امام خمینی بنیانگذار کبیر جمهوری اسلامی ایران در 16 مرداد 1358 به منظور معطوف کردن افکار عمومی جهان به مسئله فلسطین و لزوم حمایت یکپارچه کشورهای اسلامی از این مسئله، طی اقدامی تاریخی آخرین جمعه ماه رمضان هر سال را به عنوان روز قدس نامگذاری کردند.
محمد علی مهتدی کارشناس مسائل خاورمیانه درباره شکل گیری روز قدس اظهار داشت: حضرت امام خمینی جمعه آخر ماه رمضان را به عنوان روز قدس انتخاب کردند و به این دلیل که اگر در مورد مسئله فلسطین یا تشکیل دولت فلسطین اختلافاتی میان کشورهای عربی و اسلامی وجود داشته باشد اما در مورد لزوم آزادی قدس هیچ اختلافی میان مسلمانان وجود ندارد چرا که قدس اولین قبله مسلمانان و سومین مسجد شریف است. بنابراین از دیدگاه امام خمینی که آزادی قدس به آزادی فلسطین می انجامد، وظیفه دینی تمامی مسلمانان به شمار می رود و برای اینکه اختلافی بین مسلمانان پیش نیاید روز جمعه آخر ماه مبارک رمضان را به عنوان روز قدس انتخاب کردند. زیرا اگر در مورد رویت هلال ماه در اول و آخر ماه رمضان اختلافی میان مسلمانان باشد اما در رابطه با جمعه آخر این ماه اختلافی وجود ندارد.
قدس نماد وحدت مسلمانان:
مهتدی در این رابطه می گوید: روز قدس در بردارنده دو نماد است: یکی نماد وحدت به ویژه در ماه مبارک رمضان که ماه خودسازی و تقرب به خالق هستی است و دوم مسئله قدس و اهمیت آن که لزوم اقدام همه جانبه مسلمانان را برای آزادی قدس و مسجد الاقصی از دست اشغالگران می طلبد.
در اهمیت قدس به عنوان نماد وحدت مسلمانان ذکر این نکته کافی است که تمامی مسلمانان و گروههای فلسطینی خواهان تشکیل کشور مستقل فلسطین به پایتختی قدس شریف هستند و اعلام کرده اند که تحت هیچ شرایطی و در هیچ توافقنامه ای از آن چشم پوشی نخواهند کرد.
تاریخچه اشغال قدس:
صهیونیستها در سال 1948 با تشکیل رژیم غاصب صهیونیستی نیمی از شهر قدس، یعنی بخش غربی آن را اشغال کردند و به دنبال آن با مهاجرت یهودیان و اسکان آنها، نشانهها و آثار اسلامی موجود در بخش غربی قدس را به طور کلی منهدم کرده و از بین بردند، صهیونیستها به مرور زمان بخش غربی قدس را به مناطق یهودینشین تبدیل کردند. در این دوره طی عملیات پاکسازی قومی، صهیونیستها حدود 80 هزار فلسطینی را به زور از قدس غربی و روستاهای نزدیک به آن (لفته، دیریاسین، عینکرم و المالحه) بیرون کردند به طوری که در حال حاضر پارلمان رژیم صهیونیستی و برخی از وزارتخانهها و هتلها بر روی زمینی بنا شدهاند که زمانی به روستاییان فلسطینی تعلق داشته است.
"دیوید بنگورین" اولین نخست وزیر رژیم صهیونیستی در دوم فوریه سال 1949 اعلام کرد که بیت المقدس غربی که تحت کنترل اسرائیلیها است، دیگر قلمروی اشغالی نبوده بلکه بخش لاینفک اسرائیل است و در اجرای همین سیاست در 13 دسامبر 1949، بیتالمقدس غربی به طور غیرقانونی پایتخت اسرائیل خوانده شد.
در سال 1967 جنگ شش روزه آغاز شد و صهیونیستها بخشهای دیگری از سرزمین فلسطین از جمله بیتالمقدس شرقی را اشغال کردند. پس از جنگ، کابینه وقت رژیم صهیونیستی دست به کار شد تا نواحی اشغالی را تحت قلمرو خود در آورد، لذا شرق بیتالمقدس را بلافاصله به این شهر ضمیمه کرد و حدود شهر را به مقدار قابل ملاحظهای به منطقه عربی ساحل غربی رود اردن گسترش داد و این برنامه را تحکیم بیتالمقدس نامید.
پس از 1967 و اشغال بخش شرقی قدس و الحاق آن به بخش غربی بار دیگر رژیم صهیونیستی تمام شهر بیتالمقدس را به عنوان پایتخت خود اعلام کرد به طوری که "اسحاق رابین" نخست وزیر وقت رژیم صهیونیستی، در آستانه امضای توافقنامه اسلو در سال 1993 در سخنرانی خود در پارلمان رژیم صهیونیستی تاکید کرد: مسئله بیتالمقدس نباید در توافقنامه ذکر شود زیرا قدس پایتخت واحد و ابدی اسرائیل است.
یهودی سازی قدس:
صهیونیستها به اشغال بیت المقدس اکتفا نکرده بلکه از همان زمان اشغال این شهر تلاش کرده اند که تمامی آثار اسلامی این شهر را از بین برده و بافت جمعیتی آن را تغییر دهند. تلاشهای رژیم صهیونیستی برای یهودی سازی قدس به حدی است که "شیخ رائد صلاح" رهبر جنبش اسلامی فلسطین ضمن هشدار در این رابطه اعلام کرده است با فعالیتهای مستمر صهیونیستها تا سال 2020 قدس قدیم از وجود فلسطینیها خالی می شود و تا سال 2050 کل قدس از وجود فلسطینیها پاک می‌شود.
در برابر استراتژی همه جانبه صهیونیستها برای تثبیت اشغالگری خود در بیت المقدس به نظر نمیرسد که عربها و مسلمانان، برنامهای برای حفظ قدس داشته باشند. در گذشته استراتژی جهان اسلام و عربها مقابله با رژیم صهیونیستی از نظر نظامی، اقتصادی و سیاسی و تحریم اقتصادی آن بود. اما این استراتژی در حال حاضر، توسط اکثر عربها نقض شده است؛ برای مثال سازمان آزادی بخش فلسطین (ساف) که باید طلایه دار مبارزه با رژیم اشغالگر باشد، راه حل نظامی را کنار گذاشته و حتی مبازرات گروههای مقاومت فلسطین علیه صهیونیستها را محکوم می کند.
مهتدی در این رابطه می گوید: متاسفانه در سالهای اخیر حمایت از فلسطینی ها چه در جهان عرب و چه جهان اسلام کمرنگ شده است به ویژه اینکه کشورهای عربی نه تنها از فلسطینی ها حمایت نمی کنند بلکه حتی با دشمنان آنها یعنی آمریکا و اسرائیل همکاری می کنند. این در حالی است که ملت فلسطین به تنهایی و با امکانات محدود خود در برابر اشغالگران به ویژه در قدس که رژیم صهیونیستی دهها سال است یهودی سازی آن را آغاز کرده ایستادگی می کنند.
وی افزود: اسرائیلی ها هر روز خانه های فلسطینیان را تخریب می کنند و به آنها اجازه بازسازی نمی دهند و اجازه سفر و ورود و خروج نیز از آنها گرفته شده است. رژیم صهیونیستی این اقدامات را با هدف دور کردن فلسطینی ها از منازلشان انجام می دهد و متاسفانه این سیاستها درحالی اجرا می شوند که ما شاهد واکنش مهمی از سوی کشورهای عربی و اسلامی نیستیم. لذا اهمیت روز قدس از اینجا ناشی می شود که می تواند اعتراضی بی تفاوتی جهان عرب و اسلام در برابر مظلومیت فلسطین باشد.