به گزارش خبرنگار مهر در خرم آباد، لرستان با دارا بودن طبیعت بی نظیر به عنوان بام طبیعت و حیات وحش ایران مطرح است و این طبیعت بکر و دست نخوره که سالها با مردمان لر همنوا و همراه بوده حال با ورود لوله های نفت و گاز آنچه این منطقه را در برگرفته نه صدای دلنشین طبیعت بلکه صدای بولدوزرهایی است که کمر به قتل درختان زاگرس بسته اند.
لرستان دارای بیش از دو میلیون و 150 هزار هکتار اراضی جنگلی و مرتعی است و این طبیعت یکی از بزرگترین داشته های خدادادی این سرزمین محسوب می شود و انصاف نیست که ریه های تنفسی لرستان به راحتی از بین بروند تا لوله های نفت خوزستان به مرکز ایران منتقل شود.
البته موضوع انتقال نفت یک موضوع ملی و پروژه انتقال نفت آسار - رازان هم یک پروژه ملی است که نیازمند همیاری و مساعدت همگانی است ولی آنچه جای بحث دارد این است که چرا این پروژه با این گستردگی باید بدون ارزیابی زیست محیطی آغاز شود تا اینگونه جنگل های لرستان در زیر چرخ های آنچه توسعه نامیده می شود از بین برود؟
ارزیابی زیست محیطی می توانست کمک کند تا تعداد کمی از درختان منحصر به فرد منطقه زاگرس میانی در لرستان قربانی پروژه خط انتقال نفت خوزستان به مرکزی شود.
نوشدارو پس از مرگ سهراب
منطقه جنگلی آسار در شهرستان پلدختر دارای درختانی مانند بلوط، کیکم، زالزالک، بادامک، گلابی وحشی و ... و سکونتگاه دهها گونه منحصر به فرد جانوری و گیاهی است.
مردم منطقه آسار که در این باره گلایه های زیادی در دل دارند به خبرنگار مهر می گویند: قطع هزاران اصله درخت تنها در یک روز در این منطقه رخ نداده است و در این مدت متولیان امر می توانستند جلوی این پروژه را بگیرند.
آنها از منابع طبیعی استان انتقاد می کنند و می گویند: سکوت منابع طبیعی هنگام اجرای این پروژه، معنادار و قابل تامل است.
مردم منطقه عنوان می کنند: چگونه ممکن است که پیمانکار شرکت نفت با تجهیزات و امکانات و ماشین های سنگین و ادوات وارد منطقه شود و ظرف چندین روز فعالیت دست به تخریب وسیعی در منطقه بزند و هزارن اصله درخت را نابود کند ولی متولیان امر متوجه موضوع نشوند.
اهالی منطقه که هر کدام برای خود استدلالی از وضع موجود دارند، در شرح واقعه می گویند: شرکت نفت در فعالیتی چندین روزه درختان کهنسال منطقه را با لودر و بولدوزر قطع کرد که این موضوع مورد اعتراض مردم نیز واقع شد.
آنها در مورد توقف عملیات هم می گویند: بعد از وقوع فاجعه ای که نباید رخ می داد فعالیت شرکت نفت متوقف شد که این یعنی نوشدارو پس از مرگ سهراب!
شرکت نفت می توانست بدون رد شدن از روی جسد درختان خط لوله خود را بکشد
به سراغ یکی از متولیان حفاظت از محیط زیست در پلدختر یعنی نزدیکترین شهر به منطقه آسار می رویم که رئیس اداره محیط زیست این شهرستان سخنان قابل تاملی دارد.
علی یاری عنوان می کند: در بازدیدی که از منطقه آسار - رازان صورت گرفت دهها هزار اصله درخت قطع شده که این امر فاجعه آمیز است.
وی تصریح کرد: این منطقه که بی رحمانه مورد تخریب شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت قرار گرفته از تنوع جانوری و گیاهی بی نظیری برخوردار است و این نشانه ای از بی توجهی این شرکت است که این میراث ارزشمند طبیعی را نابود کرده است.
این مسئول ادامه داد: شرکت نفت می توانست برای عبور خط انتقال نفت راه دیگری را انتخاب کند و نباید از روی نعش درختان عبور می کرد.
یاری خاطرنشان کرد: این منطقه دارای جنگلهای نیمه متراکم و مراتع درجه دو است و زیستگاه گونه های اندمیک و نایابی مانند سنجاب ایرانی و پستاندارانی مانند روباه، گرگ، گراز، شغال و بزکوهی است.
مقاومت مسئول منابع طبیعی پلدختر در پاسخگویی به سوالات
مسئول بعدی که برای پاسخگویی به سراغش رفتیم و متولی حفاظت از اراضی ملی و منابع طبیعی است مسئول منابع طبیعی شهرستان پلدختر است که حاضر نشد سخنانش را ضبط کنیم و تهدید کرد در صورت ضبط اظهارات حرفی نخواهد زد!
رئیس منابع طبیعی شهرستان پلدختر با تایید فاجعه آمیز بودن خسارات وارده به منطقه، عنوان کرد: در جلسه ای که با مسئولان شرکت پیمانکاری داشتیم آنها موظف شدند که خسارات وارد شده به منطقه را جبران کنند!
بهمن رشنو با اشاره به اعزام کارشناسانی از محیط زیست و منابع طبیعی به منطقه، در پاسخ به سوال خبرنگار مهر در مورد میزان خسارات وارد شده به جنگلهای مسیر پروژه از اظهار نظر خودداری کرد.
وی در پاسخ به اینکه آیا شرکت نفت دارای مجوز برای این کار بوده است هم پاسخ قابل تاملی داد و گفت: حتما این شرکت مجوز گرفته است ولی اداره منابع طبیعی شهرستان در جریان موضوع نمی باشد!
رئیس منابع طبیعی شهرستان پلدختر در مورد ارزیابی زیست محیطی این طرح نیز گفت: چون دارای مجوز از منابع طبیعی بوده حتما این مسائل را نیز رعایت کرده است!
رشنو خاطرنشان کرد: برآورد خسارات وارده بیش از 25 میلیارد ریال است.
وی از پاسخگویی به دیگر سوالات خبرنگار مهر طفره رفت و افزود: جزئیات مسائل را از طریق اداره کل محیط زیست در استان پیگیر شوید.
پس از پایان این گفتگو، با خود می اندیشم که آیا پول خسارات که به خزانه واریز می شود می تواند دردی از طبیعت از دست رفته لرستان را دوا کند و آیا این جریمه سودی برای مردم استان خواهد داشت؟
با توصیه مسئول منابع طبیعی پلدختر به سراغ مسئولان محیط زیست در مرکز استان می رویم.
3.5 میلیون مترمکعب خاکبرداری در طبیعت لرستان
معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست استان لرستان در این رابطه با روی باز از سوالات خبرنگار مهر استقبال می کند.
سعید بابایی در گفتگو با خبرنگار مهر عنوان کرد: پروژه خط انتقال نفت 26 اینچ آسار - رازان که از توابع پلدختر آغاز و تا شهرستان دورود با طی مسیر 113 کیلومتری ادامه می یابد بر اساس مطالعات انجام شده در این طرح با عرض حداقل 15 متر مسیریابی و حفر کانال شده است.
وی تصریح کرد: شرکت خطوط لوله و مخابرات ایران قبل از اخذ مجوز زیست محیطی شروع به عملیات اجرایی کرده که اقدام شرکت یاد شده برخلاف تبصره 2 بند یک مصوبه 28 شورای عالی محیط زیست است که به این دلیل مراتب توقف عملیات اجرایی پروژه به صورت اخطاریه زیست محیطی به کارفرمای ذی ربط اعلام شده است.
معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست استان لرستان خاطرنشان کرد: با وجود عدم کسب مجوز برای آغاز کار این شرکت در اجرای عملیات فیزیکی خط انتقال نفت به مسیر 113 کیلومتر به اشکال مختلف تسطیح، خاکبرداری، حفاری کانال، لوله گذاری و حتی در برخی مقاطع جوشکاری نیز صورت داده است.
بابایی یادآور شد: در این رابطه بیش از 3.5 میلیون مترمکعب خاکبرداری و خاکریزی صورت گرفته که تعداد قابل توجهی درخت و درخچه مختلف نیز با گونه غالب بلوط ریشه کن و در زیر خاک مدفون شده اند.
50 هزار اصله درخت قربانی توسعه خطوط نفت
معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست استان لرستان در ادامه گفتگو با خبرنگار مهر خاطرنشان کرد: بر پایه اطلاعات مندرج در گزارش ارزیابی می توان تعداد درختان قطع شده را بیش از 50 هزار اصله درخت و نهال برآورد کرد.
بابایی افزود: با توجه به ارزش نهاده های زیست محیطی تخریب شده خسارات ناشی از قطع اشجار و خاکبرداری و تغییر سیمای محیط زیست طبیعی رقمی بیش از چندین میلیارد تومان برآورد شده است.
وی با اشاره به اهمیت زیست محیطی این منطقه گفت: با توجه به اینکه مسیر عبور خط لوله یاد شده دارای پوشش انبوه گیاهی، جنگلی و مرتعی است به لحاظ تامین غذای حیات وحش منطقه بسیار حائز اهمیت است.
معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست استان لرستان خاطرنشان کرد: سازمان حفاظت محیط زیست همواره از اجرای طرح های عمرانی خدماتی استقبال می کند ولی انجام این طرح ها را زمانی مایه توسعه و آبادانی می داند که رعایت ملاحظات زیست محیطی در راستای توسعه پایدار در آن شده باشد لذا هر گونه پروژه و یا طرحی که مغایر با اهداف توسعه پایدار باشد مستلزم اصلاح و تغییر نگرش نسبت به آن در دو مرحله اجرا و بهره برداری است.
بابایی همچنین با اشاره به صدور دستور توقف فعالیت این پروژه، افزود: در صورت عدم پایبندی کارفرما به اخطار، اداره کل ناگزیر از ارجاع موضوع به محاکم قضایی خواهد بود.
به هر حال آنچه جای تامل است این است که نه پرداخت خسارات درختان از دست رفته را به زاگرس بر می گرداند و نه توقف پروژه آنچه از بین رفته را دوباره بازخواهد گرداند. این ماجرا گوشه ای از آن چیزی است که امروز بر محیط زیست لرستان از برکت لوله های نفت و گاز می رود و به نظر می رسد رفع این موضوع نیازمند چاره اندیشی اصولی و اتخاذ راهکارهای مثمر ثمر است.
...............................................
گزارش و عکس: صدیقه حسینی