خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل: تایوان در سال‌های اخیر به یکی از محورهای اصلی رقابت‌های ژئوپلیتیک میان آمریکا و چین تبدیل شده‌است. پکن اصرار می‌ورزد که مساله تایوان یک مساله «داخلی» است و از دولت‌های خارجی خواسته که در این موضوع دخالت نکنند. مقامات چینی بارها از واشنگتن به دلیل حمایت از جزیره تایوان، انعقاد قراردادهای دفاعی و ارسال تسلیحات به این جزیره انتقاد کرده‌اند.
همزمان با اینکه دولت ایالات متحده روابط غیررسمی با تایوان دارد و به این جزیره تسلیحاتی را ارسال می‌کند، تنش‌ها میان آمریکا و چین بر سر تایوان بالا گرفته است زیرا همان طور که اشاره شد، پکن جزیره تایوان را بخشی از خاک خود می‌داند و هرگونه دخالت کشورهای غربی را در این مساله «نقض حاکمیت» خود تلقی می‌کند.
تایوان از نظر موقعیت جغرافیایی در منطقه‌ای قرار دارد که یکی از مسیرهای حیاتی برای کشتیرانی جهانی و تجارت بین‌المللی محسوب می‌شود. علاوه بر این، تایوان نقش مهمی در زنجیره تأمین جهانی برای تولیدات الکترونیکی و تراشه‌های کامپیوتری دارد. با توجه به گسترش نفوذ چین در منطقه و تاکید ایالات متحده بر حفظ امنیت و آزادی کشتیرانی، تایوان به یک نقطه استراتژیک در رقابت‌های ژئوپلیتیک آمریکا و چین تبدیل شده‌است.
آمریکا در سال‌های اخیر با هدف افزایش توان دفاعی تایوان در برابر تهدیدهای احتمالی از سوی چین، کمک‌های نظامی گسترده‌ای به تایوان ارائه کرده‌است. این کمک‌ها شامل فروش تسلیحات، تجهیزات نظامی، و همچنین برنامه‌های آموزش و تمرین نظامی برای نیروهای تایوان بوده‌است که در ادامه به تفکیک مورد بررسی قرار خواهد گرفت؛
۱. فروش تسلیحات: آمریکا به طور مستمر انواع تسلیحات مدرن مانند موشک‌های پیشرفته، جنگنده‌ها، سامانه‌های پدافند هوایی و تجهیزات ارتباطی به تایوان فروخته‌است. تنها در سال ۲۰۲۰، وزارت خارجه آمریکا چندین بسته نظامی را به تایوان تأیید کرد که شامل فروش بیش از ۵ میلیارد دلار تسلیحات بود.
در سال ۲۰۲۳ نیز آمریکا بسته نظامی ۵۰۰ میلیون دلاری را به تایوان اختصاص داد. چند روز پیش (۴ آبان) وزارت دفاع آمریکا اعلام کرد که واشنگتن فروش بسته تسلیحاتی به ارزش ۲ میلیارد دلار را به تایوان تأیید کرده‌است. این بسته شامل تحویل سامانه موشکی دفاع هوایی پیشرفته است.
۲. تجهیزات دفاعی و اطلاعاتی: آمریکا همچنین سامانه‌های راداری پیشرفته و تجهیزات شناسایی و اطلاعاتی به تایوان عرضه کرده‌است. این تجهیزات به تایوان کمک می‌کنند تا فعالیت‌های نظامی چین در منطقه را بهتر رصد کند.
۳. همکاری‌های آموزشی و تمرین‌های نظامی: نیروهای مسلح آمریکا و تایوان به صورت محدود رزمایش‌های نظامی مشترک برگزار می‌کنند. همچنین، در سال‌های اخیر آمریکا برنامه‌های آموزشی و مشاوره‌ای برای نیروهای تایوانی جهت ارتقای سطح آمادگی و توان نظامی آنها ترتیب داده است.
سمت‌وسوی مساله تایوان در دولت آتی آمریکا
حال این پرسش به ذهن می‌رسد که رویکردهای احتمالی «دونالد ترامپ» نامزد حزب جمهوری‌خواه و «کامالا هریس» نامزد انتخابات ریاست جمهوری از طیف حاکم (دموکرات) در قبال تایوان چگونه خواهد بود؟
الف. رویکرد ترامپ نسبت به مساله تایوان
ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری خود نشان داد که با راه انداختن جنگ تعرفه‌ای-تجاری علیه پکن و حمایت از تایوان نشان داد که عزم جدی برای فشار بر چین دارد. ترامپ در سال ۲۰۱۶، اندکی پس از پیروزی در انتخابات با «تسای اینگ ون» رئیس وقت تایوان، صحبت کرد؛ این این اقدام که نشان‌دهنده تغییر سیاست‌های رسمی آمریکا و نوعی هشدار به چین در مورد حمایت آمریکا از تایوان محسوب می‌شد، خشم پکن را برانگیخت و تایپه را امیدوار کرد.
ترامپ در طول ریاست‌جمهوری خود جنگ تجاری با چین را آغاز کرد و سیاست‌های اقتصادی و امنیتی سخت‌گیرانه‌ای در قبال این کشور اتخاذ کرد. این سیاست‌ها به طور غیرمستقیم بر روابط آمریکا با تایوان نیز تأثیر گذاشت. حمایت‌های نظامی از تایوان، فروش تجهیزات نظامی و تقویت همکاری‌های امنیتی و اقتصادی با این کشور در دوره ترامپ افزایش یافت.
پیش‌بینی می‌شود که در صورت انتخاب مجدد، احتمالاً ترامپ سیاست‌های پیشین خود در قبال تایوان را ادامه خواهد داد و ممکن است اقدامات بیشتری در جهت تقویت روابط نظامی و اقتصادی با تایوان انجام دهد. همچنین، به نظر می‌رسد که ترامپ تمایل دارد فشار بر چین را بیشتر کند و از تایوان به عنوان یک ابزار برای تقویت موقعیت آمریکا در برابر چین استفاده کند.
ب. رویکرد هریس نسبت به مساله تایوان
هریس به عنوان یکی از اعضای حزب دموکرات، تمایل بیشتری به دیپلماسی چندجانبه و همکاری با متحدان بین‌المللی دارد. او تاکید دارد که آمریکا باید از طریق نهادهای بین‌المللی و در همکاری با متحدان خود، سیاست‌های خود را در قبال چین و تایوان دنبال کند.
هریس برخلاف ترامپ احتمالاً رویکرد نرم‌تری در قبال چین خواهد داشت و سعی خواهد کرد تا از روش‌های دیپلماتیک برای حل مسائل بین‌المللی استفاده کند. این رویکرد می‌تواند به معنای کاهش تنش‌ها با چین باشد، هرچند احتمال دارد که هریس همچنان از تایوان در برابر تهدیدات نظامی چین حمایت کند.
ضمن اینکه هریس در جایگاه معاون بایدن نیز گفت‌وگوهایی با مقامات این جزیره داشته که خشم سران پکن را برانگیخته‌است؛ همانند گفت‌وگوی دو سال پیش هریس با «ویلیام لای» معاون رئیس تایوان که هریس بعد از این گفت‌وگوی جنجالی اعلام کرد که آنها در مورد علاقه مشترک به آمریکای مرکزی و استراتژی «علل ریشه ای» دولت آمریکا برای مهار مهاجرت صحبت کرده‌اند.
پیش‌بینی می‌شود که اگر هریس به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا انتخاب شود، ممکن است رویکرد دیپلماتیک‌تر و محتاطانه‌تری در قبال تایوان اتخاذ کند. او احتمالاً از سیاست تقویت روابط با تایوان پشتیبانی می‌کند اما با استفاده از ابزارهای دیپلماتیک و نه لزوماً از طریق فروش گسترده تسلیحات یا تقویت نظامی گسترده.
افزون بر آن، هریس به احتمال زیاد بر همکاری با ژاپن، کره جنوبی و دیگر متحدان آمریکا در منطقه تاکید خواهد داشت تا فشار بر چین را از طریق یک ائتلاف بین‌المللی افزایش دهد.
فرجام کلام
با توجه به تغییرات سریع در مناسبات بین‌المللی و افزایش رقابت میان آمریکا و چین، تایوان به یکی از مهم‌ترین موضوعات سیاست خارجی ایالات متحده در آستانه انتخابات ۲۰۲۴ این کشور تبدیل شده‌است. انتخاب ترامپ یا هریس به عنوان رئیس‌جمهور آینده آمریکا می‌تواند پیامدهای مهمی برای تایوان و منطقه اقیانوس آرام به همراه داشته باشد.
رویکرد ترامپ و هریس در قبال تایوان با یکدیگر تفاوت‌های اساسی دارد. ترامپ با نگاه به تایوان به عنوان ابزاری برای تقویت موقعیت آمریکا در برابر چین، احتمالاً به دنبال تقویت روابط نظامی و اقتصادی با این جزیره خواهد بود. او به احتمال زیاد تمایل دارد که با افزایش فشار بر چین، از تایوان به عنوان یک کارت ژئوپلیتیکی در مذاکرات استفاده کند.
برخلاف ترامپ که احتمالاً سیاستی تهاجمی‌تر و نظامی‌تر در قبال تایوان اتخاذ می‌کند، هریس به دلیل تمایل به دیپلماسی و همکاری چندجانبه، به احتمال زیاد به دنبال تقویت روابط با تایوان از طریق همکاری‌های دیپلماتیک و کاهش تنش‌ها با چین خواهد بود.