به گزارش خبرنگار مهر در مشهد، بر اساس مدارک تاریخی اولین کشوری که به صنعت تولید ابریشم دست یافت کشور چین بود بود و عبور جاده ابریشم از ایران که از آن طریق محموله های ابریشمی چین به اروپا می رفت به تدریج باعث رونق این صنعت در ایران شد.
در دوره ساسانیان این صنعت به طور رسمی در ایران شروع به فعالیت کرد و در دوره صفویه یعنی حدود 400 سال پیش به اوج خود رسید به طوری که در این دوران تولید ابریشم به سه هزار تن در سال رسید.
پس از آن و با روی کار آمدن قاجار در ایران این صنعت رو به افول نهاد و تولید کشور تا 100 تن در سال کاهش یافت.
اما به هر حال این صنعت تاکنون در خراسان به حیات خود ادامه داده است.
تخم نوغان بالقوه کشور بالغ بر 300 هزار جعبه تخم نوغان است و در حال حاضر سه کارخانه ابریشم صنعتی در کشور فعالیت دارند که شامل شرکت صنایع ابریشم، گیلان، شرکت پیله و ابریشم گیلان و شرکت ابریشم طوس است.
بر اساس آمارهای موجود، امروز، نزدیک به 20 هزارهکتار توتستان در ایران موجود است که از این میزان 13 هزار هکتار در استان گیلان، سه هزار استان در مازنداران، سه هزار و 400 هکتار در خراسان و 600 هکتار در سایر استانهای نوغان خیز وجود دارد.
راندمان تولید برک توت در سطح توتستانهای کشور به طور متوسطه 10 تا 20 تن در هر هکتار و میزان تولید برگ توت کشور بین 200 هزار تا 400 هزار تن و ظرفیت بالقوه کشور برای پرورش کرم ابریشم 200 هزار تا 400 هزار جعبه تخم نوغان است.
از سوی دیگر در حال حاضر با توجه به ظرفیت اسمی هفت کارگاه تولید تخم نوغان موجود توان بالقوه در کشور بالغ بر 300 هزار جعبه تخم نوغان می شود.
واردات بی رویه باعث بی رونقی تولید ابریشم ایران شده است
بعد از انقلاب و با حمایتهای دولتی که از این صنعت انجام گرفت میزان تولید ابریشم افزایش یافت اما در سالهای اخیر به دلیل وجود خشکسالی های مداوم، واردات بی رویه پیله ابریشم و عدم حمایتهای دولتی این صنعت نسبت به گذشته بسیار افت کرده است.
تربت حیدریه به عنوان بزرگترین تولید کننده ابریشم کشور با برگزاری اولین همایش ملی ابریشم در سال آینده به بررسی مشکلات پیش روی این صنعت و نحوه مقابله با این مشکلات خواهد پرداخت.
مجتبی صادقیان وجود اقتصاد دلالی را از مشکلات بزرگ تولید کنندگان ابریشم عنوان کرد و افزود: کشاورزان تولید کننده نخ ابریشم در خراسان بسیار مظلوم واقع شده اند.
فرماندار تربت حیدریه افزود: با توجه به اینکه بیش از 80 درصد نخ ابریشم کشور در بایگ تربت حیدریه تولید می شود، کشاورزان نقشی در صادرات این محصول ندارند و پس از تولید نخ ابریشم آن را در نهایت روانه کاشان می کنند و کار صدور این محصول به خارج از کشور به وسیله دلالان انجام می شود.
وی افزود: اگر استقلال کامل بخش ابریشم حاصل شود و صادرات محصول از شهر تربت انجام شود بخش زیادی از ارزش افزوده ابریشم به کشاورز می رسد.
فرماندار تربت حیدریه افزود: برداشت محدود آب در مناطق تولید ابریشم به خصوص در بایگ در کاهش تولید نقش به سزایی دارد که برای حل مشکل باید از تولید سنتی به سمت صنعتی شدن برویم و با ایجاد خوشه صنعتی ابریشم سرمایه بخش خصوصی را به سمت این صنعت زود بازده سوق دهیم که البته کارهای اولیه آن مثل احداث زمین و اخد مجوزهای لازم انجام شده و عملیات اجرایی آن هم از سال آینده شروع خواهد شد.
ابریشم وارداتی ارزانتر از تولید داخل است!
علی سرجمعی رئیس شرکت پرورش کرم ابریشم تربت حیدریه حادترین مشکل صنعت ابریشم را وادرات این محصول دانست و افزود: از آنجا که ابریشم وارداتی ارزان تر از ابریشم تولید داخلی است واردات این محصول به صورت قاچاق و قانونی ضربه سنگینی به تولید داخل خواهد زد.
وی تاکید کرد: حمایت و جایگزینی روش های صنعتی تولید به منظور کاهش هزینه های تولید و افزایش بازدهی و بهبود کیفیت بهترین راه حل جلوگیری از واردات ابریشم است.
نوروزی مدیر عامل شرکت تعاونی ابریشم بایگ از کاهش تعداد کارگاههای ابریشم کشی در این بخش خبر داد و افزود: تولید پیله ابریشم در استانهای مازندران و گیلان به میزان کمتر در تربت حیدریه انجام و پیله های تولید شده به بایگ منتقل می شود تا تبدیل به ابریشم شود.
حمایت دولت از بخش تولید نخ ضروری است
دولت تا زمان تولید پیله از کشاورز حمایت می کند و خرید تضمینی پیله و تخم نوغان را به عهده دارد اما در بخش تولید نخ هیچ حمایتی انجام نمی دهد و هر کشاروز خود باید محصولش را به فروش برساند که در این میان البته سود اصلی نصیب دلال می شود.
نوروزی با تاکید به لزوم حمایت دولت از کشاورزان گفت: از زمانی که وزارت کشاورزی و جهاد با هم تلفیق شدند حمایتهای دولتی از صنعت ابریشم به طور کامل قطع شد و خروج صنعت ابریشم از وزارت جهاد کشاورزی به سازمان میراث فرهنگی مشکلات را دوچندان کرد چون مدیران این سازمان هیچ اشرافی به کار ابریشم کشی ندارند و فقط به عنوان یک صنعت دستی به آن می نگرند.
وی از راه ا ندازی رشته نوغانداری در تربت حیدریه خبر داد و گفت: از جمله اقدامات علمی که برای توسعه صنعت خاص تربت حیدریه انجام می شود تاسیس رشته نوغانداری در دانشکده فنی مهندسی تربت از سوی دیگر انجام شده است تا این صنعت به موزه سپرده شود.
مهدی زاده رئیس صنایع کوچک شرکت شهرکهای صنعتی خراسان رضوی چشم انداز صنعت ابریشم را برای سال 91 در بخشهای پرورش کرم ابریشم با تامین 25 درصد نیاز مصرفی پیله از منطقه و استحصال نخ به دستیابی به تولید بیش از 90 درصد نخ مورد نیاز کشور و ورود به بازارهای جهانی به خصوص کشورهای حاشیه خلیج فارس و اروپا و منسوجات دستیابی به 25 درصد بازار داخلی ورود به بازارهای جهانی مخصوصا بازارهای کشورهای حاشیه خلیج فارس اعلام کرد.