به گزارش خبرنگار مهر، دکتر موسوی گرمارودی در همایش "در ستایش سخن" که به مناسبت میلاد امام علی (ع) به همت شهر کتاب سهشنبه این هفته برگزار شده بود با اشاره به اینکه سالیان درازی افتخار شاگردی استاد شهیدی را داشته است، گفت: استاد شهیدی احترام خاصی به قرآن میگذاشتند و همواره به شاگردانشان خود سفارش میکردند روزی 36 آیه قرآن بخوانند و خودشان نیز به این مسئله پایبند بودند. نظم و راستگویی و وظیفهشناسی ایشان محصول تقوایشان بود.
وی در ادامه ترجمه استاد شهیدی از "نهجالبلاغه" را دارای سه ویژگی منحصربهفرد دانست: استفاده زیبا از سجع، رها کردن نثر معیار و رفتن به سوی نثر باستان گرایانه(آرکاییک) و تعلیقات آگاهانه و روشنگر.
گرمارودی سپس افزود: در علوم بدیع ما، سجع عبارت از کلماتی است که در آنها علاوه بر یگانگی حرف آخر و یگانگی وزن عروضی، وزن صرفی هم وجود داشته باشد. انواع مختلف سجع را میتوان در ترجمه دکتر شهیدی دید اما بیشتر از همه سجع متوازن و پس از آن متوازی دیده میشود. دکتر شهیدی در برخی مواقع نیز که در متن نهج البلاغه سجع کمی وجود دارد برای یکدست شدن اثر، خود ترجمه را مسجع میکند و گاهی اوقات نیز برای ایجاد سجع از ترادف استفتاده مینماید.
گرمارودی درباره ویژگی باستانگرایی این اثر گفت: یکی از دلایل این مسئله این است که نهج البلاغه متنی است مربوط به 1400 سال پیش بنابراین ترجمه آن باید بهگونهای باشد که با روح اثر سازگاری داشته باشد. از طرف دیگر خود سجع نیز رویکردی باستانگرایانه به نثر است و اگر در متن سجع به کار برده شود اما هندسه نحوی آن زبان معیار باشد این دو با هم متناسب نمیشوند. بنابراین استاد شهیدی سجع را با باستانگرایی در آمیختند تا متن یکسانی خودش را از دست ندهد.
در ادامه دکتر مهدی محبتی دیگر شاگرد دکتر شهیدی در وصف ایشان گفت: دکتر شهیدی همانی بود که در خلوت خود بود و ظاهر و باطنش تفاوتی با هم نداشتند و هرگز خود را بیش از آنچه که هست نشان نمیداد.
وی سپس درباره "نهجالبلاغه" اظهار داشت: این کتاب همه کلام امام علی (ع) نیست بلکه بخشی از روح و علم عظیم ایشان است که بسته به گنجایش مخاطبان ارائه شده است.
این استاد دانشگاه در ادامه گفت: زبان عربی زبانی اشتقاقی است و فارسی زبانی پیوندی. در زبانهای پیوندی ساختن سجع کار آسانی نیست و احاطه بسیاری به زبان نیاز دارد و مرحوم دکتر شهیدی در ترجمه نهج البلاغه به زیبایی این کار را انجام دادهاند.
وی سپس افزود: برای ترجمه دو شیوه وجود دارند. یکی روش وفاداری به متن اصلی و دیگری روش زیبایی ترجمه و جمع این دو کار دشواری است. برای ترجمه یک متن معمولاً نمیتوان عین متن را با همان تعداد واژه ترجمه کرد برای همین مترجمان برای روانی و انتقال صحیح متن از دو شیوه افزایش و کاهشی استفاده میکنند. روش افزایشی به معنای اضافه کردن واژه در ترجمه برای روشن شدن معنای ترجمه است و روش کاهشی نیز در زمانی که به یک واژه در زبان مقصد نیازی نباشد استفاده میشود.
محبتی که قسمت زیادی از وقت سخنرانی خود را صرف خواندن بخش هایی از متن و ترجمه خطبه شقشقیه کرد استفاده ماهرانه دکتر شهیدی از روش افزایش و کاهشی را نشان داد و گفت: خطبه شقشقیه مجموعاً 40 بند است و دکتر شهیدی در 27 بند آن روش افزایشی، در 3 بند روش کاهشی و در 10 بند از روش همسانی استفاده کردهاند و 30 بند تکوین یافته بر مبنای زیبایی و 10 بند بر مبنای وفاداری ترجمه شدهاند.