به گزارش خبرگزاری مهر، نشست رونمایی از کتاب «تراژدی رشد و توسعه در ایران» نوشته محمدرضا کارچی در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.
حجت‌الله میرزایی رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی ایران در ابتدای این‌نشست گفت: اگر چه ما در ورود به مباحث برنامه ریزی توسعه‌ای پیش دستیم اما نام این کتاب به درستی به عنوان تراژدی رشد و توسعه در ایران نامگذاری شده است، چرا باید در نظر بگیریم چه هزینه‌ای کردیم و چه دستاوردهایی داشتیم با نگاه به این دستاوردها بی راه نیست که نام مسیری که طی شده است را تراژدی نامگذاری کنیم.
وی افزود: گرچه ما به نسبت هشتاد سال گذشته در به زیستی بهتری در حال زندگی هستیم در مقایسه خودمان با دیگران، جا ماندگی از توسعه را حس می‌کنیم. سال ۱۹۷۹ درآمد سرانه ما و ترکیه و کره جنوبی و چین یکسان بود و امروز بعد گذشت پنجاه سال چین ۳ برابر، ترکیه ۶ برابر و کره جنوبی ۱۲ برابر ماست؛ و این در حالی است که اگر با شاخص‌های توسعه را بسنجیم وضعیت از این هم بدتر است.
مسیر توسعه از هم‌اندیشی، هم‌گرایی و انباشت بین‌نسلی عبور می‌کند
رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی ایران در ادامه گفت: ما در نیم قرن اخیر راه یادگیری از دیگران و خودمان را بسته‌ایم؛ با مفاهیمی مثل سکولار بودن، غیر خودی و غربی بودن راه یادگیری از دیگران را بستیم. در یادگیری از خودمان حتی از یادگیری از دیگران هم بدتر عمل کردیم زیرا که بعد هر هشت سال با اصطلاحِ: کنار زدن بانیان وضع موجود، که گویی انقلابی رخ داده راه این این قسم از یادگیری را نیز بستیم. اقتصاددانان نهادی به یادگیری به عنوان انباشت دانایی پرداخته‌اند. انباشت دانایی با نوآوری شکل می‌گیرد یا با هم انباشتگی دانش جمعی روبه رشد و یادگیری از دیگران، واقعیت این است ما در نیم قرن گذشته راه یادگیری هم از خودمان و هم از دیگران را مسدود کرده‌ایم. جامعه جز با هم اندیشی، هم گرایی و انباشت بین نسلی نمی‌تواند راه درستی در مسیر توسعه را طی کند.
سخنران بعدی این‌مراسم علی ربیعی دستیار اجتماعی رئیس جمهور بود که گفت: مساله توسعه تبدیل شده است به مسئله نخبگی و روشنفکری. باید به ذهنیت توسعه گرا را بیش از هر چیز ارجحیت داد. همچنین ذهنیت توسعه‌گرا به چند دلیل تعارض آمیز بیان می‌شود به همین جهت است که به درستی شکل نمی‌گیرد؛ توسعه بعضاً با فلسفه قدرت متعارض می‌شود و فلسفه وجودی خیلی‌ها را از بین می‌برد؛ به همین جهت ذهنیت توسعه شکل نمی‌گیرد و چنین می‌شود که با استراتژی بقا کشور را اداره می‌کنند، که این‌ها زیر مجموعه رشد قرار می‌گیرند در حالی که حتی از الزامات رشد هم به حساب نمی‌آید. حتی مفهوم پیشرفت هم در معنای مدرن خودش نسبتی با توسعه پیدا می‌کند.
وی روابط خارجی، آشتی و سهم گرفتن از اقتصاد جهانی برای مردم، ورود در اقتصاد جهانی برای ایجاد تولید در مقیاس منطقه‌ای حداقل را از الزمات توسعه برشمرد.
دستیار اجتماعی رئیس‌جمهور همچنین به رشد طبقات اجتماعی جدید از جمله طبقه متوسط صنعتی و متوسط فرهنگی و حس منزلت جویی در آنها اشاره کرد و توضیحاتی در این خصوص ارائه داد.
تبعات نادیده گرفتن زنان آسیب به همه جامعه است
در بخش بعدی این‌برنامه، اطهره نژادی، مشاور عالی وزیر راه و شهرسازی، ضمن قدردانی از مؤلف کتاب به دلیل پرداختن به مسائل زنان و نقش آنها در دستیابی به توسعه به برش‌هایی از این کتاب اشاره کرد و گفت: همان‌طور که دکتر کارچی به درستی در کتاب اشاره کرده، متأسفانه در ایران در صد سال گذشته توسعه همواره در غیاب مردم طراحی و اجرا شده در حالی که مشارکت مردم امکان میسر شدن این روند را فراهم می‌کند.
وی افزود: اگر یکی از اهداف توسعه رسیدن به عدالت باشد، این مهم زمانی محقق می‌شود که دولت و حاکمیت به مشارکت همه مردم و نه فقط بخشی از مردان اهتمام ورزد. همان‌طور که در این کتاب هم به درستی بیان شده یکی از دلایل توسعه نیافتگی مقاومت در برابر تغییر رویکرد به مشارکت زنان است، تبعات این مشکل نه تنها به زنان بلکه به تمام جامعه آسیب خواهد شد. این به معنای ایستادگی از سویی و تاب‌آوری از سویی دیگر است. بدیهی است پویایی تلاش برای دستیابی به زندگی حتماً تغییر را رقم خواهد زد، چه بخواهیم چه نخواهیم.
مشاور عالی وزیر راه در ادامه گفت: در این کتاب به درستی به مبحث مشارکت اقتصادی زنان و شکاف جنسیتی پرداخته شده است. درگزارش مجمع جهانی اقتصاد، در مورد شکاف جنسیتی در سال جاری میلادی اوضاع مشارکت اقتصادی زنان به عنوان یکی از شاخص‌ها توسعه بسیار اسف‌بار است و ما رتبه ۱۴۳ را در بین ۱۴۶ کشور داریم. در قانون کشور منعی برای حضور زنان در انتخابات، انتصابات سیاسی و.. وجود ندارد با این حال ما در این بخش موفق نبوده‌ایم.
نظام حکمرانی با مفهوم توسعه عکس یادگاری می‌گیرد
روزبه کردونی تحلیل‌گر حوزه سیاست‌گذاری‌های عمومی نیز در ادامه این‌برنامه گفت: منابعی در کشور هستند که کمتر معرض توجه‌اند. نوروز به‌عنوان یک مراسم باستانی، ذخیره دانایی و تبدیل نشدن آن به دانش سیاسی و همچنین «روح صلح جویی و مسالمت آمیز و هم‌زیستی صلح طلب ایرانی» که همواره مطرح بوده، سه تا از منابعی به شمار می‌روند که به وجود و بهره برداری از آنها توجه‌های لازم و کافی صورت نگرفته است.
وی افزود: تا وقتی توسعه به دغدغه عمومی مردم بدل نشود و نظام حاکمیتی جای گرفتن عکس یادگاری با توسعه، آن را به وسیله‌ای برای حل مشکلات بدل نسازد، ما نخواهیم توانست مفهوم توسعه و کارکرد آن را در زندگی شخصی‌مان ببینیم.
سخنران بعدی نشست حجت‌الله صیدی رئیس سازمان بورس ایران بود که گفت: سال ۱۴۰۴، سال چشم انداز است؛ قرار بود کشور اول منطقه باشیم، به این معنا که باید از عربستان و ترکیه جلوتر بودیم، این در حالی که به لحاظ ارزش اسمی کشور چهارم منطقه هستیم و امارات از ما جلو تر است، به لحاظ شاخص برابری قدرت خرید(ppp) نیز کشور سوم هستیم. ما برای ماقی ماندن در این وضعیت به سالی ۶.۵٪ رشد متوسط نیاز داریم، و این رشد از طریق سرمایه گذاری میسر می‌شود؛ ما متأسفانه نرخ تشکیل سرمایه‌مان منفی بوده است. ما به ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری در سال نیازمندیم که استفاده از آن سرمایه گذاری‌ها هم نیازمند کمک توسعه‌ورزان است.
جامعه ایران درگیر تفکر مقطعی و کوتاه مدت است
محمدرضا کارچی نویسنده کتاب «تراژدی رشد و توسعه در ایران»، هم گفت: نظام حاکمیتی با ساختن رقیب و دیگری برای خودش بدل به مانعی برای توسعه خودش شده است. سلب مرجعیت از نخبگان و رزومه‌سازی‌های جعلی یکی از زیر مجوعه‌های این موانع است.
وی همچنین تشکیل سازمان تحقیق و توسعه را از مهم‌ترین الزامات مسیر توسعه معرفی کرد و گفت: ما در جامعه کوتاه مدت زندگی می‌کنیم و افق بلند در این نگاه نداریم.
آخرین‌سخنران این‌مراسم محمدحسن نامی رئیس سازمان مدیریت بحران کشور بود که درباره حوزه توسعه در کشور و موانع پیش‌روی آن گفت: اگر می‌خواهیم با توجه به منابعی که در اختیار داریم به توسعه قابل قبولی دست پیدا کنیم باید سامانه مدیریتی قوی را به کار گیریم تا در منابع را در اختیار مردم قرار دهیم.
در پایان این مراسم با رونمایی از کتاب «تراژدی رشد و توسعه در ایران» توسط سخنرانان این نشست و مدیر نشر ثالث، به پایان رسید.