حجت الاسلام محمد تقي فعالي پژوهشگر كلام و فلسفه اسلامي در آخرين روز از دومين همايش جهاني حكمت متعاليه و ملاصدرا تحت عنوان " تاملي درباب نظريه صدق " سخنراني كرد .

به گزارش خبرنگار گروه دين وانديشه خبرگزاري " مهر" ، وي  گفت : مسئله صدق از معضلات فلسفي انسان معاصر است . شايد نقطه عطف اين معضل ، فلسفه كانت باشد . كانت اين مسئله را طرح كرد كه  اگر كسي عينك سرخ به چشم بزند ممكن است جهان را سرخ تبيين كند . حال اگر اين عينك برداشتني نباشد هيچ راهي براي رسيدن به حقايق امور وجود ندارد ، و  فقط " مرگ " مي تواند چاره راه باشد .

وي در ادامه سخنان خود افزود : در ميان متفكران مسلمان راههاي متعددي  براي حل اين مسئله ارئه شده است كه همگي  آنها راههاي كاملي به نظر نمي رسند ، اما با مراجعه به قرآن مي توان اين مسئله را حل كرد.
 

وي سپس با اشاره اجمالي به هر يك از نظريات صدق ، اشكالات آنها را به نحو اجمال ذكر كرد .

حجت الاسلام فعالي در ادامه سخنان خود  به نظريه مطابقت كه پيشينه اي طولاني – حتي  تا زمان  ارسطو-  دارد اشاره كرد و آنرا داراي اشكال واقع گروي دانست و گفت : يكي از اشكالات اين نظريه اين است كه ملاك اثباتي ارايه نمي دهد يعني نمي گويد كه چگونه يك گزاره با واقع مطابق است . وي به اشكال ديگري اشاره كرد كه در متن اصلي مقاله به آن استناد شده است .

 وي نظريه بديهي را نيز خالي از اشكال ندانست و عنوان كرد كه مي توان به آن هفت اشكال وارد كرد .  همچنين نظريه علم حضوري  داراي دو اشكال عمده است .

 حجت الاسلام فعالي  سپس با تبيين نظريه وجود ذهني آنرا مخدوش دانست و گفت :  نظريه كاشفيت علم از جمله نظريات صدق بشمار مي رود كه آنرا علامه طباطبايي مطرح كرده اند .

 وي در ادامه پس از ذكر نظريه عرفا در مورد نظريه صدق كه به " حضرات خمس " مشهور است آنرا فرضيه اي بيش ندانست و ابهامات آنرا برشمرد .

حجت الاسلام فعالي  در پايان سخنان خود  با اين ادعا كه تنها راه حل قابل توجه در مورد مساله صدق راه حلي است كه قرآن مطرح كرده است به اجمال اين ديدگاه را بيان كرد ه و گفت : اگر تقوا حاصل شود علمي از جانب خدا به انسان داده مي شود كه حتما صادق خواهد بود . نكته اي كه بايد مورد توجه قرار گيرد اين است كه تقوا از جنس عمل است و نه علم و ما براي رسيدن به علم بايد به عمل همراه با تقوا بپردازيم نه آن كه دست به دامان علم شويم .