خبرگزاری مهر -گروه دین و اندیشه-سمانه نوری زاده قصری: در طول چند دهه اخیر عمده بار آموزش قرآن را مدارس و مؤسسات قرآنی تقبل کرده‌اند. مدرسه دانشجویی قرآن و عترت علیهم السلام دانشگاه تهران از سال ۱۳۸۳ فعالیت خود را در زمینه آموزش نخبگان قرآنی، برگزاری همایش‌های قرآنی و تحقیقات در زمینه انس با قرآن و تدبر در آن آغاز کرد و هم‌اکنون دارای دوره‌های آموزشی قرآنی در سطوح مختلف بوده و همایش‌های قرآنی متعددی را در زمینه آشنایی با سوره‌های قرآن در سطح دانشگاه‌ها برگزار می‌کند.
همچنین این مجموعه بالغ بر ۲۰۰ عنوان کتاب در سطوح بنیادی، ساختاری، راهبردی، مهارتی، عمومی، از نگاه المیزان و با موضوعات قرآن و امام، هستی، انسان، جامعه تألیف نموده است. مجمع مدارس دانشجویی قرآن و عترت در راستای توسعه آموزه‌های قرآنی، همزمان با آثار متعدد پژوهشی چهارده مرکز تخصصی ایجاد نموده است. بر همین اساس با حسین مختاری معاون اجرایی مدرسه تدبر در قرآن به گفتگو پرداختیم که زیر می‌خوانید:
*توضیحاتی در خصوص این مدرسه قرآنی بفرمائید؟ از چه زمانی تأسیس شد؟
مدرسه قرآن و عترت دانشجویی دانشگاه تهران از سال ۸۳ آغاز به فعالیت کرده و دوره‌های تدبر در قرآن را در فضای دانشگاه و مخصوص دانشجوها برگزار کرده است. همه اینها برگرفته از مضامین و محتوای آموزشی تدبری در قرآن تعریف شده و کتاب‌ها و روش‌های تدبر در قرآن در این راستا تألیف شدند. آن کتاب‌ها تبدیل به ساختار آموزشی و سپس به ساز و کار آموزشی تبدیل شدند و از دهه ۹۰ کتاب‌های تدبر در این مجموعه تدریس شد.
کتاب‌های تدبر حکم نظام فکری مجموعه را دارند. یعنی دانشجویی که می‌خواهد قرآن را یاد بگیرد باید ۱۱۴ سوره که اغلبشان همراه با ترجمه و تفسیر واژه‌ها در این کتاب‌ها قرار گرفتند را فرا بگیرد. بر همین اساس توان دانشجو در رجوع به قرآن و تدبر در قرآن بیشتر می‌شود یعنی کتاب‌ها در جهت این نیست که تنها به مخاطب، مطلب را منتقل کند بلکه می‌خواهد مخاطب در تدبر قرآن توانمند شود.
*مدرسه قرآن و عترت چه وجهه تمایزی دارد؟
مدرسه قرآن از دل فعالیت‌های فرهنگی در دانشگاه آمده است. یعنی عده‌ای با دغدغه‌های فرهنگی در دهه مثلاً ۷۰ و اوایل دهه ۸۰ برای انجام فعالیت فرهنگی خود را نیازمند متن و محتوا دیدند. از آنجایی که این متن و محتوا هم بهتر بود از منابع اصیل که قرآن و روایات است استخراج شود به همین دلیل در واقع بحث روش‌های تدبر در قرآن به عنوان قرآن و روایت به عنوان متن در نظر گرفته شد. تدبر در قرآن به عنوان نحوه رجوع ما به آن متن در نظر گرفته شد و برای اینکه نخبگان فرهنگی و در واقع دانشگاهی خودشان به قرآن مراجعه داشته باشند این کتاب‌ها تحت عنوان روش‌های تدبر عنوان دهی شدند. سیر این کتاب‌ها به نحوی است که مخاطب خودش در فضای قرآن خواندنش توانمند شود.
*فضای آموزش کلاس‌های تدبر در قرآن به چه نحو است؟
روخوانی و حفظ قرآن ذیل کلاس تدبر مطرح است. شما وقتی می‌خواهید در سوره تدبر کنید آن سوره بیشتر قرائت می‌شود.وقتی جمعی می‌خواهند راجع به سوره‌ای تدبر کنند. آن سوره بارها خوانده می‌شود زیاد شنیدن باعث می‌شود که فرد می‌تواند سوره را خوب بخواند و مهم‌تر از همه در تدبر قرآن به دنبال این هستیم که این سوره‌ای که نازل شده چه اتفاقی در زندگی ما می‌تواند رقم بزند. چطوری می‌توانیم آن را عملیاتی کنیم. ما در تدبر دنبال فهم عملیاتی سوره‌های قرآن هستیم.
کسی که می‌خواهد سوره‌ای را عمل کند می‌خواهد دائم در زندگی به آن رجوع کند و زیاد خودش را در معرض آن سوره قرار می‌دهد و بالاتر از اینها اینکه چطور می‌تواند در زندگی آن را عملیاتی و پیاده کند. به همین دلیل در فضای تدبر در قرآن ما به طور مجزا به روخوانی حفظ و بقیه رشته‌ها نمی‌پردازیم بلکه کسی که تدبر می‌کند آن قدر سوره را می‌شنود که می‌تواند بخواند. ولی سوره قرآن در نظام و در سیری چیدمان شدند که تدریجاً مخاطب بتواند خودش توانمندتر شود و از حالت آسان به سخت این اتفاق رقم می‌خورد.
*شما از نظام ساختاری در این مسئله صحبت کردید این نظام ساختاری به چه شکل است؟
کتاب‌ها بعد از این مرحله تبدیل به یک ساختار آموزشی شدند این ساختار آموزشی به این نحو است که ابتدائاً فرد در دوره اول به یک فهم کلی و عمومی از سوره‌های قرآن می‌رسد که ما به آن، دوره تسبیح می‌گوئیم. هدف این دوره این است که فرد بتواند کلیات قرآن را بفهمد.
دوره دوم دوره نیمه تخصصی است که فرد در آن فهم عمیقی نسبت به قرآن پیدا می‌کند سوره‌هایش بلندتر می‌شوند. در دوره سوم که تهلیل نام دارد باید این فهم عمیق را بتواند به جامعه منتقل کند و بر اساس آن پژوهش کند و بتواند بر اساس فهم عمیقش سوالی را از سوالات پاسخ دهد.
دوره چهارم که تکبیر نام دارد، این است که فرد بتواند آن فهم خودش را بر اساس قرآن پیاده و در جامعه عملیاتی کند. در واقع آیات قرآن را به معرض ظهور برساند. حدود ۱۰۰ سوره قرآن در این دوره کار می‌شوند و بعد از آن مخاطب وارد دوره تدبر در دعا خواهند شد.
از آنجایی که میگویند دعا قرآن صاعد است این فرد که قرآن یاد گرفته حالا می‌خواهد پیاده کند و نیازمند دعاست. در هر دوره‌ای از این دوره‌ها حدود ۵ کتاب که هر کتابی حدود ۵ تا ۱۰ تا سوره هستند با مخاطب کار می‌شود. کتاب‌ها هم یک سیری دارد که در کتاب اول عنوانش مقدمات تدبر در قرآن است یعنی اینکه فرد آماده تدبر شده است. مبنای ما این است که ما انسمان با قرآن بالا رود و سعی کنیم سوره‌هایی را که کار می‌کنیم عملیاتی کنیم. در واقع با سوره‌هایی که این عنوانش کتاب مقدمات تدبر است بعد از آن دنبال اینکه حالا بتواند سوره‌ها رو بهتر ببیند و بفهمد روش‌های تفکر در قرآن است.
کتاب بعد از آن عنوانش روش‌های تدبر کلمه‌ای است. در این کتاب روش‌های تدبر کلمه‌ای اینکه چطور می‌توانیم ضمن تدبر کردن در قرآن تعقل را در خودمان شکوفا کنیم یعنی با قرآن عقلانیت را تقویت کنیم. هر کار بر اساس معیار و ملاک و میزان مشخصی باشد این کار را بتوانیم با قرآن انجام دهیم.
کتاب بعدی عنوانش تدبر سوره‌ای است. تعدادی از سوره‌ها را دارد و بیشتر تمرکزش بر روی شکوفا کردن خود قوه تدبر در مخاطب است. ما معمولاً به تدبر به عنوان قوه‌ای در زندگی‌ها نگاه نمی‌کنیم در حالی که خیلی توان ویژه‌ای در انسان‌ها وجود دارد. بخاطر اینکه با تدبر انسان‌ها می‌توانند کارهای مختلف در راستای عاقبت و جهت واحدی قرار دهند.انسان‌ها با تدبر توان مدیریت پیدا می‌کنند می‌توانند امور مختلف زندگی شأن را هم راستا با علوم قرآنی و الهی پیش ببرند.
*هر دوره چند مدت طول می‌کشد؟
حدود سه تا چهار ماه. مثلاً ۱۲ هفته تا ۱۶ هفته فضای دانشجویی را می‌توان در نظر گرفت. از کارشناسی تا آخر دکترا حدود ۱۰ سال در فضای دانشگاهی تکمیل این دوره‌ها رقم می‌خورد.معمولاً در این مدرسه افراد حس نمی‌کنند فارغ‌التحصیل شدند از سن دانشجویی می‌آیند و دیگر اینجا ماندگار می‌شوند. جلسه‌های سوره خوانی، کتاب‌های موضوعی داریم ولی فعالیت اصلی ما دوره‌های روش تدبر در قرآن است
*نحوه کار در این مدرسه به چه صورت است؟
اینجا همه کارها جمعی انجام می‌شود. بعد از چند دوره که مخاطبین و دانشجوها به بلوغی رسیدند فعالیت‌های مدرسه و انجام کارهای پژوهشی به رشته‌های علوم انسانی علوم پایه و فنی مهندسی تقسیم شد. در اینجا ۱۷ مدرسه تخصصی داریم که فعالیت اصلی تدبر در قرآن است.
نظام آموزشی چهار دوره داشت تا افراد بعد هر مدرسه‌ای با توجه به تخصص خودش یک سیر آموزشی را ادامه دهد. بخشی از کتاب‌ها در حوزه انسانی، بخشی در حوزه جامعه بخشی در حوزه هستی شناسی که مرتبط با بچه‌های علوم پایه و فنی مهندس است. بخشی دیگر در حوزه مدیریت و حوزه خانواده است. اینها نظام آموزشی خاص خودشان را دارند تدبر هم که در همه مدارسمان مشترک است.
نسل توحیدی یعنی مجموعه فعالیت‌هایی که تحت عنوان قالب نسل توحیدی برگزار می‌شود. قرآن خواندن‌هایی که با محوریت انس در قرآن منتهای مراتب به صورت موضوعی که در فضایی که در مدرسه قرآن حاکم است. مدرسه قرآن دانشجویی تکثیرش به شدت خودجوش است و ما خیلی از افراد و گروه‌هایی که کمک کنند استقبال می‌کنیم.
*آیا شما در شهرهای دیگر نیز فعالیت دارید؟
بله. در اغلب شهرها یا فهم قرآن یا تدبر در قرآن یا نسل توحیدی حضور دارند. در ماه‌های رمضان چیزی بالغ بر چند هزار ساعت کار آموزشی قرآنی در این سه قالب روی می‌دهد. کلی آدم در جاهای مختلف کلاس‌های قرآن با این رویکرد برگزار می‌کنند و این چون فضای جریان سازی‌اش عمومی است و ساختار متمرکزی از آن جهت در فضای جریان سازی ندارد.
*در حوزه بین‌الملل چطور آیا ورود داشته‌اید؟ آیا فضای بین‌الملل هم تحت تأثیر قرار دادید یا نه؟
همین دانشجوهایی که یا آدم‌های متخصصی که در این مدرسه درس خوانده‌اند در ایالات متحده رفته و آنجا خودشان محافلی راه‌اندازی کردند. مدل فهم قرآن در دبستان در بعضی از مدارس آنجا تدریس می‌شود. نسخه انگلیسی بعضی از کتاب‌های ما نیز وجود دارد و در کشور آمریکا دنبال می‌شود. در بعضی از کشورهای اروپا هم این قاعده عنوان شده است. منتها آن موردی که جریان مستمری شده و ورودی و خروجی خوبی دارد در فضای پاکستان است که آنجا چند مؤسسه هستند کتاب‌های تدبر را به زبان اردو برگردانده و تدریس می‌کنند.یکی از همان مدارس دانشجویی مدرسه تحت عنوان مدرسه دانشجویی صابرین است که تمرکزش بر روی کشورهای حوزه مقاومت است و برای افراد در واقع کشورهای مقاومت یا اتباعی که در ایران هستند و ارتباط با جریان مقاومت دارند دوره‌های قرآنی برگزار می‌کنند.
همچنین برای مخاطبینی که ویژه انگلیسی زبانان است گروه فعال داریم و در این حوزه کار می‌کنند.عربی، انگلیسی، اردو زبان‌هایی است که در این مبحث مور توجه قرار گرفته است.
گفتنی است علاقه مندان جهت ثبت نام و حضور در کلاس‌های این مدرسه دانشجویی از این لینک اقدام کنند.