خبرگزاری مهر، گروه استانها – سمیرا محمدی: زیبایی‌های گیلان در ابعاد، زوایا و سرفصل‌های مختلف کم نظیر و حتی بی نظیر است. از سرسبزی و طراوت انبوه درختان هیرکانی گرفته تا نیلگونی سواحل خزر و یا پشتوانه میلیون ساله تاریخی و وجود اماکن و کشفیات تاریخی و باستانی، همه گواه سبقه، پیشینه و پس زمینه قدمت دار این استان است، استانی که به واسطه وجود ظرفیت‌های طبیعی و تاریخی اش، سالیانه میلیون‌ها مسافر و گردشگر را در خود می بیند.
شهرک تاریخی ماسوله یکی از مناطق تاریخی گیلان است که ۲۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان فومن واقع شده و یکی از شاهکارهای معماری سنتی و تاریخی ایران و حتی جهان به شمار می‌رود.
انتظار بیش از یک دهه‌ای ماسوله
این شهر تاریخی در کنار رودخانه‌های جاری بر پهنه صخره سنگ‌ها، اراضی شالی و باغ‌های چای و معماری پلکانی گلی منحصر به فرد در دل کوهستان همراه با پنجره‌های چوبی و گلدان‌های شمعدانی رنگ به رنگ واقع شده که دیدن مناظر زیبایش چشم، ذهن و فکر هر بیننده‌ای را متحیر می‌کنند.
شهرک تاریخی ماسوله سال ۱۳۵۴ با شماره ۱۰۹۰ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و ثبت جهانی آن از سال ۱۳۹۰ در دستور کار قرار گرفت و با گذشت بیش از یک دهه همچنان در مسیر جهانی شدن قرار دارد.
همچنین شهرک تاریخی ماسوله سال ۲۰۰۷ در میراث تاریخی یونسکو به طور موقت ثبت شد تا مسیر هرگونه تغییر و آسیب به آن بسته شود و در گذر سال‌ها این شهر آمد و شد مدیران، کارشناسان بین‌المللی، ملی و استانی بسیاری را به خود دید اما همچنان چشم و امیدش برای جهانی شدن، به این دید و بازدیدها است، دید و بازدیدهایی که همچنان ادامه دارد.
پرونده ناکامی زیر بغل ماسوله
پرونده جهانی شدن ماسوله اندرخم یونسکو باقی مانده بود تا اینکه آبان ۱۴۰۰ ماسوله عنوان شهر کامل از نگاه ارزیابان بین المللی را از آن خود کرد که به اعتقاد کارشناسان گامی مهم در مسیر ثبت جهانی آن محسوب می‌شد و ارزیاب یونسکو سرانجام پس از گذشت ۱۱ سال از آغاز فرایند ثبت جهانی منظر فرهنگی ماسوله، ششم مهر ۱۴۰۱ وارد این شهر تاریخی شد و فرآیند اولیه ثبت جهانی ماسوله را آغاز کرد و قرار شد نتیجه آن در شهریور ۱۴۰۲ در چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو اعلام شود.
چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در (UNESCO) در حالی برگزار شد که خبر ثبت جهانی کاروانسرای تی تی گیلان در قالب پرونده کاروانسراهای ایران به همراه ۵۳ کاروانسرای تاریخی کشور بررسی و با تصویب اعضای کمیته به عنوان بیست و هفتمین میراث فرهنگی ملموس ایران در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد اما از ثبت جهانی ماسوله هیچ خبری نشد.
وجود ۵ هزار اثر تاریخی در گیلان
«علی دارابی» معاون وزیر میراث فرهنگی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه گیلان سرزمین قهرمانان و مفاخر علمی، ادبی و فرهنگی است، اظهار کرد: گیلان دارای پیشینه قوی و غنی در حوزه‌های مختلف به ویژه تاریخی است.
وی با بیان اینکه گیلان بیش از ۵ هزار اثر تاریخی دارد، افزود: از این تعداد بیش از ۱۲۰۰ اثر تاریخی گیلان ثبت ملی شده است.
ثبت جهانی ماسوله یک افتخار ملی است
معاون وزیر میراث فرهنگی از ثبت جهانی ۵۴ کاروانسرا در کشور خبر داد و بیان کرد: کاروانسرای تی تی گیلان از جمله کاروانسراهای کشور است که ثبت جهانی شده است.
دارابی با بیان اینکه ثبت جهانی ماسوله یک افتخار ملی است، گفت: موانع و چالش‌های ثبت جهانی ماسوله یکی پس از دیگری برطرف می‌شود.
وی با بیان اینکه ثبت جهانی ماسوله به یک مطالبه عمومی در کشور تبدیل شده است، افزود: اثری که ثبت جهانی می‌شود متعلق به جامعه بشریت بوده و دارای ارزش جهانی است.
سکونت یک میلیون ساله در ایران
معاون وزیر میراث فرهنگی با بیان اینکه سابقه سکونت بشری در ایران به بیش از یک میلیون سال بر می‌گردد، گفت: ایران بیش از ۷ هزار سال سابقه تاریخی دارد.
به گفته دارابی، بیش از یک میلیون اثر تاریخی در کشور وجود دارد که فقط ۴۰ هزار اثر آن ثبت ملی شده است.
وی با بیان اینکه ایران در ثبت جهانی میراث ملموس و طبیعی جزو ۱۰ کشور اول دنیا است، افزود: تاکنون ۲۸ اثر ملموس و طبیعی و ۲۴ اثر در بخش آثار ناملموس در کشور ثبت جهانی شده است.
معاون وزیر میراث فرهنگی با تاکید بر لزوم فراهم سازی زیرساخت‌های شهری ماسوله اضافه کرد: زیرساخت‌های جهانی شدن ماسوله در یک بازه زمانی مشخص فراهم سازی شود.
دارابی با بیان اینکه جهانی شدن ماسوله نیازمند همت ملی و استانی است، گفت: اعتبارات لازم برای فراهم سازی بسترهای زیرساختی ثبت جهانی ماسوله تأمین شود.
شهر افسانه‌ای ماسوله
«مو لین‌هنگ» پژوهشگر چینی در گفتگو با خبرنگار مهر با ابراز خرسندی از حضور در گیلان و شهر تاریخی ماسوله اظهار کرد: ماسوله شهری فوق العاده زیبا و دارای مردمانی مهربانی و صمیمی است
وی با بیان اینکه ماسوله شبیه یک شهر افسانه‌ای زیبا است، افزود: این شهر حس زندگی در یک فیلم را به ما القا می‌کند.
این پژوهشگر چینی با بیان اینکه بررسی‌های باستان شناسی در این منطقه نشان داد ماسوله در ذوب آهن سابقه دیرینه ای دارد، گفت: بقایای مربوط به استخراج سنگ آهن و تکنولوژی ذوب آهن و تولید ادوات آهنی در این منطقه بسیار فراوان است.
لینگ هونگ با بیان اینکه سایت کهنه ماسوله احتمالاً مرکز صنعتی مربوط به ذوب آهن در زمان قدیم بوده است، اضافه کرد: ما تعداد زیادی نمونه از مکان‌های متعدد، مانند سرباره کوره آهن، تکه‌های سفال و بقایای استخوان حیوانات جمع آوری کرده‌ایم که مطالعات آزمایشگاهی در مورد آنها انجام خواهیم داد.
وی با اشاره به اینکه بقایای معماری مانند کوره‌های ذوب، کوره‌های فرآوری و کارگاه‌های آهنگری و بخش‌های مسکونی صنعتگران در ماسوله کشف شد، افزود: این امر شواهد محکمی برای شناخت و تحقیق در مورد الگوهای پراکنش محوطه‌های باستانی صنعتی ماسوله، عملکرد بقایای مکشوفه، تکنیک‌های ذوب فلز، روش‌های فرآوری، مقیاس تولید و حتی سبک زندگی کارگران و صنعتگران بومی ارائه کرده است.
پرونده ثبت جهانی ماسوله اصلاح می‌شود
«ولی جهانی» مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به ایرادات پرونده ثبت جهانی ماسوله اظهار کرد: رفع اشکالات پرونده ثبت جهانی ماسوله در دستور کار قرار دارد و این مهم از اولویت‌های میراث فرهنگی است.
وی با اشاره به پیشینه صنعت فلزگری و ذوب آهن در ماسوله افزود: با توجه به گمانه زنی‌ها و کاوش‌های صورت گرفته، فعالیت صنعت ذوب آهن و فلزگری در ماسوله کشف شد.
مدیرکل میراث‌فرهنگی گیلان با بیان اینکه کشف صنعت ذوب آهن و فلزگری مسیر جهانی ماسوله را سرعت بخشید، گفت: آثار مکشوفه در ماسوله و اطراف این شهر تاریخی نیازمند بررسی‌های دقیق‌تر و عمیق‌تر است.
سابقه ۴۰ هزار ساله سکونت در ماسوله
«فریدون بیگلری» پژوهشگر باستان شناسی با اشاره به کاوش‌های انجام شده در ماسوله اظهار کرد: بر اساس کاوش‌ها و بررسی‌های صورت گرفته در ارتفاعات ۲۵۰۰ متری ماسوله، آثارها و شواهد نشان می‌دهد که قدمت سکونت دامداران منطقه به ۷ هزار سال پیش بر می‌گردد.
این پژوهشگر حوزه باستان شناسی با بیان اینکه تیم خبره و توانمند باستان شناسی کاوش‌های کهنه ماسوله را بررسی می‌کند، گفت: آثار مکشوفه در کاوش‌های اخیر ماسوله به ثبت جهانی آن کمک می‌کند.
بیگلری با بیان اینکه آثار مکشوفه کهنه ماسوله در موزه ملی بوده و تحت مطالعه است، اضافه کرد: بر اساس شواهد باستان شناسی سابقه سکونت در منطقه ماسوله به ۴۰ هزار سال پیش بر می‌گردد.
ضرورت توجه به مسائل ایمنی در شهرک تاریخی ماسوله
«فرامرز مرجانی» فرماندار فومن نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به قابلیت‌های گردشگری و تاریخی این شهرستان اظهار کرد: وجود شهرک تاریخی ماسوله و دژ قلعه رودخان و دیگر آثار باستانی در فومن موجب شده این شهرستان مقصد مهم گردشگران تبدیل شود.
وی با اشاره به وابستگی اقتصاد شهری ماسوله به گردشگری افزود: حضور گردشگران و مساله گردشگری درآمد پایدار مدیریت شهری ماسوله است و لذا باید موانع در مسیر توسعه گردشگری برداشته شود.
فرماندار فومن با تاکید بر ضرورت توجه به مسائل ایمنی در شهرک تاریخی ماسوله بیان کرد: شیوه نامه‌ها و دستورالعمل‌های ایمنی در شهر تاریخی ماسوله باید مورد توجه قرار گیرد.
مرجانی با اشاره به مساله ترافیک و حمل و نقل شهری در ماسوله اضافه کرد: بسترهای ارتباطی جهت کاهش ترافیک و تسهیل بخشی حمل و نقل داخل شهری در ماسوله مورد تاکید است.
اجرای طرح اطفای حریق ایمنی شهر در ماسوله
«یوسف نیروئی» شهردار ماسوله با اشاره به هم سویی و تعامل مدیریت شهری جهت ثبت جهانی این شهر اظهار کرد: مدیریت شهری ماسوله از هیچ کوششی برای جهانی شدن این شهر دریغ نمی‌کند.
وی از اجرای طرح اطفای حریق ایمنی شهر در ماسوله خبر داد و افزود: اجرای این طرح در ایمن بخشی به شهر و استانداردسازی‌های شهری کمک می‌کند.
لزوم راه اندازی موزه شهرک ماسوله
«رسول فروغی» رئیس میراث فرهنگی فومن با اشاره به همدلی و انسجام فکری و عملی برای جهانی شدن ماسوله اظهار کرد: مسئولان استانی و شهرستان فومن برای جهانی شدن ماسوله دغدغه مند هستند و اقدامات خوبی در این راستا صورت گرفته است.
وی با تاکید بر لزوم راه اندازی موزه شهرک ماسوله افزود: راه اندازی و ساماندهی موزه ماسوله کمک زیادی به ثبت جهانی این شهر تاریخی می‌کند.
رئیس میراث فرهنگی فومن با انتقاد از وضعیت نابه سامان سیم‌های برق شهر تاریخی ماسوله بیان کرد: ساماندهی شهر تاریخی ماسوله بسیار اهمیت و ضرورت دارد و باید مورد توجه قرار گیرد.