به گزارش خبرنگار مهر، نقش رستم مجموعه باستانی با ارزشی است که در فاصله 5/6 کیلومتری از محوطه باستانی تخت جمشید واقع شده است و نام آن مانند نامهای تخت جمشید، نقش رجب و بسیاری نامهای مکانهای تاریخی دیگر ارتباط مستقیم تاریخی با آثار موجود در آن ندارد.
در این مجموعه مهم تاریخی آرامگاه چند تن از پادشاهان هخامنشی (از جمله داریوش بزرگ و خشایارشا)، نقش برجسته‌هایی از وقایع مهم دوران ساسانیان (از جمله تاجگذاری اردشیر بابکان و پیروزی شاپور اول بر امپراتوران روم)، بنایی موسوم به کعبه زرتشت و نقش‌برجسته ویران‌شده‌ای از دوران ایلامیان قرار دارد.
با این همه این بنای تاریخی به علت عدم حفاظت علمی و فقدان تلاشهای لازم برای نگهداری و احیای آن توسط مدیران بنیاد پژوهشی پارسه و مسئولان سازمان میراث فرهنگی در آستانه مرگی خاموش قرار دارد. مرگی که به نظر می رسد چندان هم برای سازمان میراث فرهنگی اهمیتی ندارد. چه در چهار سال گذشته و سالهای پیش از آن کمترین اقدام موثر و در خور توجهی برای حفاظت و نگهداری از این بنای مهم تاریخی صورت نگرفته است.
چنانکه از تصاویر ارائه شده در این گزارش بر می آید این مجموعه مهم تاریخی سالهاست که در اثر بی توجهی مسئولین و به دلیل قرار داشتن در معرض عوامل محل طبیعی و انسانی، در آستانه نابودی و تخریبی جبران ناپذیر قرار دارد.
در این تصویر به خوبی وضعیت نابسامان یکی از کتیبه های ساسانی در نقش رستم قابل مشاهده است. همانطور که در این تصویر می بینید، بخش اعظمی از نوشته های این کتیبه به علت قرار گرفتن در معرض عوامل مخرب طبیعی در حال محو شدن و نابودی است. در این تصویر همچنین خوردگیهای ناشی از ضعف موجود در ساختار سنگ به خوبی قابل رویت است.
تصویر گویای همه چیز است. تاثیر جبران ناپذیر عوامل مخل بیولوژیکی بر بخشهای مختلف آثار سنگی و صخره ای موجود در مجموعه تاریخی نقش رستم. همانطور که در تصویر ملاحظه می کنید، تاثیرات رطوبت ناشی از تعامل این اثر گرانقدر تاریخی با آلاینده های محیطی موجب بروز عارضه هایی از جمله تغییر رنگ، انحلال بخشهای ضعیف سنگ، تجزیه سنگ توسط عوامل بیولوژیکی و گیاهان، پدیده تبلور نمکها، پدیده اکسیداسیون کانی های فلزی موجود در ساختار سنگ و ... به خوبی قابل مشاهده است.
همانطور که مشاهده می کنید در این قطعه از کتیبه های ساسانی به علت ریختگی و انحلال سنگ نوشته در حال نابودی کامل است و کارشناسان باستان شناسی و مرمت پیش بینی می کنند که با توجه به سرعت زیاد روند فرسایش آن، شاید تاکمتر از چند سال دیگر اثری از این قطعه با ارزش تاریخی باقی نماند.
بی توجهی به تاثیرات مخرب ناشی از رشد و رویش گیاهان در این محوطه تاریخی را به خوبی می توان در این تصویر دید. رشد و نمو گیاهان به این صورت در دل یک بنای تاریخی آیا معنایی جز مرگ تدریجی تمدن و تاریخ یک ملت دارد؟ چنانکه قابل مشاهده است، شرایط زیست این گیاه باعث رویش و گسترش عوامل مخل دیگر طبیعی در این اثر با ارزش تاریخی شده است.
در این تصویر خوردگی کامل اثری به این مهمی به دلیل رها شدگی و عدم حفاظت اضطراری از آرامگاه داریوش دوم، به خوبی قابل مشاهده است. آیا کسی پاسخگوی نابودی این اثر با ارزش تاریخی خواهد بود؟
نمایی دیگر از فروپاشی یک کتیبه دیگر در محوطه تاریخی نقش رستم. در این تصویر هم تاثیر مخرب و جبران ناپذیر عدم حفاظت چنین اثر مهم تاریخی در مواجه با عوامل مخرب طبیعی و انسانی به خوبی قابل مشاهده است.
تبلور نمکهای محلول در سنگ بر جداره خارجی کتیبه که بر اثر بی توجهی به تاثیرات ناشی از بارش مستقیم باران و رطوبت محیطی، این قطعه از کتیبه را متلاشی کرده است.
انحلال کامل یکی از ستونهای برجسته نقش رستم که عامل اصلی آن هوازدگی و عدم توجه به مقوله حفاظت اضطراری از یک اثر با ارزش تاریخی است، باعث شده تا این بخش از آرامگاه داریوش دوم به کلی نابود گردد.
نمونه دیگری از بی توجهی ها و تاثیرات نابود کننده آن در ویرانی بخش دیگری از آرامگاه داریوش دوم. آیا علت دیگری جز عدم توجه به اهمیت تاریخی چنین اثری می توان برای نابودی این قطعه مهم تاریخی پیدا کرد؟
کارشناسان مرمت معتقدند که با کمترین هزینه ها و تنها با استفاده از تکنولوژی نانو می توان به راحتی از آثار این چنینی در مقابله با عوامل و عوارض طبیعی تا حد مطلوبی محافظت کرد. امری که البته سالهاست در ایران اتفاق نیفتاده است.
در این تصویر تاثیرات ناشی از عدم توجه به مسیرهای هدایت کننده آب که در اثر بارش نزولات جوی به درون بدنه آرامگاه و نمای آن نفوذ می کند، قابل مشاهده است. چنانچه می بینید نفوذ آبهای سطحی در بدنه این اثر آن را بطور کلی مورد انهدام قرار داده و خسارات جبران ناپذیری به آن وارد کرده و موجب شکستگی آن شده است.
بی توجهی به وضعیت اضطراری بخش دیگری از آرامگاه داریوش، موجب ایجاد شکاف و حفره در پایه های این اثر با ارش تاریخی شده است و خطر فروپاشی کامل این اثر مهم باستانی و بروز حادثه برای بازدیدکنندگان را به همراه دارد.
رها شدگی بخشهای مختلف مجموعه نقش رستم در برابر عوامل متعدد طبیعی باعث انحلال، هوا زدگی و از بین رفتن ارزشهای هنری آن شده است.