مهران محبی، یک کارشناس حقوقی در گفتوگو با خبرنگار قضائی مهر در خصوص تعرض اخیر اسرائیل به خاک کشورمان ایران گفت: ایران از جنبه حقوقی، امکان پیگرد قضائی تعرض به خاک کشور خود را دارد. طبق ماده ٢ بند ۴ منشور سازمان ملل متحد، هم اعضا در روابط بینالمللی خود از تهدید به زور یا استفاده از آن علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی هر کشوری یا از هر روش دیگری که با مقاصد ملل متحد مباینت داشته باشد خودداری خواهند کرد.
وی ادامه داد: متأسفانه سازمان ملل رژیم صهیونیستی را به عنوان یک کشور و حکومت قبول دارد، البته اسرائیل به این منشور پیوسته است. با این حال ما میتوانیم این موضوع را به دلیل نقض بند ۴ ماده ٢ توسط اسرائیل پیگیری کنیم. با توجه به این بند از ماده مذکور طرفین سازمان ملل باید به تمامیت عرضی یکدیگر احترام بگذارند و از هرگونه تخاصم مسلحانه چه به صورت حمله مسلحانه یا ترور شخصیت پرهیز کنند، که متأسفانه با تعرض به خاک ایران ما شاهد رفتارهای ناقض این ماده از رژیم صهیونیستی بودهایم.
این کارشناس حقوقی درباره حق دفاع مشروع بیان کرد: بر اساس ماده ۵۱ منشور ملل متحد؛ در صورتی که یک عضو ملل متحد مورد تجاوز مسلحانه واقع شود هیچیک از مقررات این منشور به حق طبیعی دفاع مشروع انفرادی یا اجتماعی تا موقعی که شورای امنیت اقدام لازم برای حفظ صلح و امنیت بینالمللی به عمل آورد لطمه وارد نخواهد آورد و اقداماتی که اعضا برای اجرای حق دفاع مشروع به عمل میآورند باید فوراً به شورای امنیت اطلاع دهند ولی این اقدامات به هیچ وجه در اختیارات و وظایفی که شورا بر طبق این منشور دارد و به موجب آنها در هر موقع روشی را که برای حفظ و یا اعاده صلح و امنیت بینالمللی لازم میداند میتوانی اتخاذ کند تأثیری نخواهد داشت.
وی بیان داشت: طبق این ماده از منشور ملل حق دفاع مشروع امری پذیرفته شده است، و پیش بینی شده که اگر حمله مسلحانهای صورت گرفت (در اینجا حمله مسلحانه اسرائیل باید در نظر داشت) ما میتوانیم در قالب تناسبی که با این کار صورت گرفته دارد، عمل متقابلی را انجام دهیم.
محبی افزود: اما یک سری موارد لازم است که حتماً در نظر گرفته شود، متأسفانه کشور ما در عملیات وعده صادق ٢ یکی دو مورد را باید انجام میداد اما آن موارد رعایت نشد. اتفاقی که در عملیات وعده صادق ٢ رخ نداد، سرعت است، بدان معنی که سرعت قابل توجهی باید در هنگام پاسخ در نظر باشد و زمان دفاع نباید از زمان وقوع حادثه طولانیتر شود، چرا که باعث میشود از پیگیری سازمان ملل خارج شود. همچنین اینکه طبق ماده ۵١ برای اجرای حق دفاع مشروع باید از قبل به شورای امنیت گزارش داده شود.
وی با اشاره به حمایت کشورهای غربی از رژیم صهیونیستی گفت: با توجه به حمایت آمریکا و کشورهای غربی از رژیم صهیونیستی قاعدتاً اینکه بخواهیم چنین اتفاقی را به سازمان ملل اطلاع رسانی کنیم، به دلیل همسویی آنها با این رژیم منجر میشود به بسیاری از اهدافی که در نظر داریم نرسیم.
این کارشناس حقوقی با اشاره به بهانه ندادن به هیچ یک از مجامع بینالمللی مطرح کرد: با یکسری از برنامهریزیهای دقیق مانند اطلاع دادن یک ساعت یا نیم ساعت قبل از حمله در قالب یک نامه رسمی به شورای امنیت، ۵ اصل لازم برای دفاع مشروع را به طور کامل در نظر گرفته شود تا هیچ بهانهای از سوی مجامع بینالمللی برای حق دادن به رژیم صهیونیستی باقی نگذاریم.
امکان پیگیری حقوقی از طریق مجامع بینالمللی برای کشور ما وجود دارد
وی افزود: همچنین امکان پیگیری حقوقی از طریق مجامع بینالمللی مانند شورای امنیت یا (ICJ) دیوان بینالمللی دادگستری، که رکن قضائی مجامع بینالمللی است، وجود دارد. به طور مثال وقتی اتفاقی برای کشور رخ میدهد چه از لحاظ سیاسی، چه اقتصادی، چه نظامی میتوانیم از طریق وکلای بینالمللی یا خبره داخلی استفاده کنیم و از طریق مجراهای بینالمللی و دیپلماسی شکایتی رسمی ارائه کرده و این موضوع را پیش ببریم.
محبی در خصوص اینکه آیا پیگیریهای قضائی نتیجهای دارد یا خیر گفت: کشور ما در بحث حقوق بینالملل و پیگیریهای بینالمللی غافل مانده، یکی از دلایل آن این است که از متخصصان لازم برای این امر استفاده نمیشود. همچنین زمانی که از ۵ اصلی که به آن اشاره کردم همه مواردی آن رعایت نشود قاعدتاً این موضوع از دفاع مشروع خارج میشود، و به همین دلیل است که بسیاری مواقع نتوانستهایم در مجامع بینالمللی به هدف خودمان برسیم.
این وکیل دادگستری با توجه همسویی سازمانهای بینالمللی با این رژیم بیان کرد: ما مجراهای بسیاری در این خصوص داریم، به طور مثال میتوانیم از کشورهای هم جهت با ایران که نقاط مشترکی باهم دارند و چنین اقداماتی را محکوم میکنند، این موضوع را پیگیری کنیم.
محبی ادامه داد: همچنین میتوانیم شکایتی را به شورای امنیت مطرح کنیم. و لازم است با کشورهای هم جهت ما هماهنگیها صورت گیرد تا حمایتها و رأی این کشورها را در این موضوع داشته باشیم. اگر این اتفاق رخ دهد مطمئناً نتیجهای که میخواهیم حاصل خواهد شد.
وی در پایان تاکید کرد: با توجه به وضعیت کنونی و تنشهای موجود باید علاوه بر پاسخ نظامی حتماً از مجراهای بینالمللی و دیپلماسی نیز در این خصوص استفاده شود، تا بازدارندگی لازم اتفاق بیفتد.