خبرگزاری مهر - گروه هنر-آروین موذن‌زاده، عطیه مؤذن، ندا زنگینه؛ برنامه «هفت» نخستین بار سال ۱۳۸۹ با اجرای فریدون جیرانی راهی شبکه سه سیما شد. برنامه‌ای که سعی داشت مانند برنامه «نود» اما در حوزه سینما به تحلیل و بررسی مسائل روز این حوزه بپردازد. صندلی برنامه «هفت» اما مدت زیاد به فریدون جیرانی وفا نکرد و در دوره‌های بعد کسانی ازجمله محمود گبرلو، بهروز افخمی، رضا رشیدپور و محمدحسین لطیفی اجرای برنامه را برعهده گرفتند.
«هفت» در دوره جدید خود از بهار ۱۴۰۳ با اجرای بهروز افخمی هر جمعه شب به بررسی و تحلیل فیلم‌های روز سینما در شبکه نمایش می‌پردازد. این برنامه از سه بخش اصلی پرونده ویژه، میز نقد سینمای ایران و میز نقد سینمای جهان تشکیل شده است که هر بخش طراحی جداگانه‌ای دارد.
به بهانه پخش این برنامه میزگردی با حضور بهروز افخمی کارگردان و مجری «هفت»، محمدحسین تنکابنی تهیه‌کننده برنامه، امیر قادری و رضا صدیق منتقدان سینما در خبرگزاری مهر برگزار شد.
در این نشست بهروز افخمی در بخشی از صحبت‌هایش عنوان کرد که اهل ایجاد جنجال و چالش در برنامه نیست و دوست دارد که برنامه «هفت» فارغ از بحث آموزشی بیشتر بر جنبه سرگرمی سینما تمرکز داشته باشد. محمد تنکابنی نیز تاکید کرد که رویکرد برنامه در این دوره بر حضور سلبریتی‌ها استوار نیست اما از اهالی سینما برای حضور در بخش‌های مختلف «هفت» دعوت می‌کنند و گاردی نسبت به حضور کسی ندارند.
امیر قادری منتقد سینما که در ادوار مختلف برنامه «هفت» حضور داشته است این ادعا را مطرح کرد که براساس بازخوردهای شخصی که از مخاطبان دریافت کرده این دوره برنامه نسبت به دوره‌های گذشته بیشتر دیده می‌شود. رضا صدیق نیز معتقد بود که برنامه «هفت» نباید به یک برنامه ضدسینما تبدیل شود و به اهالی سینما و بازیگران به مثابه یک کالا برای جذب مخاطب نگاه کند.
مشروح بخش اول گفت‌وگوی مهر با عوامل برنامه «هفت» را در ادامه می‌خوانید:
*برنامه «هفت» در این سال‌ها به عنوان تنها برنامه تخصصی سینما تبدیل به یک برند شده است. برای حفاظت از این برند در طول این مدت چه برنامه‌ریزی انجام دادید تا این برنامه در سینمای ایران به عنوان یک رفرنس و منبع معتبر شناخته شود. فکر می‌کنید در حال حاضر چقدر در تحقق این امر موفق بوده اید؟
افخمی: من فکر می‌کنم که دور جدید برنامه «هفت» از دور قبلی کار بیشتری برده است بدین صورت که هر قسمت برنامه، آیتم‌های تولیدی زیادی دارد که پیش از پخش برنامه آماده شده اند. همچنین میان‌برنامه‌ها نیز بسیار خوب هستند. این موارد باعث می‌شود که تماشاگرهای جدید جذب این برنامه شوند. اکنون کسانی که خیلی به این موضوع اهمیت نمی‌دهند که برنامه زنده و جنجالی تماشا کنند بلکه دوست دارند فیلم ببینید، خاطراتشان با سینما را مرور کنند و یاد بگیرند، مخاطب برنامه «هفت» هستند. ما در یکی از برنامه‌ها درباره سینمای وحشت صحبت کردیم و من واکنش‌های بسیار مثبتی از کسانی دریافت کردم که حتی بیننده همیشگی برنامه نبودند. همچنین خیلی از افراد قسمت‌های قبلی برنامه را در تلوبیون مشاهده می‌کنند. درنتیجه آقای تنکابنی به این مساله فکر کرده است و هر برنامه را با صرف وقت و انرژی زیادی روی آنتن می‌برد زیرا این برنامه‌ها ماندگار می‌شوند و از دست نمی‌روند. اگر برنامه‌های اول این دوره «هفت» کم تماشاگر بود به این دلیل بود که شبکه پخش برنامه تغییر کرده بود و مخاطب این موضوع را نمی‌دانست، اما اکنون حتی قسمت‌های اول برنامه نیز در تلوبیون مخاطب دارند. برنامه‌های پیشین «هفت» که من اجرا می‌کردم گاهی جنجالی می‌شدند درحالی که من خودم چنین قصدی نداشتم و صرفاً به برخی حرف‌ها عکس‌العمل نشان می‌دادم و ناگزیر برنامه جنجالی می‌شد. پس از آن متوجه شدم که مردم از من انتظار دارند که جنجال به پا کنم اما من اهل این کار نیستم.
*واقعا اهل جنجال نیستید یا اتفاقاً جنجال را دوست دارید؟
افخمی: خیر من واقعاً اهل جنجال نیستم. گاهی یک نفر به من گیر می‌دهد و من هم مجبورم که پاسخش را بدهم. در دوره جدید برنامه «هفت» من امیدوارم که نیازی به جنجال نباشد و همچنین ما هم دنبال حاشیه و جنجال نیستیم. درواقع سعی می‌کنیم که برنامه به جای جنجالی بودن آموزنده و در کنار آن مفرح باشد. به عقیده من ما سینما را در ایران بسیار جدی گرفته‌ایم و تغییر نگرشی لازم است که یادآوری کنیم سینما در وهله اول جنبه سرگرمی دارد. برگمن در جمله‌ای گفته بود که «باید دلایل بسیار محکمی داشته باشی تا مردم را ناراحت کنی» و فیلم‌های آخر این کارگردان نیز کمدی و مفرح بودند. علاقه شخصی من این است که به جز بخش میان‌برنامه‌ها که جنبه مستند و آموزشی دارند، بخش زنده برنامه «هفت» مخصوصاً با حضور امیر قادری جنبه مفرح بیشتری داشته باشد.
*بخشی از دیالوگ‌هایی که میان شما و آقای قادری مطرح می‌شود جنبه واقعی و سرگرم‌کننده‌ای به برنامه می‌دهد اما چون در فصل قبلی برنامه این شوخی‌ها بیشتر بود تصور می‌شود که تعمدا این شوخی‌ها را کمتر کرده‌اید و سوال من این است که دوست دارید برنامه به سمت جدی‌تر شدن برود؟ سوال دوم من این است که حتماً جنجال از جنس زرد در شأن برنامه «هفت» نیست اما چه‌کاری می‌کنید که برنامه خنثی هم نباشد؟
تنکابنی: من در ابتدا باید تشکر کنم از تمامی دوستان و عزیزانی که از اولین سری و راه اندازی برنامه «هفت» در تولید آن زحمت کشیده اند زیرا هفت یک برند است که سال‌ها بابت آن تلاش شده است. در رابطه با اینکه شما می‌گوئید شوخی‌های برنامه نسبت به سال ۱۴۰۱ کمتر شده است، شاید مدل شوخی‌ها تغییر کرده است به این دلیل که در آن زمان آقای سید حمیدرضا قادری در میز ایران کنار ما بودند و اکنون رضا صدیق جای ایشان آمده و شیمی و جنس شوخی‌های میز نقد سینمای ایران تغییر کرده است.
*یعنی اینگونه نبوده است که به خاطر شوخی‌ها بازخورد منفی دریافت کرده باشید؟
تنکابنی: خیر. سلیقه آدم‌ها متفاوت است، برخی این فضای طنز را می‌پسندند و برخی دوست دارند میز نقدی که تماشا می‌کنند کاملاً جدی و کلاسیک باشد. ما سعی می‌کنیم که میز نقد برنامه در کنار حرف‌های جدی و نقدی که صورت می‌گیرد، فضای مفرحی هم داشته باشد و آدم‌ها هنگام صحبت راحت باشند.
*من نیز بخشی از آن فضای طنز را دوست دارم که اتفاقاً در آن موضع‌گیری‌های جدی و صریح نه به زبان ایدئولوژیک بلکه به زبان طنازانه مطرح می‌شد.
قادری: به نکته درستی اشاره کردید که صریح‌ترین و جدی‌ترین حرف‌ها را اغلب بهتر است در چارچوب طنز و بحث عنوان کنیم. در ضمن فکر می‌کنم که شوخی‌های من و بهروز اتفاقاً نسبت به سال ۱۴۰۱ بیشتر هم شده است!
افخمی: شوخی‌هایمان بی‌مزه‌تر هم شده است. (می‌خندد)
قادری: من می‌خواهم شروع صحبت‌هایم با دفاع از سری جدید برنامه باشد زیرا تقریباً در همه دوره‌های برنامه «هفت» حضور داشته ام. من فکر می‌کنم «هفت» این دوره حتی از دوره اول برنامه نیز بیشتر دیده می‌شود و این موضوع برای خود من هم غیرمنتظره است؛ با وجود رشد فضای مجازی و اینکه تلویزیون در این روزها کمتر دیده می‌شود و اینکه سری جدید برنامه از شبکه نمایش پخش می‌شود که احتمالاً نسبت به شبکه سه مخاطب کمتری دارد. این اتفاق چیزی نیست که یک شبه به دست آمده باشد و زمان زیادی صرف شده و حاصل گذشته این گروه است.
زمانی که آقای جیرانی برنامه را اجرا می‌کرد از سلبریتی‌ها دعوت می‌کرد تا در برنامه حاضر شوند. این مساله روی پرمخاطب شدن برنامه تأثیر داشت و ازطرفی وقتی خود فیلمسازان و سلبتریتی‌ها در برنامه حضور دارند، خودشان و عوامل آن برنامه را تماشا می‌کنند و این مساله ممکن است این توهم را ایجاد کند که برنامه‌شان پرمخاطب بوده است درواقع از زمان تولید و راه اندازی برنامه «نقد سینما» تا امروز این تیم و گروه پخته‌تر شده است. از طرفی من ۲۰ سال با بهروز افخمی در ارتباط هستم و از زمان «شوکران» تاکنون همین شوخی و کل‌کل‌ها را داریم. می‌خواهم بگویم که ما یک گذشته‌ای باهم داریم و شوخی و صحبت‌هایی که شما روی آنتن می‌بینید، ساختگی نیستند. من به عنوان کسی که در دوره‌های قبل «هفت» نیز حضور داشته ام این روزها بازخوردهایی را از جامعه نسبت به این برنامه دریافت می‌کنم و فکر می‌کنم که «هفت» در هیچ دوره‌ای مانند این دوره جدید دیده نشده است.
*منظور شما از بیشتر دیده شدن نسبت به کدام دوره است؟
قادری: منظور من نسبت به همه دوره‌های گذشته است. فکر می‌کنم در جشنواره فیلم فجر امسال اتفاقات خیلی بهتری هم درباره این برنامه رخ دهد.
*این مقایسه را براساس بازخوردهایی که دریافت کرده‌اید می‌گویید یا براساس آمار بینندگان شبکه؟
قادری: من بازخوردهای شخصی خودم را می‌گویم زیرا برنامه «هفت» قدمت زیادی دارد. اولین قسمت برنامه «هفت» سال ۱۳۸۹ روی آنتن رفت. من سال ۸۹ که اوج دیده شدن تلویزیون بود و برنامه «هفت» نیز تازه پخش می‌شد نیز در این برنامه حضور داشتم. به شخصه در هیچکدام از دوره‌ها تجربه این را نداشتم که مردم عادی در این میزان نیز ما را دنبال کنند زیرا بیشتر اهالی سینما بیننده برنامه «هفت» بودند.
می‌خواهم یک چیزی برایتان تعریف کنم؛ برنامه «نقد سینما» با اینکه خیلی برنامه خوبی بود اما شاید چندان دیده نمی‌شد و بازتاب زیادی نداشت اما محمد تنکابنی تهیه‌کننده آن زمان برنامه «نقد سینما» را که دیدم متوجه شدم انگیزه زیادی دارد و برایش مهم است که برنامه‌اش خوب باشد و دیده شود. به همین دلیل همکاری با او بسیار برایم لذتبخش بود در این حد که برنامه‌هایی به من پیشنهاد می‌دادند اما من نپذیرفتم و منتظر ماندم تا برنامه «هفت» سری جدیدش را شروع کند.
*آقای افخمی نظر شما درباره این ادعا که برنامه «هفت» این دوره نسبت به دوره‌های قبل پرمخاطب‌ترین است، چیست؟
افخمی: من فکر می‌کنم قضاوت در این مورد بسیار مشکل است. زمانی که آقای جیرانی برنامه را اجرا می‌کرد از سلبریتی‌ها دعوت می‌کرد تا در برنامه حاضر شوند. این مساله روی پرمخاطب شدن برنامه تأثیر داشت و از طرفی وقتی خود فیلمسازان و سلبتریتی‌ها در برنامه حضور دارند، خودشان و عوامل آن برنامه را تماشا می‌کنند و این مساله ممکن است این توهم را ایجاد کند که برنامه‌شان پرمخاطب بوده است. فکر می‌کنم برای بررسی این موضوع باید به آمار رجوع کنیم. من اوایل زمانی که «هفت» پخش می‌شد در ایران نبودم و نمی‌توانم ارزیابی درستی از این مقایسه داشته باشم.
*می‌دانیم که حضور برخی از چهره‌هایی که برای مخاطب دور از دسترس هستند در قاب تلویزیون می‌تواند جذاب باشد. در سال‌های اخیر برخی از هنرمندان به دلایل ناراحتی یا کلاس کاری در تلویزیون حضور پیدا نمی‌کنند و خالی بودن «هفت» از عنصر چهره‌ها نیز کاملاً در دوره‌های اخیر احساس می‌شود. سوال من این است که آیا تلاشی برای حضور چهره‌های مطرح سینما در برنامه صورت می‌گیرد؟
تنکابنی: نکته‌ای که می‌گویید تا حدودی درست است و یکسری از دوستان شاید تمایلی ندارند که در تلویزیون حضور داشته باشند و البته این موضوع هم رفته رفته کمتر شده است اما ما محوریت برنامه را در این دوره بر حضور سلبریتی‌ها قرار نداده ایم. به این دلیل که برنامه ما سه بخش اصلی دارد که شامل «میز نقد سینمای ایران»، «پرونده ویژه» و «سینمای جهان» می‌شود. در «سینمای جهان» ما چنین پتانسیلی وجود ندارد که از چهره‌ها دعوت کنیم اما در ۲ بخش دیگر به فراخور موضوع از مهمانان و سینماگران برای حضور در برنامه دعوت می‌کنیم. در «میز نقد سینمای ایران» از کارگردان و تهیه کننده فیلم دعوت می‌کنیم تا در میز نقد در کنار منتقدان ما حضور داشته باشند که در سری جدید برای اکثر فیلم‌های در حال اکران این اتفاق افتاده است یا در میز «پرونده ویژه» نیز سعی کرده ایم متناسب با موضوع از فیلمسازان مرتبط با میز دعوت کنیم تا در این بخش حضور داشته باشند. اما اینکه یک بخش خاص فقط برای حضور سلبریتی‌ها داشته باشیم در رویکرد کلی برنامه نیست. ما گاردی نسبت به حضور چهره‌ها نداریم و اتفاقاً دوست داریم و استقبال می‌کنیم که این عزیزان در فضای طراحی شده برای برنامه حضور داشته باشند.
*البته منظور من حضور سلبریتی‌ها به معنی منفی که این روزها استنباط می‌شود، نیست بلکه حضور کارگردانان و چهره‌های مطرح سینما است.
تنکابنی: اگر به ترکیب فیلم‌هایی که اکنون درحال اکران هستند نگاه کنید، کارگردانانی که مدنظر شما هستند اکنون فیلمی روی پرده ندارند که ما از آنها دعوت کنیم. در بخش «پرونده ویژه» اما ما سعی می‌کنیم که این اتفاق را رقم بزنیم و از بزرگان و کسانی که در رابطه با آن موضوع تجربه دارند برای حضور در میز دعوت کنیم. به طور مثال در برنامه‌ای که قرار بود درباره «سینما و نسل ضد» صحبت کنیم از آقای ایرج طهماسب که مهمترین و بزرگترین برنامه ساز حوزه کودک هستند دعوت کردیم تا حضور داشته باشند.
ما اکنون در بدترین دوره سینما، برنامه «هفت» را اجرا می‌کنیم. به طور مثال چند فیلم مهم اکنون روی پرده سینما وجود دارد که واکنش «هفت» نسبت به آن فیلم برای خود شما مهم باشد؟ درواقع ما با ارجاعاتی که به تاریخ سینما داریم سعی می‌کنیم سطح برنامه را بالا نگه داریم. فعلاً با آثاری که روی پرده می‌روند و متریالی که در اختیار داریم سعی می‌کنیم که سناریوی جذابی برای برنامه داشته باشیم *در فیلم‌هایی که در سال جدید اکران شده‌اند مثلاً از مهران مدیری برای فیلم «ساعت ۶ صبح» و سعید سهیلی برای فیلم «پول و پارتی» دعوت کردید تا به «هفت» بیایند؟
تنکابنی: ما با هر ۲ بزرگوار صحبت کردیم. زمانی که می‌خواستیم فیلم آقای مدیری را نقد کنیم ایشان تهران نبودند و اتفاقاً از ما خواستند تا برنامه را ۲ هفته به تعویق بیاندازیم تا بتوانند در آن شرکت کنند اما در آن زمان به دلیل شلوغی فیلم‌های اکران این امکان برای ما میسر نشد. آقای سهیلی هم قرار بود که به «هفت» بیاید اما چون چند روز پیش از برنامه گفت‌وگوی ایشان با یکی از برنامه‌های فضای مجازی منتشر شد و حواشی‌ای ایجاد کرد از حضور در برنامه زنده عذرخواهی کردند.
*بله آقای جیرانی گفت‌وگوهایی با کارگردانان در شبکه نمایش خانگی دارند و ما دوست داریم که این جنس گفت‌وگوها را در برنامه «هفت» نیز مشاهده کنیم. از طرفی زمانی که فیلم در مقابل کارگردان نقد می‌شود او می‌تواند پاسخ دهد و این تعامل شکل می‌گیرد مانند زمانی بابک خواجه‌پاشا برای نقد فیلم «در آغوش درخت» در برنامه حضور داشت.
تنکابنی: این اتفاق الان نیز در «هفت» می‌افتد و فیلمساز در «میز نقد» در کنار منتقدان حضور دارد و با شرکت در نقد فیلم خود، به نکاتی که منتقدان مطرح می‌کنند، پاسخ می‌دهد. ما روزهای پنجشنبه جلسه‌ای برگزار می‌کنیم و تعدادی از همکاران برنامه در آن جلسه حضور دارند و تمام اتفاقات برنامه را از ابتدا تا انتها باهم مرور می‌کنیم. برای مثال زمانی که قرار بود ما یکی از فیلم‌های در حال اکران را نقد کنیم، تهیه‌کننده و کارگردان فیلم نسبت به حضور خود در برنامه و رویکرد منتقدان نگران بودند که چه اتفاقی قرار است در برنامه برای فیلمشان رخ دهد. من برای اینکه خیالشان راحت باشد و نگاه منتقدان ما نسبت به فیلم خودشان را بدانند، از آنها دعوت کردم تا در جلسه خصوصی ما حضور داشته باشند.
قادری: نقدی نسبت به رسانه‌های داخلی و خارجی وجود دارد که گویا می‌خواهند تمام کمبودها و فقدان ایده‌شان را با انتشار تصویر یک فرد معروف و سلبریتی جبران کنند. مثلاً بارها دیده ایم که یک مجله محتوای درستی ندارد اما تصویر یک سلبریتی را روی جلد خود منتشر می‌کند تا این کمبود ایده دیده نشود. شناخت من از مخاطبان «هفت» این بود که دنبال ایده و فکر هستند و صرفاً به خاطر صحبت‌های یک شخصیت مطرح برنامه را تماشا نمی‌کنند.
یک جنبه دیگر را هم در نظر بگیرید که ما اکنون در بدترین دوره سینما، برنامه «هفت» را اجرا می‌کنیم. به طور مثال چند فیلم مهم اکنون روی پرده سینما وجود دارد که واکنش «هفت» نسبت به آن فیلم برای خود شما مهم باشد؟ درواقع ما با ارجاعاتی که به تاریخ سینما داریم سعی می‌کنیم سطح برنامه را بالا نگه داریم. فعلاً با آثاری که روی پرده می‌روند و متریالی که در اختیار داریم سعی می‌کنیم که سناریوی جذابی برای برنامه داشته باشیم.
تنکابنی: واقعیت این است که ما اکنون به دلیل شرایط و چینش اکران مجبوریم که سراغ فیلمی مانند «مفت‌بر» هم برویم که شاید نقد جدی ای نداشته باشد اما به دلیل فروش نسبتاً بالایی که دارد و نشان دهنده استقبال مخاطب از فیلم است، فیلم را نقد می‌کنیم. اتفاقاً خود کارگردان هم برای نقد فیلمش در برنامه حضور پیدا کرد و در کنار منتقدان درباره نقدهای منفی بسیار نسبت به فیلم خود گفت‌وگو کرد
قادری: ما امسال حتی فیلم جشنواره‌ای خوبی هم نداشتیم. گاهی با خودمان فکر می‌کنیم که چگونه با این داشته‌های محدود سینمای ایران یک میز نقد جذاب ارائه کنیم.
*طبق صحبت‌هایی که مطرح شد فکر می‌کنم در این دوره تمرکز شما روی مخاطب معمولی فیلم‌بین و سینما رو است.
تنکابنی: ما از چهل‌ویکمین دوره جشنواره فیلم فجر که سری جدید برنامه «هفت» را آغاز کردیم تا سال بعد که با چهل‌ودومین دوره جشنواره فیلم فجر همراه بود یک سال فاصله داشتیم و چندین ماه مشغول طراحی دوره جدید برنامه بودیم. با نگاه ویژه و دقیقی که مدیر شبکه نسبت به برنامه و سینما داشتند که تلویزیون و سینما در کنار یکدیگر و تعامل با هم هستند و برنامه‌ای مثل «هفت» نگاه حمایتی نسبت به سینما داشته باشد، در اتاق فکر ما تلاش شد موضوع حمایت تلویزیون از سینما را پررنگ‌تر کنیم و در کنار آن این برنامه صرفاً یک برنامه نقد نباشد و جنبه‌های سرگرمی را که ماهیت سینما هست نیز لحاظ کنیم.
به طور مثال امسال آیتمی داریم به نام «اسپویل» که فرشاد حسنی آن را اجرا می‌کند و کاملاً سرگرمی و البته آموزشی است و به معرفی فیلم‌هایی با موضوع خاص می‌پردازد. یا در بخش «هچل هفت» مجید افشاری با مسائل و اخبار مختلف سینمای ایران شوخی می‌کند. در این شرایط سیما و اکران، گزارش مردمی گرفتن کار سختی است زیرا برخی سانس‌ها تنها ۷-۸ مخاطب دارند به همین دلیل ما گروه را چند روز آفیش می‌کنیم تا در سطح سینماها بچرخند و بتوانند گفت‌وگوهای مردمی خوبی برای هر فیلم تهیه کنند.
*جذب مخاطبان عمومی اتفاق مهمی است اما از طرفی فکر می‌کنم مخاطب آگاه‌تر نسبت به سینما انتظارش از برندی مانند «هفت» بالاتر است. تمام این مواردی که فرمودید در جذب مخاطب موثر است اما در شرایطی که امروزه هر کسی یک صفحه مجازی دارد و همه افراد تبدیل به منتقد و یادداشت‌نویس شده اند شما برنامه‌ای دارید که منتقدهای شناخته شده‌ای دارد و حرفه تخصصی آنها نقد فیلم است. در این شرایط مخاطب آگاه انتظار چالش بیشتری دارد. به طور مثال شما از وزیر ارشاد و رئیس سازمان سینمایی در برنامه‌تان دعوت می‌کنید و طبیعتاً مخاطب انتظار دارد که شما این افراد را به چالش بکشید نه اینکه صرفاً تریبونی در اختیار آنها قرار بگیرد.
تنکابنی: ما هنگام دعوت از آقای اسماعیلی، خزاعی و سهرابی واقعاً چنین هدفی نداشتیم که تریبون را در اختیار این مدیران قرار دهیم. هنگامی که آقای خزاعی در «هفت» حضور داشتند ما چند آیتم تهیه کردیم که در آن به چالش‌ها و موانعی که پیش روی مدیریت آنها بوده اشاره کردیم و هم انتقاداتی را که نسبت به عملکردشان بوده، مطرح کردیم. همچنین خود آقای افخمی انتقادات و سوالات اهالی هنر را از آقای خزاعی می‌پرسیدند و ایشان نیز پاسخ می‌دادند. شاید این پاسخ دادن را عده‌ای به منزله تریبون دادن به افراد درنظر بگیرند. اما ما گفت‌وگوی چالشی را اینگونه می‌بینیم که از ایشان سوال پرسیده شود و طرف مقابل هم فرصت پاسخ دادن داشته باشد نه اینکه مساله را مطرح کنیم و بدون فرصت به پاسخ دادن روی حرف خود پافشاری کنیم.
*من این افراد را به عنوان مثال عرض کردم اما شاید همین مورد نسبت به افرادی که باید در برنامه حضور پیدا کنند اما نیستند نیز صدق کند.
قادری: من با شما موافقم اما فکر می‌کنم شاید باید از زاویه دیگری به این مساله نگاه کرد. اینگونه نیست که ما از حضور برخی از افراد در برنامه استقبال نمی‌کنیم اما واقعیت این است که برخی چهره‌ها حاضر به گفت‌وگو نیستند. شاید بتوان نام این اتفاق را قهر گذاشت!
آخرین گفت‌وگوی چالشی که چهره‌های مطرح هنری و روشنفکری ایران انجام داده‌اند چه زمانی بوده است؟ این سوال سال‌هاست در ذهنم وجود دارد که این افراد چه زمانی حاضر شدند با مخالف خودشان بنشینند و صحبت کنند؟ این مورد فقط مختص به برنامه «هفت» نیست و یک معضل کلی است. این افراد مدام دلایل مختلفی می‌آوردند و در همه این سال‌ها در رسانه‌ها و مطبوعات، تنها در شرایط بدون چالش به گفت‌وگو نشسته‌اند *کسانی بوده اند که شما از آنها دعوت کنید و در برنامه حضور پیدا نکنند؟
تنکابنی: تقریباً از مهر ماه پارسال که به پخش سری جدید برنامه نزدیک می‌شدیم با خیلی از عزیزان و بزرگان سینما که برایم بسیار قابل احترام هستند، صحبت کردم و مشورت گرفتم و بابت خواسته‌ها و توقعاتشان از برنامه «هفت» نسبت به سینما پرسیدم. در همان زمان هم از تمامی این عزیزان برای حضور در «هفت» دعوت کردم که خیلی از آنها حضور پیدا می‌کنند و بعضی هم ترجیح می‌دهند برای بیان مواضع خود فقط صحبت یک طرفه داشته باشند و گفت‌وگو نکنند.
اسامی این افراد را نمی‌گویید؟
تنکابنی: بیشتر افرادی هستند که الان هم می‌بینیم که نسبت به وضعیت سینما انتقاد دارند ولی مواضع خود را فقط به صورت یک طرفه بیان می‌کنند و حاضر به گفت‌وگو با نگاه مخالف خود نیستند.
قادری: البته باید به این کمبود از زاویه دیگری نگاه کرد. می‌خواهم این سوال را از شما بپرسم که آخرین گفت‌وگوی چالشی که چهره‌های مطرح هنری و روشنفکری ایران انجام داده‌اند چه زمانی بوده است؟ این سوال سال‌هاست در ذهنم وجود دارد که این افراد چه زمانی حاضر شدند با مخالف خودشان بنشینند و صحبت کنند؟ این مورد فقط مختص به برنامه «هفت» نیست و یک معضل کلی است. این افراد مدام دلایل مختلفی می‌آوردند و در همه این سال‌ها در رسانه‌ها و مطبوعات، تنها در شرایط بدون چالش به گفت‌وگو نشسته‌اند. من سالیان سال است که چنین گفت‌وگویی در ایران سراغ ندارم. آخرین تجربه‌های شخصی من هم در این زمینه، شاید به دهه ۱۳۸۰ بازمی‌گردد. سال‌هاست که اغلب، صرفاً با روابط عمومی هایشان صحبت می‌کنند.
رضا صدیق: من نزدیک به ۲ دهه در فضای مطبوعات کار کردم. از زمانی که برنامه «هفت» در زمان آقای جیرانی شروع شد دبیر مجله «چلچراغ» بودم و روی جلد علیه بهروز افخمی و مسعود فراستی مطلبی با عنوان «دُن کیشوت» کار کردم. در تمام آن زمان من به عنوان منتقد و روزنامه نگار سینما جزو منتقدان جدی برنامه «هفت» بودم زیرا یک برنامه ضدسینما بود. به این دلیل که در دوره آقای جیرانی یک بخشی از برنامه «هفت» کارکرد کالامحور داشت یعنی بازیگران سینما به عنوان کالا در تلویزیون قرار می‌گرفتند تا مخاطب را جذب کنند. بخش نقد فیلم هم یکی از سمی‌ترین بخش‌های ساختار نقد در سینمای ایران بود. من برای مسعود فراستی بسیار احترام قائل هستم اما او از زمانی که به جای نقد نوشتن شروع به نقد شفاهی کرد، ادبیاتی را وارد فضای نقد سینمای ایران کرد که برنامه «هفت» به برنامه‌ای ضدسینما تبدیل شد. وقتی شما می‌گویید که چرا چالش یا دیالوگ در برنامه شکل نمی‌گیرد به این دلیل است که ذهن شما هم مسموم شده است و مثلاً هاردتاک را در این می‌داند که فراستی آن جمله نامناسب را به فیلم مسعود کیمیایی نسبت دهد.
* البته گفت‌وگوی چالشی لزوماً مثالی که شما گفتید نیست؟
رضا صدیق: همه ما در جامعه امروز دچار یکسری پیش‌فرض‌ها هستیم که احساس می‌کنیم اگر ۲ نفر مقابل هم بنشینند و حرف‌های تندی بزنند یعنی گفت‌وگو شکل گرفته است. گفت‌وگو در جامعه ما منقطع شده است و اگر هاردتاکی هم رخ می‌دهد درواقع یک نمایش است. اتفاقاً یکی از ویژگی‌های برنامه این دوره این است که گفت‌وگو در آن شکل می‌گیرد. یعنی من چیزی می‌گویم و دوستان صراحتاً با من مخالفت می‌کنند اما کمی بعد با هم دست می‌دهیم و می‌خندیم.
*ما می‌گوییم که ای کاش این مناسبات با یک مدیر سینمایی هم وجود داشته باشد.
رضا صدیق: قطعاً باید وجود داشته باشد. من خودم هم چون روزنامه‌نگار هستم درک می‌کنم که باید مقابل یک مدیر بنشینی و سوالات تندی از او بپرسی و او هم پاسخ دهد اما آقای افخمی و منتقدانی که در برنامه با وزیر ارشاد بودند سوالات صریحی پرسیدند و آقای اسماعیلی هم پاسخ دادند. پس از پاسخ طرف مقابل یک راه این است که پافشاری کنیم که تو اشتباه می‌گویی. این کار دیالوگ کردن نیست. وظیفه تو به عنوان مجری این است که پرسشگری کنی و مهمان هم شفاف‌سازی کند. ما در «هفت» قرار نیست که کسی را مجبور به گفتن حرفی کنیم.
ادامه دارد...