اعتکاف، توقفى ناآگاهانه در مسجد نیست. تنها حبس خویشتن در مسجد، بدون عشق به عبادت و قصد قربت اعتکاف محسوب نمی شود .
در اعتکاف کسانى که کار دارند و زیاد هم کار دارند و غرق دنیاى اقتصاد، سیاست، هنر و مطبوعات هستند، باید از تولید، توزیع، طرح و برنامههاى اقتصادى، سیاسى، فرهنگى، نظامى و کار و زندگى فاصله گرفته و به هماهنگى کار و تلاش و فعالیتها، با رضاى خدا و وظیفه مکتبى بیندیشند و تنظیم فکر و اندیشه و عمل، با معیارهاى الهى را تمرین کنند.
کار براى امت و تأمین حوائج نیازمندان، تشییع پیکر شهیدان و مؤمنان، عیادت بیماران و هر کارى که در آن، خود مطرح نیست و انگیزه الهى دارد، با اعتکاف سازگار است و حتى در برخى احادیث قضاى حوائج مؤمنان از اعتکاف برتر شناخته شده است.
اعتکاف، دوره کوتاه مدت خودسازى است، که حداقل سه روز طول مىکشد و انسان را از حاکمیت غریزهها، عادتها و اشتغالات معمول زندگى آزاد می کند.
اعتکاف، محو خودخواهى در امواج بلند خداگرایى و خدمت به امت اسلامى است. اعتکاف، بیرون رفتن از خانه خویش و مصمم شدن بر حضور در خانه حضرت حق است. عبادتى مستحبى و تقرب جویانه و داوطلبانه است که روزه روز سوم آن رنگ وجوب مىگیرد.
اعتکاف، گریز از لذت گرایى و هرگونه التذاذ جنسى و مهار حس خود محورى و برترى جوئى و بازگشت از قبله دنیاگرایان به سمت و سوى قلب و قبله هستى است. خودسازى، محاسبه نفس، توبه و نیایش، نماز و تلاوت قرآن و استمداد از آستان قدس ربوبى از دیگر برکات اعتکاف است.
اسلام، فکر جدایى از زندگى دنیا و گوشه نشینى و کناره گیرى از مردم و به تعبیر دیگر رهبانیت را باطل و ناپسند می داند، اما اعتکاف را به عنوان فرصتى براى بازگشت به خویش و خداى خویش قرار داد، تا کسانى که از هیاهو و جنجالهاى زندگى مادى خسته مىشوند، بتوانند چند صباحى با خداى خود خلوت کنند و جان و روح خود را با خالق هستى ارتباط دهند .