خبرگزاری مهر – گروه استانها: با آغاز فصل پاییز، کویر شهداد در استان کرمان به یکی از مقاصد اصلی گردشگری ایران تبدیل می‌شود. این منطقه که جزو میراث جهانی یونسکو است، به‌خاطر ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود، مانند کلوت‌ها، آسمان پرستاره و سکوت عمیق، گردشگران زیادی را جذب می‌کند. اما علی‌رغم این جذابیت‌ها، کویر شهداد همچنان با چالش‌هایی همچون ضعف در زیرساخت‌ها و مدیریت ضعیف مواجه است که مانع از شکوفایی کامل آن در صنعت گردشگری شده است.
تأثیر گردشگری بر اقتصاد محلی
اگرچه کویر شهداد به‌عنوان یکی از جاذبه‌های طبیعی ایران ظرفیت‌های زیادی برای توسعه گردشگری دارد، اما تأثیر آن بر اقتصاد محلی هنوز به‌طور کامل تحقق نیافته است. بسیاری از بومیان این منطقه هنوز به مشاغل سنتی خود، مانند کشاورزی و دامداری، ادامه می‌دهند و تنها بخشی از آن‌ها در زمینه خدمات گردشگری فعال هستند.
با این حال، چندین پروژه بوم‌گردی و اقامتگاه‌های محلی در این سال‌ها در حال شکل‌گیری بوده است. برخی از بومیان با ارائه خدمات راهنمایی، فروش صنایع‌دستی، و اقامتگاه‌های ساده، سعی در بهره‌برداری از این فرصت‌ها داشته‌اند، اما زیرساخت‌های ناکافی، همچون نبود کمپ‌های مناسب و رستوران‌های استاندارد، باعث محدودیت در بهره‌برداری از پتانسیل‌های گردشگری شده است.
برای مثال، مسئولان محلی با فراهم آوردن امکانات مناسب و تجهیز بومیان به مهارت‌های لازم، می‌توانند گردشگران را ترغیب به اقامت طولانی‌تری کنند. بسیاری از گردشگران خارجی به‌دلیل نبود امکانات اقامتی در منطقه، ترجیح می‌دهند برای شب در شهرهای اطراف بمانند. این عدم اقامت در کویر موجب از دست رفتن فرصت‌های اقتصادی برای بومیان شده است.
گردشگران چه می‌گویند؟
در همین راستا با چند نفر از گردشگران به گفتگو نشستیم. مریم، که اولین بار به کویر شهداد سفر کرده است، از تجربه خود به خبرنگار مهر می‌گوید: سفر به شهداد تجربه‌ای بسیار خاص و جذاب بود. من همیشه آرزوی دیدن آسمان پرستاره کویر را داشتم و اینجا واقعاً به‌طور شگفت‌انگیزی آرامش‌بخش بود.
وی گفت: اما متأسفانه، نبود امکانات اقامتی مناسب و راحت، کمی اذیتم کرد. ما مجبور شدیم در مسافرخانه‌ای در شهر اقامت کنیم که هیچ تناسبی با روح کویر نداشت. من فکر می‌کنم اگر امکاناتی همچون کمپ‌های مجهز در نزدیکی کلوت‌ها بود، این تجربه می‌توانست بسیار بهتری باشد. نیاز است که مسئولان بیشتر به این منطقه توجه کنند، چون اینجا ظرفیت‌های بسیار زیادی برای جذب گردشگر دارد.
جیمز، یک گردشگر خارجی، نیز تجربه‌اش از کویر شهداد را در گفتگو با خبرنگار مهر این‌گونه بیان می‌کند: شهداد یکی از شگفت‌انگیزترین جاهایی است که من در طول سفرهایم دیده‌ام. کلوت‌ها واقعاً یک پدیده طبیعی بی‌نظیر هستند. اما متأسفانه، در این سفر با مشکلاتی روبرو شدم.
وی بیان کرد: اول از همه، نبود اطلاعات کافی درباره این منطقه و راهنمایان محلی، باعث شد تا در برخی مواقع خودم مسیرها را پیدا کنم. از سوی دیگر، تبلیغات این منطقه در سطح جهانی بسیار ضعیف است. به‌طور اتفاقی من درباره شهداد شنیدم، اما زمانی که از مردم در ایران سوال کردم، خیلی‌ها حتی نمی‌دانستند اینجا کجاست. این منطقه باید بهتر شناخته شود تا گردشگران بیشتری جذب کند. سعید، یک گردشگر داخلی که چندین بار به شهداد سفر کرده است، که به خبرنگار مهر می‌گوید: شهداد برای من همیشه یک مقصد رویایی بوده است. هر بار که به اینجا می‌آیم، احساس می‌کنم این مکان می‌تواند به یکی از قطب‌های اصلی گردشگری ایران تبدیل شود.
وی بیان کرد: اما متأسفانه کم‌کاری‌ها و بی‌توجهی‌ها باعث شده که هنوز نتوانسته‌ایم از ظرفیت‌های این منطقه به‌طور کامل استفاده کنیم. مثلاً سال گذشته کمپ کویری در اثر سیلاب تخریب شد و هنوز هم بازسازی نشده است. این مشکلات باعث شده که برخی گردشگران ترجیح دهند به مکان‌های دیگر بروند. امیدوارم مسئولان این مسائل را حل کنند.
چالش‌ها و کمبودها
بسیاری از مناطق کویری، از جمله شهداد، به‌دلیل کمبود امکانات اقامتی و رفاهی، نمی‌توانند پذیرای گردشگران بیشتری باشند. اگرچه برخی اقامتگاه‌های محلی وجود دارند، اما این مراکز استانداردهای بین‌المللی را ندارند و نیاز به بهبود دارند.
همچنین با وجود ثبت جهانی این منطقه، تبلیغات داخلی و بین‌المللی بسیار ضعیف است. شهداد باید در سطح جهانی شناخته شود تا گردشگران بیشتری جذب کند.
از سوی دیگر بسیاری از گردشگران، به‌ویژه خارجی‌ها، نیاز به راهنمایان حرفه‌ای دارند تا بتوانند از زیبایی‌های کویر بهره‌برداری کنند.
راهکارهای پیشنهادی
ایجاد کمپ‌های مدرن و مقاوم در برابر بلایای طبیعی همچون سیلاب می‌تواند به‌طور چشمگیری تجربه گردشگری را بهبود بخشد.
همچنین با آموزش بومیان در زمینه گردشگری، می‌توان از توانایی‌های آن‌ها برای جذب گردشگران استفاده کرد.
ایجاد کمپین‌های تبلیغاتی برای معرفی شهداد به گردشگران داخلی و خارجی می‌تواند به‌طور مستقیم در افزایش تعداد بازدیدکنندگان اثرگذار باشد.
سرمایه‌گذاری در این بخش، می‌تواند علاوه بر بهبود تجربه گردشگران، منبع درآمد جدیدی برای بومیان فراهم کند.
کویر شهداد با تمام جذابیت‌های طبیعی و تاریخی خود، همچنان با چالش‌های بسیاری در زمینه گردشگری مواجه است. اگر مسئولان به‌ویژه در زمینه زیرساخت‌ها و تبلیغات بیشتر تلاش کنند، این منطقه می‌تواند به یک قطب مهم گردشگری داخلی و بین‌المللی تبدیل شود و تأثیرات مثبت زیادی بر اقتصاد محلی و معیشت مردم بومی داشته باشد. در نهایت، توجه به این موضوع می‌تواند به توسعه پایدار گردشگری در کویر شهداد کمک کند و آن را به یکی از نقاط برجسته گردشگری ایران تبدیل نماید.
معاون سرمایه‌گذاری اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کرمان در خصوص تجهیز این اثر کردشگری گفت: عملیات اجرایی پایگاه لوت شهداد شامل بتن ریزی، برق کشی، به کارگیری فولاد، کف فرش و عایق‌کاری در مرحله اجرا است.
رضا بردبارافزود: ساخت و تجهیز این پایگاه امکان پایش بهتر و منظم‌تر پهنه بیابان جهانی لوت در حوزه شهداد را فراهم کرده و در کنار آن ارائه خدمات راهنمایی گردشگران، خدمات رفاهی، امداد و نجات، انتظامی و امنیتی را در این اثر ثبت جهانی تسهیل می‌کند.
بیابان لوت ۲۷ تیر سال ۱۳۹۵ در فهرست کمیته میراث جهانی به عنوان نخستین اثر ثبت طبیعی کشور و بیست و یکمین اثر ثبت جهانی ایران، معرفی شد.
بخش شهداد زیرمجموعه شهرستان کرمان در ۱۰۰ کیلومتری شمال شرق مرکز استان واقع شده و دروازه مهم ورودی به بیابان لوت و جاذبه‌های طبیعی این اثر طبیعی ثبت جهانی محسوب می‌شود.