به گزارش خبرنگار مهر، اهداف اختصاصی در دانشگاهها و مجتمع های خوابگاهی برای مراقبت و کنترل بیماری آنفلوانزای نوع A (خوکی) شامل افزایش آگاهی دانشجویان، اساتید و کارکنان در زمینه بیشگیری و مقابله با آنفلوانزا، کاهش موارد ابتلاء مرگ و میر و عوارض ناشی از پاندمی، کاهش گسترش بیماری در بین دانشجویان و اساتید و کارکنان دانشگاهها و حفظ و نگهداری سرویسهای ضروری دانشگاهی و جلوگیری از تعطیلی کلاس های درس است.
دراین راستا کارگروه مقابله با بحران آنفلوانزا در سطح ملی تشکیل و کار خود را آغاز کرده است و برای محیط های دانشجویی، موظف به انجام وظایف زیر شده است:
* آموزش دانشجویان، اساتید و سایر کارکنان در خصوص رعایت موازین بهداشت عمومی با تأکید بر موازین بهداشت فردی و جمعی جهت پیشگیری از آنفلوانزا
* تهیه و تأمین اطلاعات و دستورالعمل های لازم برای روسا و مدیران و مسئولین بهداشتی دانشگاهها
* تهیه و تدوین برنامه آموزشی براساس مراحل پاندمی جهت تداوم فعالیتهای آموزشی با استفاده از تکنولوژی های مناسب و کارآمد
کارگروه مقابله با بحران پاندمی آنفلوانزا دارای یک کمیته فنی است که وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در آن کمیته عضو هستند.
اقدامات و فعالیتها
به گزارش مهر، با توجه به شرایط مذکور و اعلام همه گیری جهانی (پاندمی) آنفلوانزا و شیوع و انتشار بیشتر این بیماری در فصول سرد سال از جمله پائیز و زمستان و با توجه به بازگشایی دانشگاهها در مهر ماه که تراکم بسیار انسانی را در کلاسهای درسی و کانون های دانشجویی موجب می شود، احتمال جدی بروز طغیان بیماری وجود دارد و لازم است روسا و مسئولان دانشگاهها با درک اهمیت موضوع و جدی تر تلقی کردن خطر مذکور اقدامات زیر را هرچه سریعتر و بدون فوت وقت انجام و نتایج را به معاونت سلامت اعلام کنند.
الف) برگزاری جلسات منظم برای بررسی پیوسته آخرین وضعیت بیماری در دانشگاهها و مجتمع های آموزشی و ارائه گزارش موارد بیماری به مراکز بهداشت شهرستان و استان
ب) اتخاذ سیاست‌ها، شیوه‌ها و تصمیمات لازم و فوری و متناسب با شرایط و برگزاری اولین جلسه بلافاصله و در اسرع وقت پس از دریافت این دستورالعمل و ادامه جلسات بر اساس نیاز
ج) تهیه و تدوین بسته‌های هشداری، آموزشی و اطلاع رسانی برای آموزش گروههای هدف و توزیع آن
د) اجرای جلسات آموزشی برای دانشجویان، کارکنان و اساتید
سرفصل‌ها و اهداف آموزشی بهداشتی برای دانشجویان، کارکنان و اساتید
• آشنایی با بیماری و علائم بالینی آن
• راههای انتقال و کنترل
• رفتارهای پرخطر و راههای اجتناب از آنها
• رعایت موازین بهداشت عمومی به ویژه بهداشت فردی و جمعی به منظور پیشگیری از ابتلای به بیماری
• امتناع از حضور در تجمعات غیر ضروری
• راههای پاک سازی و سالم سازی محیط و برقراری تهویه مناسب در فضاهای بسته
• تأثیر سفرهای درون و برون کشوری بر انتقال و واگیری بیماری ونحوه تعامل با مسافران در خانواده و فامیل
• ضرورت اطلاع رسانی و خودداری از پنهان کاری موارد بیماری در خود و یا اعضای خانواده و بستگان
• راههای کمک به کاهش اضطراب عمومی، اندوه و پریشانی و تشویق و ترغیب افراد در ادامه صحیح و سالم فعالیتهای روزمره زندگی همراه با آسایش فکری
• چگونگی تشخیص، ارجاع و پی گیری موارد مشکوک و بیمار
آموزشهای ارائه شده باید بتواند افراد شرکت کننده را برخوردار از رویکردها و رفتارهای بهداشتی کند
• افزایش آگاهی و دانش بهداشتی
• کمک به خودآگاهی افراد
• تغییر نگرش و رویکرد
• تغییر در رفتار جهت پیشگیری از ابتلا به بیماری
• اقدام در جهت تامین بهداشت محیط دانشگاهها
توجیه فوری روسای دانشگاهها، دانشکده ها و سایر مجتمع‌های آموزشی نسبت به شرایط کنونی و میزان خطر و لزوم رعایت و اجرای صحیح و دقیق کلیه دستورالعملهای صادره و عمل به وظایف محوله قانونی و انسانی، تعیین، ابلاغ و نظارت بر اقدامات ضروری که لازم است در قبل از بازگشایی دانشگاه توسط روسای دانشگاهها وعوامل مرتبط صورت پذیرد از جمله وظایفی است که بر عهده مدیریت دانشگاهها قرار دارد.
• بیان ضرورت اقدام عاجل در تعمیر و مرمت سازی فضای فیزیکی
• خرید و تأمین صابون مایع و مواد ضدعفونی به گونه ای که در همه حال سرویسها از صابون مایع برخوردار باشند و به طور روزانه سرویسهای بهداشت و حمامها در مراکز شبانه روزی ضدعفونی شوند
• اجرای جداول ابلاغی آموزشی و توجیهی
• نظارت و مراقبت جدی بر بهداشت محیط
• گزارش فوری موارد ابتلا و آخرین وضعیت به معاونت سلامت / بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی
اقدامات ضروری و فوری
1 - سالم سازی و مرمت عاجل فضاهای فیزیکی دانشگاه
2 - پیش بینی و تدارک صابون مایع و مواد ضدعفونی و تنظیف و پاکسازی روزانه سرویسها، آبخوری ها و حمامها
3- پیش بینی و سالم سازی سیستم بهداشتی دفع زباله در دانشگاه و مجتمع های خوابگاهی
4 - دستگیره درها، کلیدهای آسانسور، کی برد کامپیوتر، ماوس ها باید روزانه تمیز شود
5- نظافت و پاکسازی روزانه کلاسها و سالنها و مراکز شبانه روزی بوسیله عوامل خدماتی
6- لزوم رعایت تهویه کامل کلاس در حین درس
7- توجیه پیوسته دانشجویان درعدم استفاده از وسایل شخصی یکدیگر و یا دست دادن و روبوسی کردن و یا در آغوش گرفتن
8 - توجیه دانشجویان بر همراه داشتن دستمال و استفاده صحیح از آن در هنگام سرفه و عطسه
9- اطلاع رسانی پیوسته به دانشجویان ازطریق تهیه و توزیع محتوی آموزشی مکتوب مانند پوستر، پمفلت، تراکت و...
10 - منع دانشجویان و کارکنان با علائم آنفلوانزا و یا مشکوک به ابتلای به آنفلوانزا و یا مشابه آنفلوانزا از حضور در کلاس درس و محیط دانشگاه و ارجاع آنها به مراکز بهداشتی - درمانی
توصیه‌های موکد برای دانشجویان آسیب پذیر و ذخیره دارویی
1) دانشجویان آسیب پذیر شامل مبتلایان به بیماری ریوی پیشرفته، دیالیزی، وابسته به اکسیژن و آنهایی که دچار نقص سیستم ایمنی و یا نقایص متابولیک هستند حتی الامکان در خوابگاه کمتر اقامت داشته و یا در اتاقهای با تراکم کمتر مستقر شوند.
2) در اوج پاندمی سفرها و اردوها وگردهمایی ها لغو شود
3) روی ذخیره دارویی حداقل داروهای استامینوفن و بروفن تاکید شود و تحت هیج عنوانی آسپیرین برای تب تجویز نشود
4) در محیط خوابگاهی حتی الامکان اتاق جداگانه ای (اتاق بیمار= SICK ROOM) جهت استقرار دانشجویان دارای علائم آنفلوانزا یا مشابه آنفلوانزا تا ارجاع به منزل ومرکز بهداشتی درمانی بیش بینی شود
5) اتاق بیمار باید دارای تهویه مناسب و گرمایش مطلوب و امکانات استراحت مناسب باشد
6) جهت اطمینان خاطر بیشتر افرادی که دارای علائم احساس گرما یا تب، صورت بر افروخته و تعریق یا لرز نباید به محیط آموزشی وارد شوند
7) پزشک مسئول خوابگاه باید بر اساس تعاریف در نظام مراقبت بیماری ارائه شده توسط معاونت بهداشتی یا سلامت دانشگاه علوم پزشکی اقدام به طبقه بندی و در صورت لزوم ارجاع یا مرخصی افراد مشکوک اقدام کند
8) حتی الامکان به دانشجویان و اساتید و سایر کارکنان پرخطر در مواردی که تعداد موارد آنفلوانزا یا مشابه آنفلوانزا بیش از 10 درصد کل دانشجویان (کلاس، دانشکده، دانشگاه، خوابگاه) است مرخصی داده شود تا کمتر در محیط حضور یابند
9) برگزاری کلاسهای آموزشی و جلسات پرسش و پاسخ مرتبط با آنفلوانزا ویژه دانشجویان و سایر کارکنان در هفته های نخست آغاز فعالیت آموزشی و با رعایت سرفصلهای مذکور در بندی از این دستورالعمل و تنظیم و تکمیل فرمتهای گزارشی و ارسال به مراجع مربوطه
10) مدیران و سرپرستان مراکز و مجتمع های آموزشی شبانه روزی که از امکانات خوابگاهی و سلف سرویس برخوردارند، موظف به نظارت دقیق بر نظافت و بهداشت خوابگاهی، سلف سرویس، حمامها و عملکرد عوامل دست اندرکار پخت و پز و عوامل خدماتی
محدود کردن دانشجویان مقیم خوابگاهها و مراقبتهای درمانی برای افراد مشکوک به ابتلاء
1) مدیران و سرپرستان مراکز شبانه روزی موظف هستند فضای مناسب خوابگاهی ایزوله در هر یک از بلوکهای خوابگاهی بطور مستقل پیش بینی و آماده کنند تا در صورت ابتلای هر کدام از افراد مقیم در خوابگاه که امکان عزیمت فوری به شهرستان محل سکونت نباشد، برای مدت محدود حضور در آن مرکز، صرفاً از چنین فضاهایی استفاده کنند.
2) افراد مشکوک یا بیمار تا 24 ساعت بعد از قطع تب باید از حضور درکلاسها اجتناب کنند و در مورد افرادی که تب ندارند ولی آبریزش بینی دارند باید تا قطع آبریزش بینی ایزوله باشند.
3) ماسک یکبار مصرف و دستمال کاغذی در اختیار بیماران قرار داده شود تا در هنگام تماس با دیگران از آن استفاده کنند.
4) قوانین دانشگاهها در خصوص جلسات غیبت دانشجویان تا هفت روز غیبت در زمان ابتلا به بیماری با دستور زمان استراحت مربوط به این بیماری تطبیق داده شود.
5) در شرایطی که نیاز به استراحت در منزل وجود دارد در صورت امکان آموزش دانشجویان از طریق پست الکترونیکی یا شیوه های دیگر آموزش از راه دور اعمال شود.
6) در صورت تب بالا، تنگی نفس، درد قفسه سینه و حال عمومی بد حتما به پزشک مراجعه کنند.
7) رعایت فاصله یک تا دو متری از فرد بیمار اهمیت زیادی در پیشگیری از بیمار شدن و گسترش آن دارد.
اقدامات در شرایط افزایش شدت بیماری
• دانشجویان و مدرسان و کارکنان در صورت ابتلا به بیماری باید تا 24 ساعت پس از قطع تب از حضور در کلاس درس خودداری کرده و به استراحت بپردازند.
• حتی الامکان کلاسهای درس با تعداد محدودتری از دانشجویان تشکیل شده و از تشکیل کلاسهای با ازدحام زیاد پرهیز شود.
• در شرایط اوج بیماری و یا در شرایطی که تعداد مبتلایان در کلاس بالاست (بیش از 15 درصد جمعیت) بنا به تصمیم کمیته اجرایی استان یا شهرستان با هماهنگی رئیس دانشگاه کلاسها به مدت هفت روز تعطیل شده و آموزش از راه دور صورت پذیرد.
چگونگی انتقال بیماران از یک مرکز بهداشت و درمان به بیمارستان
• بیمار باید با آمبولانسی که تجهیزات کافی دارد (به خصوص اکسیژن) انتقال یابد.
• یک تکنسین تعلیم دیده همراه بیمار باشد.
• دهان و بینی بیمار با ماسک جراحی یا طبی در صورت امکان پوشانده شود.
• قبل از اعزام به بیمارستان اطلاع داده شود و چگونگی درمان بیمار ذکر شود.
• بعد از خروج بیمار از بیمارستان باید کابین آمبولانس به نحو مناسب و فورا ضد عفونی شود.
• مواد ضد عفونی کننده مناسب برای سطوح استفاده شود.
تشکیل کمیته اجرایی آنفلوانزا در دانشگاهها با ترکیب
ریاست دانشگاه
معاون محترم دانشجویی و فرهنگی
مدیر کل امور دانشجویی و مسئولان خوابگاهی و اداره تغذیه
مدیر امور عمومی دانشگاه
مدیر روابط عمومی
معاونت آموزشی دانشگاه
مدیر امور فرهنگی و تربیت بدنی
وضعیت جمع آوری داده ها
موارد ابتلا در بخشهای سرپایی، بستری و میزان مرگ و میر، موارد بروز بیماری و غیبت ناشی از آن در دانشجویان و کارکنان دانشگاهها در سیستم جمع آوری اطلاعات بر اساس فرمهای عملیاتی مربوطه انجام خواهد شد.
علائم بیماری آنفلوانزای نوع A با منشاء خوکی (H1N1)
علائم این بیماری مشابه علایم آنفلوانزای انسانی فصلی است و عبارتند از
• تب، سرفه، گلودرد، سردرد
• لرز، کوفتگی بدن
• احساس خستگی
• اسهال و استفراغ در بعضی از بیماران
موارد ارجاع بیماران به مراکز تخصصی و بیمارستان در بالغین
* تب بالا به مدت طولانی (بیش از 3 روز) خصوصاً اگر همراه حال عمومی بد باشد
* تنگی نفس
* نشانه های دیسترس تنفسی
* درد یا احساس فشار در قفسه سینه یا شکم
* سرگیجه ناگهانی
* گیجی
* استفراغ شدید یا مداوم
* در ابتدا علائم آنفلوانزا بهبود یابد ولی ناگهان تب و سرفه شدید عود کند
توصیه های مهم بهداشتی جهت کنترل عفونت
1- شستشوی مکرر دستها با آب و صابون
2- رعایت آداب بهداشتی تنفسی (پوشاندن جلوی دهان و بینی در هنگام عطسه و سرفه، استفاده از دستمال کاغذی، دفع بهداشتی دستمالهای مصرف شده با استفاده از ظرفهای زباله درب دار مجهز به کیسه زباله)
3- استراحت کافی و نوشیدن مایعات فراوان
4 - استفاده از دستکش در هنگام کار یا تماس با بیمار یا اشیاء آلوده
5- استفاده از ماسک طبی یا جراحی معمولی در هنگام بیماری و یا در صورت لزوم ماسک مخصوص تنفسی در هنگام تماس با افراد بیمار
6- به حداقل رساندن تماس افراد بیمار با دیگران
7- تغذیه مناسب و مقوی
8- مراجعه به موقع به پزشک
هشدارهای مهم به دانشگاهها
به گزارش مهر، هرگونه تاخیر یا کوتاهی در انجام مداخلات و مراقبتهای بهداشتی می تواند منجر به بروز همه گیری در دانشگاه و عواقب وخیم آن در سطح دانشگاه شود و غفلت در این امر از هیچیک از مسئولین پذیرفته نیست. لذا توصیه موکد می شود که دقت جدی و کامل در مراقبت و پیشگیری و رعایت موازین بهداشتی به عمل آید و معاونت آموزشی و معاونت دانشجویی وزارتخانه های متبوع و معاونت سلامت یا بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مسئول اجرا و نظارت بر انجام صحیح مفاد دستورالعمل خواهند بود.
توضیحی در مورد همه گیری های وسیع جهانی (پاندمی) بیماری آنفلوانزا
به گزارش مهر، بیماری آنفلوانزا همه گیری های وسیع جهانی (پاندمی) ایجاد کرده است. عامل این بیماری ویروسی است که قابلیت بیماری زایی در حیوانات مختلف و انسان را دارد و از خصوصیات ویژه ویروس تمایل به تغییرات مکرر در ماده ژنتیکی آن است که می تواند به طور خفیف و یا شدید ایجاد بیماری کند و باعث تولید سوش جدیدی می شود که برای سیستم ایمنی انسان کاملاً ناشناخته بوده و منجر به بیماری زایی و عوارض مرگ و میر فراوان و اپیدمی های گسترده و به طور حتم پاندمی خواهد شد. بر همین اساس برای آمادگی و مقابله با پاندمی 6 فاز تعریف شده که فاز ششم یعنی ورود بیماری به مرحله گسترده ای ( پاندمی یا همه گیری جهانی) است.
از ویژگی‌های مهم این بیماری انتشار بسیار سریع از طریق ذرات آلوده معلق در هوا یا مستقر بر روی سطوح اشیاء و یا در محیط مرطوب است که لزوم مراقبتهای بهداشت فردی و جمعی را بیش از پیش ایجاب می کند. هرچند براساس تئوری های مطرح شده، گسترش اولیه ویروس (پاندمی) در بخشهای روستایی آسیا، خاورمیانه و آفریقا مورد انتظار است اما با ظهور پاندمی ویروسی، طغیانهای محلی در نفاط مختلف جهان اتفاق خواهد افتاد و هیچ کشوری نمی تواند از ورود این ویروس به داخل کشور جلوگیری کند.
در حال حاضر و بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت (WHO) این بیماری به مرحله نهایی وارد شده و در مرحله جهان گیری و پاندمی قرار داد و با اعلام شرایط اضطراری، خواستار اقدامات و اتخاذ سیاستهای ملی و فراگیر کنترلی و بهداشتی کشورها شده است. بر همین اساس در کشور جمهوری اسلامی ایران و در سطح ملی برنامه جامع آمادگی مقابله با پاندمی آنفلوانزا با هدف کلی طرح جامع ملی آمادگی مقابله با پاندمی آنفلوانزا، کاهش موارد ابتلاء، مرگ و میر و عوارض ناشی از آنفلوانزا طراحی و به اجرا گذاشته شده است.