خبرگزاری مهر-گروه هنر-علیرضا سعیدی؛ کارکرد تیتراژ چیزی شبیه به جلد کتاب است که طراحش تلاش می‌کند با انتخاب عناصر، فرم‌ها و چینش‌ها با کمک گرافیک و موسیقی مخاطب یک اثر را در جریان موضوع قرار دهد. شرایطی که گاهی بسیار نکته‌سنج، اندیشمندانه و حساب‌شده پیش روی مخاطبان قرار می‌گیرد و گاهی هم به قدری سردستانه و از روی ادای یک تکلیف اجباری ساخته می‌شود که بیننده را از اساس از یک اثر تصویری دور می‌کند.
آنچه بهانه‌ای شد تا بار دیگر رجعتی به کلیدواژه «تیتراژ» داشته باشیم، مروری بر ماندگارترین و خاطره‌سازترین موسیقی‌های مربوط به برخی برنامه‌ها و آثار سینمایی و تلویزیونی است که برای بسیاری از مخاطبان دربرگیرنده خاطرات تلخ و شیرینی است و رجوع دوباره به آنها برای ما در هر شرایطی می‌تواند یک دنیا خاطره به همراه داشته باشد. خاطره‌بازی پس از آغاز و انتشار در نوروز ۱۴۰۰ و استقبال مخاطبان از آن، ما را بر آن داشت در قالب یک خاطره‌بازی هفتگی در روزهای جمعه هر هفته، روح و ذهن‌مان را به آن بسپاریم و از معبر آن به سال‌هایی که حال‌مان بهتر از این روزهای پردردسر بود، برویم.
«خاطره بازی تیتراژهای ماندگار» عنوان سلسله گزارشی آرشیوی با همین رویکرد است که به‌صورت هفتگی می‌توانید در گروه هنر خبرگزاری مهر آن را دنبال کنید.
در صد و سی و هفتمین شماره از این روایت رسانه‌ای به سراغ موسیقی تیتراژ سریال تلویزیونی «ارث بابام» به خوانندگی رضا صادقی رفتیم که بی شک یکی از پرطرفدارترین و پرکارترین خواننده‌ها و هنرمندان در حوزه ساخت و تولید موسیقی‌های ماندگار به ویژه موسیقی تیتراژهای متعددی است که بخش زیادی از آنها توانسته با استقبال خوب مخاطبان مواجه شود. خواننده ای که حداقل در یک نگاه اجمالی رسانه ای از هنرمندان خوش اخلاقی محسوب می شود که موسیقی های او هم برای محیط شخصی و تنهایی، هم در جمع های دوستانه، هم در بسیاری از محیط های کاری و یا در رانندگی کاربردهای زیادی دارد و توانسته همچنان بعد از چند دهه فعالیت در عرصه موسیقی، حضور پررنگ و موثری در فرآیند تولید، عرضه و حتی نظام اقتصادی موسیقی پاپ ایران داشته باشد و بتواند در این حوزه خود را به عنوان یکی از رکوردداران ثبت کند.
سریال تلویزیونی «ارث بابام» مجموعه‌ای تلویزیونی به نویسندگی علیرضا مسعودی، تهیه کنندگی محمد صدری و کارگردانی سیدجواد رضویان است که سال ۱۳۸۴ تولید و از شبکه سوم سیما در قالب یک مجموعه کمدی پیش روی مخاطبان قرار گرفت.
این سریال که از مجموعه های پرطرفدار زمان خود بود، داستان خانه ای است که چند همسایه سرخوش در آن زندگی می کنند. اما ماجرای مختلف این سریال از آن جا آغاز می شود که عده ای به خاطر ارث پدرشان در آن جا ماندگار می شوند. مسیری که دربرگیرنده قصه های مختلفی بود و توانست در آن روزگار لحظات سرگرم کننده ای را برای مخاطبان فراهم کند.
سیدجواد رضویان، برزو ارجمند، رابعه اسکویی، مهران غفوریان، شهرام قائدی، پرستو صالحی، فلور نظری، سیامک اشعریون و علیرضا مسعودی نیز از جمله هنرمندانی بودند که در آن روزگار به عنوان بازیگر در این مجموعه حضور پیدا کردند. این درحالی است که حامد پناه‌پور آهنگساز و مسعود فروتن نیز کارگردانی تلویزیونی سریال «ارث بابام» را به عهده داشتند.
اما همان گونه که گفته شد یکی از مهم ترین نکاتی که می تواند درباره این سریال مورد توجه قرار گیرد، موسیقی تیتراژ ابتدایی و انتهایی این مجموعه تلویزیونی است که برخلاف موسیقی تیتراژهای آن سال های سریال های کمدی که می بایست دربرگیرنده حال و هوایی شادی بخش و مطابق با اصل داستان کمدی سریال باشد، دارای یک تم عاشقانه و آرام بود که به نوعی تبدیل به یکی از وجوه تمایز سریال «ارث بابام» به نسبت دیگر مجموعه های هم تراز خود شد. موسیقی تیتراژ این سریال توانست شکل و شمایلی از یک تیتراژ تلویزیونی را به مخاطبان ارائه دهد که هم دربرگیرنده نوعی نوآوری بود و هم شرایطی را ایجاد کرد که می توانست به عنوان یک مولفه در راستای معرفی سریال به واسطه صدای خواننده محبوبی به نام رضا صادقی و تم موسیقایی در نظر گرفته، ایفای نقش کند. قصه ای موسیقایی که شاید فضای طنازانه سریال را با شنیدن این تیتراژ کمی تا قسمتی غصه دار می کرد ولی هرچه بود مشتمل بر ارائه و انعکاس موسیقی بود که مانند اغلب موسیقی تیتراژهای آن دوران نقش مهمی در جلب مخاطب داشت.
برای شنیدن تیتراژ ابتدایی سریال «ارث بابام» به خوانندگی رضا صادقی اینجا را ببینید.
مسیری که به واسطه رفاقت رضا صادقی و جواد رضویان که هرکدام دنیای ذهنی خود را دارند، توانست ارائه دهنده موسیقی باشد که روی حافظه شنیداری مخاطب تاثیر خود را برجای بگذارد و حتی در مقاطعی به عنوان آهنگی پرطرفدار در کنسرت ها و آلبوم های منتشر شده از سوی رضا صادقی نیز مورد استفاده قرار گیرد.
رضا صادقی در یکی از روایت هایش برای انتخاب موسیقی تیتراژ سریال «ارث بابام» جواد رضویان گفت: در یکی از روزها که سریال «ارث بابام» برای ارائه آماده می شد، چند عدد از کارهایم را برای جواد گذاشتم تا رسیدیم به تک آهنگ «نرو»؛ به جواد گفتم «این را گوش کن و بعد نظرت را به من بگو. چون می خواهم این قطعه را در آلبوم جدیدم استفاده کنم». وقتی جواد «نرو» را گوش کرد، هنوز آهنگ تمام نشده بودکه به من گفت «من این تک آهنگ را برای تیتراژ سریالم می خواهم». من با تعجب گفتم «این آهنگ غمگین است و با سریال طنزی که تو ساختی اصلا هم خوانی ندارد». اما جواد اصرار به استفاده داشت و من هم پذیرفتم و این چنین بود که آهنگ «نرو» برای تیتراژ انتهایی سریال انتخاب شد. انتخابی که خدا را شکر خیلی بازخورد خوبی داشت.
اما یکی از حواشی که بخشی از آن به موسیقی «نرو» از سریال «ارث بابام» ارتباط دارد، خبری مبنی بر حذف نام رضا صادقی از فهرست برندگان جایزه خوانندگی شبکه سوم سیما در سال ۱۳۸۴ بود که باعث حرف و حدیث هایی هم شد و شرایطی را ایجاد کرد که رضا صادقی با انتشار متنی گلایه آمیز از چند و چون اتفاقاتی بنویسید که پیرامون این موضوع برای وی پدید آمد و منجر شد تا این موسیقی تیتراژ بی نصیب از حاشیه ها و گلایه ها نماند.
رضا صادقی در این متن نوشت: «سلام و عرض احترام به هـمه جانانم. از خواب که بیدار شدم دیدم به حکم محبت خیلی از عزیزان برام پیام گذاشتن که بگو هوادارا وارد کارزار بشن برای رای دادن در برنامه «سه ستاره» خیلی سپاسگذارم اما یه قصه کوتاه باید بگم و بعد.
سال ٨4 آذر ماه من دعوت شدم به یه جشن، جشن شبکه ٣؛ اینکه نمی خواستم برم چون اسم منو برای سریال «ارث بابام» نزدن بماند. در هر صورت من رفتم و اونجا کلی اتفاق قشنگ تا رسیدیم به جوایز و تقدیرنامه‌ها، قبلش یکی از اساتید که موسیقی اصیل اجرا میکنن ناراحت شدن که من زودتر روی صحنه رفتم. در صورتی که به لبخند خدام قسم این نه خواست من بود و نه برنامه‌ریزی اش دست من.
خلاصه همون پایین یه سری اتفاقات پچ پچی افتاد و شد نوبت اعلام جایزه بهترین خواننده و آهنگساز، خدا رحمت کنه رضای عزیزم مجری با عشق که به من یه نگاه کرد سری تکون داد و اسم دیگری را اعلام کرد؛ البته اسمی رو که گفت یکی از هنرمندان بااخلاق و عزیز به قلبم و یک دوست، اونم فکر کنم خودش شوکه شده بود ...
من فقط برای چند لحظه نمی دونستم چه اتفاقی داره می افته ... که اونجا جواد رضویان عزیز جانم جناب استاد تارخ، مهران غفوریان دوست‌داشتنی، احسان علیخانی خوش قلب و همه لطف داشتن می خواستن آروم باشم. هر چند من توقع داشتم اما نه دیگه این جوری؛ و گذشت تا اینکه بعد ٢ سال یه روز این لوح تقدیر رو به فرزاد حسنی نازنینم دادن چون با هم در ارتباط و نزدیک بودیم که به دستم برسونه. از اون به بعد هیچ وقت دنبال لوح تقدیر و اول یا آخر شدن تو هیچ نظرسنجی نبودم و سکوت کردم مثل خیلی چیزا و خیلی دردا.
الانم اعلام می کنم به هوادارانم، جایزه من بودن شما کنارم در تار و پود لحظه‌ها است و بودنتون کنارم در هر کنسرت هر مصاحبه هر نوشته هر آهنگ. دو دهه کم نیست و شماها لوح تقدیر من هستین پیش خودم.
پس ضمن احترامم به تمام نظر سنجی‌ها و اتفاقات این‌چنینی اما وقتی از نتیجه کار خبر دارم وارد حکایتش نمی شم. البته همکارانم هر وقت جایزه‌ای گرفتن به حق گرفتن و شایسته القاب و الواحش بودن و هستن. خواستم درد دلی کرده باشم آخه همیشه بر من خرده می‌گیرن که چرا وارد این ماجراها نمی‌شی و دوری می‌کنی.
باز هم می گم من از تمام شبکه‌ها محبت‌ها دیدم و لطف‌هایی که فراموش نمی کنم اما این حکایت یه کم دلمو سوزوند. خلاصه چه اول و چه آخر من برنده‌ام چون خدایی دارم عاشق و هوادارانی صادق و همراه و این یعنی نهایت سعادت. من رضا صادقی عاشقتونم و می‌فهمم قدر لطف خدارو بخودم و داشتن عزیزانی که روزای سخت کنارم بودن.»
به هرحال موسیقی تیتراژ پایانی سریال «ارث بابام» یکی از موسیقی های خاطره انگیز آن سال های تلویزیون است که توانست با حال و هوای متفاوتی که داشت بر دل مخاطب بنشیند تا سال ها بعد از تولیدش بتوانیم از آن به عنوان یک موسیقی تیتراژ ماندگار یاد کنیم و افسوس بخوریم که چرا در این سال ها دیگر آن روح و حال خوبی که در موسیقی تیتراژها وجود داشت چندان وجود ندارد.