به گزارش خبرنگار مهر، سرو را ایرانینان درخت آزادگی نامیده اند. این تعبیر رندانه پدران ماست که ثمر ندادن سرو را به پای آزادگیش گذاشته اند. در معماری بومی ایران هم سرو خیال خانه های ایرانی را هنرمندانه ریشه دوانده است. سنگ نگاره های تخت جمشید که تندیسی از شکوه این درخت اساطیری است گواه دیگری بر اعتبار سروهای ایرانی است.
به رغم قامت سروهای کویر مرکزی ایران و قدمت تاریخیشان خبرها از سایه سروهای باستانی دیگری حکایت می کنند که در منطقه "قلعه سروستان" روزگار می گذرانند و سه هزار سال است به زندگی در شهرستان باغملک خوزستان الفت گرفته اند.
حفاظت از این گونه های نادر طبیعی که در تاریخ و عمق خاک ایران زمین ریشه دوانده اند در شرایطی ضروری به نظر می رسد که این روزها سروهای دیگر نقاط ایران و از جمله سروهای چهارصد ساله کاشان در برابر ناملایمات زمانه خمیده اند و به عقیده یک فعال منابع طبیعی و محیط زیست "همان درختانی که در سکوت نظاره‌گر قتل ناجوانمردانه یکی از مردترین رهبران تاریخ معاصر ایران بوده‌اند باید در بهت و حیرت یا بی‌تفاوتی و خاموشی ما ایستاده بمیرند و به حافظه تاریخی [ما] سپرده شوند".
مصطفی خوشنویس درباره قدمت تاریخ سروهای ایرانی به خبرنگار مهر گفت: سرو با خاک ما انس دارد. قدیمیترین سروها و به طور کلی قدیمیترین درخت ایران زمین سرو چهار هزار ساله ابرقو است که درباره آن زیاد گفته شده اما از سروهای قلعه سروستان در خوزستان که قدمتی سه هزار ساله داشته باشند ریشه دارند اطلاعی ندارم.
با این حال سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان از وجود سروهای باستانی در منطقه "قلعه سروستان" شهرستان باغملک خبر داد که قدمتی سه هزار ساله دارند.
مجتبی گهستونی در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: در روستای عشایری " قلعه سروستان" که انبوهی از درختان انار، انگور، انجیر، توت، بنه، کلخنگ، گردو، تعداد قابل توجهی گیاه خوراکی و دارویی همچون آویشن، چویل، پونه، گلوفته، چشمه های جوشان، پرندگانی و حیواناتی همچون تیهو، کبوتر، کبک، خرس و پلنگ وجود دارد استقرار چهار سرو عظیم تاریخی به شکوه و عظمت این منطقه کوهستانی افزوده است.
مسئول کمیته میراث فرهنگی و محیط زیست خانه مطبوعات خوزستان بیان کرد: منطقه قلعه سروستان که در بخش مرکزی بین کوههای "منگشت" و در نزدیکی "دره زیکی" و "رزگه" قرار دارد منطقه ای بسیار زیبا است که با بهره برداری از جاده جدید باغملک به امامزاده عبدالله از جمله مناطق مستعد گردشگری در کشور محسوب می شود.
گهستونی اظهار داشت: در روستای عشایری قلعه سروستان چهار سرو عظیم وجود دارد که بیش از سه هزار سال عمر دارند. یکی از سروها با بیش از هفت متر قطر در تنه درخت و 25 متر ارتفاع بیش از سه هزار سال قدمت دارد و بلندترین سرو در منطقه محسوب می شود.
دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان اضافه کرد: با توجه به ارزش تاریخی این سروها و برای جلوگیری از قطع درختان که طی سالهای اخیر یک سرو این منطقه قطع شده است باید آنها را ثبت و از آنها نگهداری به عمل آید.
رئیس کمیته میراث فرهنگی و محیط زیست کانون آینده نگری ایران با اشاره به ارزش باستانی این منطقه و چگونگی نامگذاری آن به قلعه سروستان افزود: در این منطقه عشایری قلعه و دژهای نظامی وجود دارد که به باور بعضی افراد محلی مربوط به دوره سلجوقیان و به گفته بعضی دیگر مربوط به دوره عباسیان است که ظاهرا فردی به نام "سردار ملیح" از فرماندهان امیر ارسلان سلجوقی آن را بنا نهاده است. لذا این منطقه به واسطه وجود قلعه و سرو به نام قلعه سروستان معروف شده است.
مجتبی گهستونی اظهار داشت: برای مشاهده این سروهای تاریخی پس از گذر از باغملک و قرار گرفتن در جاده رباط و عبور از روستاهای صحرای خمین، درب، چلچلک و آرزو به روستای عشایری قلعه سروستان می رسیم.
معروف است که زرتشت دو درخت سرو کاشت که یکی در "فریومد" ابرکوه و دیگری در کاشمر بود سرو کاشمر را متوکل عباسی از سر بغض برید و به خواهش زردشتیان توجه نکرد. او می خواست از تنه آن سرو کاخی در بغداد برای خود بسازد ولی پیش از آن فرشته مرگ زودتر از درخت به بغداد رسید و متوکل را به خاک برد. امروزه اما درخت سرو چند هزار ساله در ابرکوه پابر جاست که مورد عنایت اهالی است و در میراث فرهنگی نیز ثبت شده است.
مارکوپولو در جمله ای ایران را اینگونه توصیف می کند: "چون فواره سبزی از زمین برشته ابرقو جوشیده و تارک بلند خود را در سینه آسمان فیروزه‌ای فروکشته". بی تردید مارکوپولو اشاره شاعرانه ای به درخت سروی دارد که زرتشت در ابرقوه کاشته است.
حمدالله مستوفی هم می نویسد: "آنجا سروی است که در جهان شهرتی عظیم دارد. چنانچه سرو کشمیر و بلخ شهرتی داشته و اکنون این از آنها بلندتر و بزرگتر است."
این پیرترین ساکن کویر درختی است که با ۲۵ متر ارتفاع در قلب ایران زندگی می کند. اصولاً سرو، قدیمیترین موجود زنده جهان است و به خاطر زندگی طولانی در ایران باستان نماد اهورامزدا بوده است و در روایات آمده که بعضی از درختان سروی که در ایران وجود دارند توسط زرتشت کاشته شده‌اند.
-----------------------------
گزارش: جواد حیدریان
عکسها: انجمن تاریانا