کریم زمانی، مولوی‌شناس و مثنوی‌پژوه در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: جدیدترین کتابی که از من منتشر شد، شرح کامل فیه ما فیه بود که دی ماه سال 90 توسط انتشارات معین به چاپ رسید و قرار است چاپ دومش توسط ناشر در بیست و پنجمین نمایشگاه کتاب تهران عرضه شود.
وی افزود: فیه ما فیه یکی از منابع مهم مولانا‌شناسی و مثنوی پژوهی است. دلیل این امر هم این است که مطالبش تنگاتنگ با موضوعات مطرح شده در مثنوی است و در کل، شامل گفتارهای شفاهی مولانا است که به صورت نثر است، نه نظم و شعر. عبارات شفاهی مولانا، به مناسبت‌های مختلف و هنگام رویداد اتفاقات متنوع، نقل شده‌اند و به نوعی بازگو کننده وقایع روز، مسائل سیاسی، اخلاقی و اجتماعی روزگار مولانا هستند. البته برخی از مطالب فیه ما فیه، در واقع پاسخ سوالاتی است که از مولوی پرسیده شده است.
این محقق گفت: این کتاب دارای موضوعات پراکنده‌ای است که طی سال‌ها توسط کاتبان اطراف مولانا نوشته و ثبت شده‌اند. به این افراد کاتبان اسرار می‌گفته‌اند چون مولانا خودش قلم به دست نبوده و سخنانش را شفاهی بیان می‌کرده است. بهاولد فرزند ارشد مولانا یکی از این کاتبان اسرار است. فیه ما فیه کتابی متوسط الحجم است و از نثر متکلف و تصنعی در آن خبری نیست. نثر این کتاب مرسل، ساده و خالی از سجع‌های مصنوعی است که در بسیاری از کتب ادبی دیگر دیده میشود.
زمانی ادامه داد: اما چون متن کتاب متعلق به 800 سال پیش است، خواه ناخواه به دلیل بعد زمانی و تغییرات واژگانی، خود به خود خوانش متن آن دشوار شده است. به ویژه این که متن آن هم علائم سجاوندی ندارد. این جهت خواندن کتاب حتی برای فضلا هم مشکل است. به همین دلیل، علاوه بر شرح و تفسیرهایی که بر کتاب نوشتم، علائم سجاوندی را هم به متن آن اضافه کردم. اشارات مجملی هم با توجه به ابیات وجود دارد که این مجمل‌ها را تفصیل داده و تشریح‌شان کردم تا خواننده بداند اشارات کتاب به چه منظور و مفهومی باز می‌گردد.
مترجم قرآن کریم افزود: متن اصلی فیه ما فیه دارای هیچ عنوان و فصل‌بندی نیست. این کتاب مانند مثنوی است و از ابتدا تا انتها حتی یک عنوان هم ندارد. به جهت این که خواننده راحت‌تر با موضوعات آشنا شود، برای موضوع‌های مستقل کتاب که حتی 3 بیت درباره‌شان گفته شده، عنوانی با توجه به مفهوم انتخاب کرده‌ام. در شرح و تفسیر فیه ما فیه در کل 308 عنوان استخراج کردم. با توجه به این موضوع، وقتی عناوین توسط خواننده مطالعه شود، ذهن به سمت موضوع مربوطه هدایت میشود.
وی در ادامه گفت: همچنین شرح کافی و استنادت به مثنوی و دیوان شمس و کتب دیگری هم در تفاسیری که نوشته‌ام، موجود است و به این ترتیب دیگر هیچ ابهامی برای مخاطب باقی نخواهد ماند. در واقع می‌توان گفت که هم خواص می‌توانند از کتاب بهره ببرند و هم مخاطبان عام و عموم مردم. پس این کتاب هم رویکرد خاص دارد و هم رویکرد عام. نوشتن شرح و تفصیل فیه ما فیه 3 سال زمان برد که در نهایت نوبت اول چاپ آن با 30 هزار نسخه به انتشار رسید که ظرف 40 روز به اتمام رسید و عرضه چاپ دوم آن با شروع نمایشگاه، آغاز میشود.
زمانی همچنین از به چاپ چهلم رسیدن کتاب شرح مثنوی خبر داد و گفت: علاوه بر این کتاب، چاپ دوم «ترجمه روشنگر قرآن کریم» را هم که ترجمه، تحقیق و نگارشش به عهده من بود، با مقابله صالح زمانی (فرزندم) و به همت پخش سبحان به تازگی به بازار عرضه شده است.