به گزارش خبرنگار مهر، کارگردان، نویسنده، تهیه‌کننده و بازیگران "ماه عسل" در بخش دوم نشست نقد و بررسی این مجموعه از تعامل کارگردان و بازیگران، جایگاه این مجموعه میان مجموعه‌های نوروز امسال و فضای صمیمی حاکم بر آن گفتند.
* خبرگزاری مهر ـ گروه فرهنگ و هنر: آقای احمدلو "ماه عسل" اولین تجربه کارگردانی شما در تلویزیون است. این مجموعه را با همان نگاه سه فیلم سینمایی‌تان کارگردانی کردید یا مخاطب تلویزیون و سلیقه او را هم در نظر گرفتید؟
ـ شاهد احمدلو، کارگردان: فکر نمی‌کردم باید مسیر و سلیقه‌ام را عوض کنم. باید تفاوت رسانه و مخاطب را درک و بر این اساس حرکت می‌کردم. "ماه عسل" مجموعه‌ای نوروزی با مایه‌های ملودرام و طنز بود و جنس طنز آن با فیلم‌های سینمایی‌ام تفاوت داشت. درچنین مجموعه‌ای شکل اجرا و روایت باید منطبق بر اصولی باشد که مناسب یک مجموعه مفرح و شیرین است که نوروز از تلویزیون پخش می‌شود.
آقای اوجی به خاطر تجربه‌ای که دارند راهنمایی‌های حرفه‌ای مفیدی داشتند و مسیر حرکت من را هموار می‌کردند. روز اول ایشان به من گفت یک فیلم سینمایی موفق یک میلیون نفر تماشاگر دارد اما یک مجموعه تلویزیونی را میلیون‌ها نفر می‌بینند و باید این ویژگی را در تولید مجموعه در نظر گرفت. حضور آقای اوجی، خانم سام و بازیگران به من کمک کرد در این دنیای تازه راحت‌تر قدم بردارم.
* به عنوان یک کارگردان جوان استقلال حرفه‌ای داشتید؟
ـ احمدلو: صد درصد. من از کودکی در سینما بوده‌ام و خیلی زود تهیه کننده‌ها و نوع نگاهشان را می‌شناسم و تشخیص می‌دهم می‌توانم با آنها همکاری کنم یا نه. زمانی که وارد دفتر آقای اوجی شدم از ترکیب رنگ، چیدمان و فضای دفتر شناختی نسبت به سلیقه و نگاهشان پیدا کردم و احساس کردم می‌توانم با او همکاری کنم. در همان جلسه اول درباره فضای کار صحبت کردیم. به نظرم فیلمنامه "ماه عسل" فیلمنامه خوبی بود که با یک گروه حرفه‌ای و درجه یک بازیگر کار موفقی می‌شد.
* ترکیب بازیگرانی که درنظر داشتید چقدر با دیدگاه آقای اوجی هماهنگ بود؟
- احمدلو: تهیه کننده‌ها دوست دارند از بازیگر حرفه‌ای استفاده کنند اما معمولا دوست ندارند برای این کار هزینه کنند. در اولین ملاقات با آقای اوجی ایشان گفت اگر رابرت دنیرو را هم بخواهی، من با او قرار داد امضا می‌کنم. این جمله خیالم را راحت کرد. بازیگرانی که او در نظر داشت همان‌هایی بود که در نظر من هم بود. فضای کار صمیمی بود و من در این فضا با استقلال کار می‌کردم. می‌دانستم که باید نقد شوم وحرف‌ها و نظر همکارانم را بشنوم تا به نتیجه بهتری برسیم.
* دنبال این بودید که از بازیگرها در قالب متفاوتی استفاده کنید؟ افسر اسدی و یوسف تیموری را در قالبی تازه می‌بینیم اما پروانه معصومی تقریبا به آن شمایل همیشگی مادر که مخاطب در ذهن دارد نزدیک است.
- احمدلو: به قالب‌شکنی فکر نمی‌کردم، می‌خواستم با کمک بایگرها و بر اساس توانایی آنها تجربه‌هایی تازه‌تر با هم داشته باشیم. مسعود کیمیایی به من گفت کارگردان باید شاخک‌های حسی قوی داشته باشد و از محیط الهام بگیرد. این جمله را همیشه در ذهن دارم و سعی می‌کنم آگاه و نسبت به محیط حساس باشم.
در مورد خانم اسدی لحنی که انتخاب شد را از خودشان گرفتم. زمانی که صحبت می‌کردند به خاطر شادی یا هیجان گاهی لحنشان تغییر می‌کرد. این را به ایشان گفتم و خواستم در بازی با کمی تغییر، رعایت کنند. خانم ولدبیگی روز اول سرما خورده بود، این ایده‌ای شد که صدای شیرین در مجموعه این مدلی باشد.
* پس بین شما و بازیگرها تعامل و ارتباط وجود داشت؟
- احمدلو: کاملا. در این فضای صمیمی که همراه با تعامل بین من و سایر عوامل بود، بازیگرها به یکدستی رسیدند. من گاهی از خانم سام نظر می‌خواستم و ایده‌هایی از او و سایر دوستان می‌گرفتم که کمک دهنده بود. نمی‌خواستم نکته‌ای را به گروه تحمیل کنم. باید در یک مسیر قرار می‌گرفتیم تا به نتیجه دلخواه می‌رسیدیم.
* در این فضا با بازیگر با تجربه‌ای مثل سعید پورصمیمی راحت بودید؟
- احمدلو: من حرفی برای گفتن به او نداشتم. این کار فرصتی بود که درس‌های بسیاری ازآقای پورصمیمی وسایر دوستان باتجربه بیاموزم. زمانی که آقای پورصمیمی مقابل دوربین بود من فقط بخش‌هایی از بازی او را که بیشتر دوست داشتم می‌گفتم که بیشتر روی آن بخش کار کند.
* قبل از تصویربرداری تمرین هم داشتید؟
- احمدلو: زمان زیادی برای اینکه تمرین و روخوانی فیلمنامه داشته باشیم نبود. بازیگرانی داشتیم که حرفه‌ای و باتجربه بودند و سریع با نقش همراه می‌شدند این نگرانی‌ام را کم می‌کرد. برای من طراوت بازی بازیگر خیلی مهم است و دوست ندارم در اثر تمرین زیاد بازیگر انرژی‌اش را از دست بدهد. خیلی از اتفاق‌های خوب بازیگری سرصحنه و در لحظه شکل می‌گیرد. این بار هم من سعی می‌کردم از این ماجرا استفاده کنم. تمرین‌هایی داشتیم تا بازیگرها با فضای کلی سکانس آشنا شوند و من کار را روتوش می‌کردم.
* رقابت بین مجموعه‌های مناسبتی شدید است. "ماه عسل" قرار بود نوروز و همزمان با مجموعه‌های حسن فتحی و مهران مدیری پخش شود، این موضوع نگرانتان نمی‌کرد؟
- احمدلو: من اصلا به رقابت فکر نمی‌کنم. در ذهنم افقی دارم که به آن سمت پیش می‌روم و سعی می‌کنم هر تجربه من را به این افق نزدیکتر کند. رقیبانی که من داشتم تبحر و تجربه بالایی داشتند و از این نظر هم به نمی‌توانستم با آنها رقابت کنم. آنچه برایم مهم بود اینکه کاری که در این مجموعه انجام می‌دهم من را پیش تهیه‌کننده و مسئولان شبکه دو رو سفید کند و به حاصل کارم بتوانم تکیه کنم. خوشبختانه الان و پس از پایان مجموعه، از اینکه "ماه عسل" را کارگردانی کرده‌ام راضی هستم.
* این حس رضایت موقع تصویربرداری هم وجود داشت؟
- احمدلو: هر کارگردانی برای رسیدن به نقطه مطلوب ابزارهایی لازم دارد، حمایت تهیه کننده و اعتماد گروه حرفه‌ای و صمیمی و نویسنده نگرانی من درباره سرانجام کار را کمرنگ می‌کرد. تجربه ام در سینما هم راهگشا بود. هیچ کاری من را نمی‌ترساند و برای تجربه‌های تازه همیشه انگیزه دارم.
* آقای تیموری، قبل از "ماه عسل" در فیلم سینمایی "موش" با شاهد احمدلو همکاری کرده بودید. نقش امیر و مجموعه برای شما چه جذابیت‌هایی داشت که به این گروه پیوستید؟
- تیموری: فیلمنامه کاملا ساده و روان بود و طنز شیرین و جذابی داشت. ابتدا قرار بود من به سبک و سیاق خودم بازی کنم و در لحظه‌های ملودرام بازی‌ام را تغییر بدهم. من از بازی‌ام در این مجموعه راضی نیستم و احساس می‌کنم یکدست نیست. شاید اگر اعتماد بیشتری به من می‌شد حاصل کار از نظر خودم بهتر بود.
* اما این تصویر تازه برای مخاطب جذاب است. اینجا دیگر تیموری بداهه نمی‌گوید و جنس بازی‌اش شبیه همیشه نیست.
ـ تیموری: من هیچوقت بداهه نمی‌گویم و اگر ایده‌ای دارم با نویسنده و کارگردان هماهنگ می‌کنم. از کل مجموعه راضی هستم. "ماه عسل" یک کمدی ملودرام شیرین است. امتیازهایش را می‌دانم و از همکاری در این پروژه خوشحالم، اما یکدست نبودن بازی‌ام کمی آزاردهنده است.
- احمدلو: اما من این تضاد در بازی یوسف را دوست دارم.
- تیموری: می‌شد این هماهنگی و یکدستی را بهتر رعایت کرد. این نظر شخصی من است و شاید کسی متوجه این ماجرا نشود. فکر می‌کنم می‌شد در بعضی لحظه‌ها بازی بهتری داشته باشم و ترکیب صحنه‌های طنز و ملودرام بهتر باشد.
* اما این ویژگی باعث شده شخصیت امیر ترکیبی از معصومیت و شیطنت بشود. چیزی که برای بیننده جذاب است.
- تیموری: بله. قبول دارم که این وجه از شخصیت خوب از کار درآمده است.
- اوجی: تصور اولیه یوسف از نقش کمی متفاوت بود با چیزی که من و شاهد از امیر در نظر داشتیم. کمی زمان لازم بود تا او با فضا و این ذهنیت همراه شود. به همین دلیل یوسف احساس می‌کند راکورد بازی‌اش حفظ نشده است. اما من فکر می‌کنم این تصویر تازه از یوسف تیموری برای مخاطب جذاب است.
- تیموری: همکاری با بازیگرهایی که تجربه زیاد دارند در "ماه عسل" فرصت مناسبی بود برای آموختن نکات تازه بازیگری.
* بده بستان بازیگرها در مجموعه‌های طنز خیلی مهم است. در "ماه عسل" این ارتباط را با کدام بازیگر داشتید؟
- تیموری: این ارتباط را با محمد مطیع داشتم. خیلی زود با هماهنگ شدیم و با اینکه از دو نسل بازیگری متفاوت هستیم شناخت خوبی از هم پیدا کردیم.
- احمدلو: این هماهنگی زمان برده وبرپایه عوامل مختلف شکل گرفته است. اعتماد تهیه کننده و عوامل به من و فضایی که ایجاد می‌کردم تا بازیگرها ایده‌هایشان را مطرح کنند و تعاملی که اعضای گروه با هم داشتند راهگشا بود. باید نسل‌های مختلفی از بازیگران را در کنار هم قرار می‌دادیم و فضایی ایجاد می‌کردیم که هریک درجایگاه درستی قرار بگیرد.
- تیموری: اگر پیشنهادی داشتیم شاهد می‌شنید، به آن فکر می‌کرد و اگر درست بود، می‌پذیرفت. کارگردان باید این قدرت را داشته باشد که مجموعه‌اش را با صمیمیت و همدلی رهبری کند. در "ماه عسل" این اتفاق افتاد.
- احمدلو: فضای پشت صحنه این کار خیلی صمیمی بود و انعکاس این صمیمیت را می‌شود در نتیجه و حاصل کار دید.
* یکی از ویژگی‌های "ماه عسل" این است که همه نقش‌ها جای کار دارند. این امتیاز به بازیگرها انگیزه می‌دهد از فرصتی که در اختیار دارند درست استفاده کنند و مطمئن باشند حاصل کارشان دیده می‌شود.
- تیموری: قصه، قصه امیر بود، اما همه نقش‌ها دیده شدند و به هر نقش به اندازه خودش بها داده می‌شد. حتی نقش مادر امیر که با حضور خانم برومند به یکی از نقش‌های دریادماندنی مجموعه تبدیل شد. نقش خانم امیرسلیمانی هم همین‌طور. من این وجه از "ماه عسل" را دوست دارم.
- اوجی: در کارهای ما هربازیگری جایگاه خود را دارد. مجموعه‌های ما معمولا پربازیگر هستند، اما شکل تیتراژ هم بازیگرها را آزرده نکرده است. شان حرفه‌ای و سوابق بازیگران برای من مهم است.
* مجموعه‌های نوروز امسال نتوانست نظر مثبت منتقدان را جلب کند. ارزیابی شما از کیفیت مجموعه‌های نوروزی چیست؟
- اوجی: مجموعه‌های نوروزی حتما ضعف‌هایی دارد. فکر نمی‌کنم هیچ یک از دوستان فکر کنند کار کاملی ساخته اند. بعضی از این ضعف‌ها محصول شرایط و امکاناتی است که باید در قضاوت آنها را در نظر گرفت. همه این گروه‌ها تلاش کرده‌اند تا بهترین نتیجه را از کارشان بگیرند. این بی‌انصافی است که منتقدها در یک جمله و بدون ارجاع به جزئیات، مجموع این تلاش‌ها را زیر سؤال ببرند.
- تیموری: نمی‌خواهم حرف حاشیه‌ای بزنم اما مطبوعات ورزشی، فوتبال را نابود کردند و به نظر می‌رسد بعضی نشریات هنری هم این کار را با سینما و تلویزیون می‌کنند. نقد باید آگاهانه و با استدلال منطقی باشد. نشریات زرد همه جای دنیا هستند، اما نشریات جدی با نقد درست ذهن مخاطب را روشن می‌کنند. جایگاه نقد منصفانه در مطبوعات کمرنگ شده است.
- اوجی: این مسابقه را رسانه‌ها راه می‌اندازند. اصلا نباید کارها را این‌طور مقایسه کرد. مقایسه سه مجموعه که در گونه‌های مختلف ساخته شده‌اند با هم و رتبه دادن به آنها منطقی نیست. این بحث رقابت که بین مجموعه‌های مناسبتی به وجود آمده ذهن سازندگان را معطوف این بازی می‌کند و تمرکزشان را روی کار را از دست می‌دهند.
* اگر بخواهید از 100 به "ماه عسل" نمره بدهید، چه نمره‌ای می‌دهید؟
- اوجی: با توجه به مجموعه عوامل نمره من 70 است، فکر می‌کنم 70 نمره عادلانه‌ای است.
- احمدلو: من از این تجربه راضی‌ام و به مجموعه نمره 75 می‌دهم. وقتی در خیابان مردم درباره این مجموعه صحبت و دیالوگ‌ها را تکرار می‌کنند نشان‌دهنده موفقیتی است که در جذب مخاطب و ارتباط با او داشته‌ایم.
*****
گفتگو: محدثه واعظی‌پور