خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب _ شیما ناصری: کتاب «کمیسیون برجام» که توسط مرتضی احمدی گردآوری و به کوشش انتشارات امیرکبیر منتشر شده، سندی تاریخی و تحلیلی از یکی از مهم‌ترین مذاکرات دیپلماتیک ایران در تاریخ معاصر محسوب می‌شود.
این کتاب به بررسی و بازگویی وقایع، بحث‌ها و مذاکرات انجام‌شده در کمیسیون برجام می‌پردازد و در ۴۹۲ صفحه بدون سوگیری و تحلیل جانب‌دارانه، کتاب خواننده را به سفری به پشت پرده‌های یکی از پیچیده‌ترین مذاکرات هسته‌ای ایران می‌برد و تلاش می‌کند درک دقیقی از مکالمات، تعهدات و توافقات طرفین ارائه کند.
بازتاب مذاکرات کمیسیون برجام
در کتاب «کمیسیون برجام» می‌توان شاهد روند مذاکراتی بود که در این کمیسیون میان نمایندگان ایران و طرف‌های بین‌المللی صورت گرفته است. در این اثر، مباحثی که از ابتدای مسیر مذاکرات تا به انتها میان مذاکره‌کنندگان در جریان بوده، به تفصیل آمده است. این کتاب در تلاش است با نمایش کامل مباحث و چالش‌های مطرح‌شده، تصویری جامع از این برهه حساس ارائه کند.
هدف اصلی کتاب، ارائه یک روایت بی‌طرفانه و دقیق از مذاکرات و توافقات برجامی است. مرتضی احمدی با جمع‌آوری اسناد و اطلاعات دقیق از تمامی نشست‌ها و مذاکرات انجام‌شده در طول فرآیند برجام، تلاش کرده است سندی جامع و به‌دور از هرگونه تحلیل جانب‌دارانه فراهم آورد.
مستندات و اسناد مذاکرات
کتاب با استناد به منابع موثق و مستندات کمیسیون‌های برجام، مطالب را بر اساس موضوعات مختلف تقسیم‌بندی کرده است. این ساختار منظم به خوانندگان امکان می‌دهد به راحتی به اطلاعات مورد نظر دسترسی پیدا کنند و مراحل مختلف این مذاکرات پیچیده را به صورت مرحله‌به‌مرحله دنبال کنند. از جمله بخش‌هایی که مورد توجه قرار می‌گیرد، می‌توان به توافقات اولیه، نقاط بحرانی مذاکرات، تعهدات طرفین و تلاش‌های انجام‌شده برای اجرای توافقات اشاره کرد.
یکی از ویژگی‌های کتاب «کمیسیون برجام»، حفظ بی‌طرفی و پرهیز از هرگونه تحلیل جانب‌دارانه است. به خلاف بسیاری از آثار مشابه که ممکن است با توجه به منافع سیاسی به تحلیل بپردازند، این کتاب با اتکا به اسناد و گفتگوهای رسمی، تنها به بازنمایی دقیق رخدادها بسنده و نویسنده‌اش تلاش کرده از هرگونه قضاوت و جانبداری پرهیز کند و به خوانندگان امکان دهد بر اساس داده‌های موجود، تحلیل و برداشت خود را شکل دهند.
ساختار کتاب
«کمیسیون برجام» خواننده را در جریان کامل فرآیندهای مذاکراتی قرار می‌دهد. هر فصل به یک بخش خاص از مذاکرات اختصاص دارد و به ترتیب زمانی پیش می‌رود. در هر بخش، به مباحث اصلی و نکات کلیدی مذاکرات پرداخته شده و تعهدات متقابل هر طرف به وضوح بیان شده است.
بررسی دقیق و موشکافانه نقش کشورهای مختلف در مذاکرات از دیگر ویژگی‌های کتاب است. از ایالات متحده آمریکا تا کشورهای اروپایی و حتی چین و روسیه، هرکدام از طرف‌های دخیل در مذاکرات برجام مواضع خاصی داشتند که تأثیرات زیادی بر روند مذاکرات داشت. کتاب به تفصیل نشان می‌دهد هرکدام از این‌کشورها چگونه مواضع خود را در طول مذاکرات تغییر داده و با چه دیدگاه‌هایی وارد بحث‌ها شدند. این بخش از کتاب به خواننده کمک می‌کند درک بهتری از استراتژی‌ها و اهداف هر طرف داشته باشد.
تعهدات و دستاوردهای مذاکرات
یکی دیگر از نکات مهم در کتاب، بررسی تعهدات و دستاوردهای هریک از طرفین در مذاکرات برجام است. کتاب با توجه به اسناد و گفتگوهای رسمی، به دقت نشان می‌دهد هر طرف چه تعهداتی را پذیرفته و چگونه در پی تحقق این تعهدات بوده است. همچنین به موانعی که در مسیر اجرای این تعهدات ایجاد شده، پرداخته و تلاش‌های هر طرف برای فائق آمدن بر این مشکلات را بررسی می‌کند. این بخش از کتاب به خوانندگان نشان می‌دهد فرآیند اجرای توافقات برجامی تا چه اندازه دشوار و پیچیده بوده است.
«کمیسیون برجام» نه‌تنها یک کتاب است، بلکه سندی تاریخی است که می‌تواند به عنوان مرجع اصلی برای مطالعات آینده در مورد مذاکرات هسته‌ای ایران و برجام مورد استفاده قرار گیرد. مرتضی احمدی با گردآوری و مستندسازی دقیق این مذاکرات، به ثبت وقایع مهمی پرداخته که در حافظه تاریخی ایران جایگاه ویژه‌ای دارند. این کتاب می‌تواند به‌عنوان منبع برای پژوهشگران و دانشجویان علوم سیاسی و تاریخ معاصر ایران، درک عمیقی از فرآیندهای دیپلماتیک و مذاکرات بین‌المللی ارائه کند.
کتاب پیش‌رو به دلیل رویکرد بی‌طرفانه و استفاده از اسناد معتبر، تأثیر قابل‌توجهی بر فضای سیاسی و اجتماعی دارد. این اثر می‌تواند به روشن‌سازی ابهامات و شبهات پیرامون مذاکرات برجام کمک کند و به عنوان مرجعی دقیق برای تحلیل وقایع گذشته مورد استفاده قرار گیرد. همچنین به علاقه‌مندان به سیاست‌های بین‌المللی این امکان را می‌دهد نگاهی واقع‌بینانه‌تر به این مذاکرات داشته باشند و به جای تکیه بر شایعات، به اسناد معتبر رجوع کنند.