به گزارش خبرنگار مهر کارشناسان براین باورند است که در بحث مهم تأمین مالی، نباید تمرکز مستمر بر استفاده از منابع نظام بانکی و پول پرقدرت بانک مرکزی بود و دستیابی به اهداف توسعه‌ای کشور مستلزم یافتن روش‌های جدید و جایگزین تأمین مالی است تا در این شرایط هم، رشد اقتصادی تحقق یابد و هم، کنترل تورم عملیاتی گردد.
در این روش، به جای شیوه سنتی دریافت تسهیلات مستقیم توسط بنگاه‌های اقتصادی، فرآیند تأمین مالی بنگاه‌ها به صورت پیوسته و در طول زنجیره‌های تأمین و مبتنی بر جریان واقعی کالا و خدمت صورت می‌گیرد. با توجه به تنوع روش‌ها و ابزارهای مورد استفاده در تأمین مالی زنجیره‌ای، ابزارهای زیر طراحی و به شبکه بانکی کشور عرضه شده‌اند.
اوراق گام یکی از روش‌های تأمین مالی غیر تورمی است؛ اوراق گام که مخفف عبارت «گواهی اعتبار مولد» است، یکی از ابزارهای مالی نوین در بازار سرمایه ایران به شمار می‌رود که نخستین بار در سال ۱۳۹۹ برای حمایت از تولیدکنندگان، طراحی و صادر شد. این اوراق، به‌ویژه برای بنگاه‌های کوچک و متوسط که دسترسی محدودتری به منابع مالی دارند، فرصتی برای تأمین سرمایه در گردش فراهم می‌کند. هدف اصلی از انتشار این اوراق، کاهش وابستگی بنگاه‌ها به تسهیلات بانکی و بهبود زنجیره تأمین تولید است.
اوراق گام چگونه معامله می‌شود؟
فرآیند صدور اوراق گام با معرفی بنگاه متعهد به بانک آغاز می‌شود. این بنگاه‌ها به طور معمول خریداران کالا یا خدمات هستند که موظفند مستندات مالی خود را به بانک ارائه کنند و تاییدیه اعتبار را از بانک بگیرند. پس از تأیید، بانک عامل اقدام به صدور اوراق گام می‌کند و اطلاعات آن در سامانه گام ثبت می‌شود. دارنده اوراق می‌تواند آن را به‌عنوان ابزار پرداخت به دیگر تولیدکنندگان منتقل کند یا تا زمان سررسید، نزد خود نگه دارد و مبلغ اسمی را دریافت کند.
این اوراق معمولاً دارای سررسید یک‌ساله بوده و قابل معامله در بازارهای سرمایه، از جمله فرابورس و بورس کالا هستند. ارزش اسمی هر ورقه اوراق گام به طور معمول ۱۰۰ هزار تومان است و برای خرید یا فروش این اوراق در بازار سرمایه، داشتن کد بورسی الزامی است.
یکی از ویژگی‌های کلیدی اوراق گام، امکان انتقال آن‌ها در زنجیره تولید است؛ طوری‌که تولیدکنندگان می‌توانند بدون استفاده از پول نقد، مواد اولیه یا تجهیزات موردنیاز خود را تهیه کنند.
از مزایای اوراق گام می‌توان به کاهش فشار نقدینگی بر بانک‌ها، تأمین مالی غیرتورمی و تسهیل معاملات زنجیره تأمین اشاره کرد. این ابزار با کاهش نیاز به خلق پول توسط بانک مرکزی، اثرات تورمی کمتری نسبت به تأمین مالی از طریق تسهیلات بانکی را در پی دارد.
علاوه بر این، اوراق گام به دلیل ضمانت بانک صادرکننده، از امنیت و اعتبار بالایی برخوردار است. بنابراین دارندگان این اوراق می‌توانند از آن به‌عنوان یک ابزار پرداخت با انعطاف‌پذیری بالا استفاده کنند.
با این حال، اوراق گام با چالش‌هایی نیز مواجه است. در شرایط تورمی اقتصاد ایران، ارزش واقعی اوراق ممکن است کاهش یابد که این امر جذابیت آن را برای سرمایه‌گذاران کاهش می‌دهد. افزون بر آن، فرآیند صدور و استفاده از این اوراق نیازمند داشتن کد بورسی است که ممکن است برخی از بنگاه‌های کوچک را از دسترسی به این ابزار محروم کند.
به‌طور کلی، اوراق گام به‌عنوان یکی از ابتکارات مالی، می‌تواند نقشی مؤثر در حمایت از تولید داخلی و کاهش وابستگی به تسهیلات بانکی ایفا کند. با این وجود، ارتقای زیرساخت‌های بازار سرمایه و شفاف‌سازی قوانین مرتبط می‌تواند به بهبود عملکرد این ابزار در نظام مالی کشور کمک کند.