تاریخ انتشار: ۱۵ فروردین ۱۳۸۳ - ۱۸:۵۷

خبرگزاري "مهر": فردا يكشنبه شانزدهم فروردين سال 1383 هجري شمسي مقارن است با سيزدهم صفر المظفر سال 1425 هجري قمري و برابر است با چهارم آوريل سال 2004 ميلادي

آغاز قيام شيخ محمد خياباني :
درچنين روزي در  سال 1299 هجري شمسي ،  قيام  محمد رضا خياباني بر ضد دولت وثوق الدوله آغاز شد  .شيخ محمد فرزند حاجي عبدالحميد در سال  1257 شمسي در  خامنه از توابع شبستر ديده به جهان گشود .  وي پس از طي علوم ابتدايي براي نخستين بار به روسيه سفر كرد و مدتي هم در تجارتخانه پدرش مشغول به كار شد . او پس از آن به تبريز بازگشت 
و در حوزه علميه اين شهر تا در يافت درجه  اجتهاد در علوم نقلي پيش رفت . مردم به دليل علاقه بسيار به وي  ، خواستار امام جماعت شدن وي در  مسجد كريم خان محله خيابان تبريز شدند . مبارزات  شيخ محمد خياباني  همزمان با  انقلاب مشروطيت آغاز شد و او در اين مسير خود عملا با دست گرفتن تفنگ وارد مبارزه با استبداد  شد .  وي در همين دوران در فقه ، هيات ، نجوم ، حكمت ، كلام ، رياضيات ، طبيعيات ، تاريخ و ادبيات مهارت خاصي يافت . از سال 1324 ه ق ، به جهت تغيير اوضاع سياسي ، وي فعاليت سياسي خود را شدت بخشيد  و در زمان محمد علي شاه و استبداد صغير به صف مدافعين مشروطه پيوست . شيخ محمد خياباني  در دوره دوم مجلس شوراي ملي به نمايندگي از اهالي تبريز به مجلس شوراي ملي راه يافت  و عضو تشكيلات فرقه دموكرات  ايران شد . شيخ محمد خياباني   در زمان وثوق الدواله در زمان امضا قرار داد ننگين 1919 بين ايران و انگليس كه ايران را رسما تحت الحمايه انگليس قرار مي داد ،به عنوان نماينده  مردم تبريز در مجلس شوراي ملي به شدت با تصويب اين لايحه مخالفت كرد . وي   اعلام كرد مادامي كه اين قرار داد از تصويب مجلس شوراي ملي نگذشته باشد همانند ورق پاره اي بي ارزش است .پس از آنكه مجلس دوم بسته شد  ،   خياباني  به مشهد رفت و از آنجا به تبريز بازگشت و مجددا به فعال سازي فرقه دموكرات پرداخت . وي همچنين به سال 1289 ه  شمسي در مقابل اولتيماتوم  روسيه براي خروج مورگان شوستر امريكايي به حزب دموكرات پيوست و در ميدانهاي تهران برعليه اولتيماتوم  و استبداد با مردم به افشا گري پرداخت . اما با ورود قشون عثماني به ايران در تبريز دستگير و به دو ماه زندان محكوم شد . 
در همين دوره  وثوق الدواله تصميم به حذف وي گرفت، لذا نيروي عظيمي را  به  تبريز اعزام كرد . در همين زمان خياباني نيز عليه استبداد قيام كرد و تمام شهر را به تصرف خود در آورد ه بود .


 نهضت آزادي بخش خياباني تقريبا يكسال  دوام يافت تا در زمان  حكومت مشيرالدوله شخص مخبرالسلطنه  براي سركوبي قيام خياباني به تبريز وارد شد  و به دليل اينكه نيروهاي حزب دموكرات و تجدد براي آرام كردن اوضاع قره باغ به آن منطقه گسيل شده بودند ،  نيروهاي دولتي  به محل اقامت خياباني حمله كردند   و اين روحاني جليل القدر را  سرانجام  در بيست و دوم شهريور  سال 1299 ه ش خياباني را به شهادت رساندند. پيكر پاك او را به عمارت عالي قاپو برده آنگاه در مقبره سيده حمزه محله سرخاب به خاك سپردند .

اعدام ميرزا آقا خان كرماني : 
درچنين روزي در سال 1314 هجري قمري  ،   ميرزا آقاخان كرماني  به دار آويخته شد . او از يكي از  اديبان مشهور ايراني در 
دوره  ناصرالدين شاهي  است  .ميرزا عبدالحسين خان معروف به ميرزا آقاخان كرماني در سال 1270  هجري در بردسير در نزديكي كرمان به دنيا آمد. پدرش از ملاكين كرمان بود و وي  و مادر ش  از دراويش  بودند.  آقا خان كرماني آثار بسياري را در حوزه ادبيات خارجي ترجمه كرد و در بسياري موارد نيز قلم زد . البته بايد گفت كه نثر فارسي ،  پس از نويسندگاني چون او و افرادي نظير قائم مقام فراهاني ،طالبوف،حاج زين العابدين مراغه اي  وميرزا فتحعلي آخوند زاد  وارد مرحله  تازه اي شد . ميرزا آقا خان با فراگيري  عقايد انقلابي  سيد جمال الدين اسد آبادي طريق او را پي گرفت و سرانجام نيز در اين مسير اعدام شد. وي متفكري است كه انديشه او تاثيرات بسياري را در حوزه  عمل  مشروطه به جاي نهاده است . او با علوم  جديد طبيعي و جامعه شناسي غرب از طريق تحصيل در تركيه آشنايي كامل پيدا كرد و توانست در اين مسير آثاري را نيز به منصه ظهور بنشاند .

تولد كاراكالا :
در چنين روزي  در سال 188 ميلادي كاراكالا ( ماركوس آئوريوس آنتونيوس ) امپراطور روم كبير به دنيا آمد . وي بين سالهاي 211 تا 217 ميلادي بر اين كشور حكومت مي كرد .

تولد رمي دو گورمون :
در چنين روزي در سال 1858 ميلادي رمي دو گورمون  منتقد و نويسنده فرانسوي ديده به جهان گشود . «جسم عشق » عنوان مهمترين اثر ادبي اوست .

تولد ترتيستان تزارا :
در چنين روزي در سال 1896 ميلادي تريستان تزارا يا با نام اصلي ساموئل روزنفلد ، شاعر فرانسوي ديده جهان گشود .« انسان همانند »  عنوان  مهمترين اثر ادبي او نام دارد .او را واضع مكتب دادا  در جهان هنر و ادبيات مي شناسند .
دادائيسم در واقع  زاده  اضطراب و نااميدي ناشي از جنگ جهاني دوم انسان معاصر  است . پيروان اين مكتب،قصد داشتند كه  بر ضد هنر و اخلاق و اجتماع قيام كنند . آندره برتون ، لويي آراگون و پل  الوار از مهمترين نمايندگان  اين نگرش ادبي هنري اند .

تولد مارگريت دوراس :


در چنين روزي در سال 1914 ميلادي مارگريت دوراس نويسنده مشهور فرانسوي  متولد شد . از وي آثار بسياري به جاي مانده است . درد ، عشق ، عاشق ،  زندگي آرام، سدي بر اقيانوس آرام،  مدراتوكانتابيله، ساعت ده ونيم شب  تابستان، ميدان، هيروشيما عشق من  ، شيدايي لل و اشتاين   و... عناوين مهمترين آثار اويند . دوراس يكي از مشهور ترين نويسندگان   فرانسوي است كه آثار او بر  ادبيات معاصر فرانسه تاثير فراواني نهاده است . مي توان در يك نگاه او را چكيده فرهنگ معاصر غرب  دانست . او در آثارش نوعي دلتنگي ناشي از  زندگي پرتنش امروزي را به لسان داستاني روايت مي كند . لساني كه در ادبيات آن را مي توان به لسان نو توصيف كرد . دوراس  در زمره  نويسندگان رمان نو قرار مي گيرد بنابراين  به رمان - فلسفيدن معتقد است و عمدتا در داستانهاي خود با بيان مشكلات عديده انسان معاصر به نوعي به تفلسف درباره شخصيت  انسان  روي مي آورد . به نظر وي انسان معاصر انساني است در بند و توانايي ايجاد  ارتباط با اطرافيان  را ندارد و به همين دليل موجودي  شايسته بررسي است .  

تولد اريك رومر :
در چنين روزي در سال 1920 ميلادي اريك رومر كارگردان فرانسوي متولد شد . «زانوي كلر»  عنوان مهمترين فيلمي است كه وي آن را كارگرداني كرده است . او همچنين در چندين فيلم بازي كرده است كه از ميان آنها مي توان به « شش روز در پاريس»   و « تحصيلدار »   اشاره كرد . 

آغاز سلطنت لويي هجدهم :

در چنين روزي در سال  1814 ميلادي دوران سلطنت ده  ساله لويي هجدهم " لوئي استانيسلاس كزاويه "،در فرانسه آغاز شد .
وي  فرزند كوچك لويي پانزدهم و برادر لويي شانزدهم بود .
 
تولد ساموئل مورس : 
درچنين روزي در سال  1791 ميلادي  «ساموئل مورس »  مخترع تلگراف به دنيا آمد . وي ابتدا نقاش بود و پس از آن به ساخت دستگاهي با نام مورس مبادرت ورزيد . او به وسيله اين دستگاه توانست براي نخستين بار با ارسال علائمي خاص پيامهايي را براي مخاطبين خود در نقاط دور ارسال نمايد .  

 تولد كرنسكي :
در چنين روزي در سال  1881 آلكساندر فئودوروويچ  كرنسكي "سياستمدارمشهور روس  به دنيا آمد . وي مدتي وزير دادگستري و جنگ روسيه بود .  

تولد آندري تاركوفسكي :
در چنين روزي در سال 1932 ميلادي آندري تاركوفسكي كارگردان مولف و مشهور روس ديده به جهان گشود .« سولاريس »  ، «استاكر»  و« ايثار»  از جمله مهمترين آثار اين فيلمساز صاحب سبك روسي هستند .

در گذشت بنز :


در چنين روزي  در سال 1929 ميلادي كارل فردريش بنز طراح و مهندي اتوموبيل ديده از جهان فروبست . وي خودروي مرسدس را طراحي نمود و آن را به نام همسر خود نامگذاري كرد . بنز در هشتاد  و چهار سالگي در گذشت . در حال حاضر خودروسازي بنز به نام وي در تمامي جهان مشهور شده است .

در گذشت ولاديمير ماياكوفسكي : 


در  چنين روزي در سال 1930 ميلادي ولاديمير ماياكوفسكي شاعر روس ديده از جهان فروبست . او را يكي از بزرگترين شاعران روس در عصر حاضر دانسته اند . هنوز نيز اشعار او در ميان افواه جوانان روس  رد و بدل مي شود .

مرا چه كار با فاوست
دست در دست مفيستو
سوار بر موشك آتشبازي ...
ميخ كفشم
از هر تراژدي گوته
دردناك تر است
حرفم را بشنويد
من ثروتم از همه بيشتر است...
هر كلمه ام
مي آفريند جان
مي ستايد شادي هاي جسم
مي گويم :
حتي
خردترين غبار زندگي
هزاربار مي ارزد به من
به آنچه اينكم
به آنچه پيش از اين بوده ام...

«تنديس سازم
ديوانه
از فريادهاي دردم
شعر مي تراشم»  

در گذشت اسوالد   :
در چنين روزي در سال 1932 ميلادي ويلهيلم اسوالد شيميدان و فيزيكدان انگليسي  ديده  از جهان فروبست . وي در سال 1909 ميلادي جايزه نوبل شيمي را از آن  خود كرد . 

دولت در تبعيد :


در چنين روزي در سال 1944 ميلادي مارشال دو گل دولت در تبعيد  خود را  به همراه كمونيست ها تشكيل داد  . شارل دو گل فرانسوي درسال 1890 ميلادي به دنيا آمد . دوگل بين سالهاي 1959 تا 1969 بر كشور فرانسه حكومت كرد .  پدرش مدرس فلسفه و ادبيات بود.ژنرال شارل دو گل سياستمدار بر جسته فرانسوي  نقش حساسي در مراحل پاياني جنگ جهاني دوم براي كشورش ايفا كرد . او علاوه بر خد مات سياسي خود توانست با بر خورد واقع بينانه مساله الجزاير را حل كند . دو گل در انتخابات سال 1965 ميلادي دگر باره به رياست جمهوري فرانسه برگزيده شد و با وجود پيروزي سال 1968 بر مخالفان خود و با همه محبوبيتي كه در ميان هموطنان خود داشت در اثر شكست درهمه پرسي معروف سال 1969 از رياست جمهوري كناره گيري  كرد . وي در نهم نوامبر 1970دار فاني را وداع گفت

آزادي مجارستان :
در چنين روزي در سال 1945 ميلادي مجارستان از اشغال نازي ها آزاد شد . چنين روزي به عنوان رو زملي آزادي در مجارستان گرامي داشته مي شود .

تاسيس سازمان هوايي بين المللي :
در چنين روزي در سال 1947 ميلادي سازمان هوانوردي بين المللي وابسته به سازمان ملل متحد تاسيس شد .

آتش بس موقتي :
در چنين روزي در سال 1949 ميلادي رژيم صهيونيستي و دولت اردن با يكديگر قرار داد متاركه جنگ و آتش بس موقتي  امضا كردند .

تشكيل فدراسيون مالي :
در چنين روزي  در سال 1959 ميلادي فدراسيون مالي متشكل از سنگال و  سودان فرانسوي تشكيل شد . اين فدراسيون در سال 1960 ميلادي منحل اعلام گرديد .

بن هور ، برنده :
در چنين روزي در سال 1960 ميلادي فيلم سينمايي «بن هور»  در سي و دومين مراسم اسكار جوايز را از آن خود كرد . در اين دوره چارلتون هستون و سيمو نه سگورنت جوايز اصلي را از آن خود كردند .

استقلال سنگال :
در چنين روزي در سال 1960 ميلايد سنگال استقلال خود را از فرانسه اعلام كرد .