به گزارش خبرنگار مهر، رقابت ایران و عربستان سعودی پس از بازار نفت و سازمان اوپک در سال‌های اخیر در صنعت پتروشیمی هم باب شده است و هر یک از دو کشور با استفاده از مزیت‌های اقتصادی، سیاسی و طبیعی سعی می کنند به نوعی به بزرگترین تولید کنندگان محصولات پتروشیمی و فرآورده های پلیمری در منطقه خاورمیانه تبدیل شوند.
در شرایط فعلی هر چند عربستان سعودی از مزیت جذب سرمایه‌گذاران خارجی از چهار گوشه جهان برخوردار است اما ایران هم پشتوانه در اختیار داشتن 133 تریلیون متر مکعب ذخایر گاز طبیعی، پایانه و اسکله‌های متعدد در خلیج فارس و تنگه هرمز، نزدیکی به بازارهای بزرگ مصرف همچون چین، هند، ترکیه و اروپا و توسعه شهرک‌ها و پارک‌های تکمیلی پتروشیمی از رقیب دیرینه خود عقب نیافتد.
در این بین با وجود افزایش تحریم‌های بین‌المللی و مشکلات متعدد در نقل و انتقال منابع مالی حاصل از فروش محصولان، هنوز درب بازارهای جهانی نه تنها بر روی پتروشیمی ایران بسته نشده است که محصولات پتروشیمیایی تولیدی حتی به کشورهایی همچون برزیل، ونزوئلا، مصر در کنار بازارهای سنتی صادر می‌شود.
20 طرح جدید پتروشیمی آماده افتتاح
آمارهای رسمی نشان می دهد که سال گذشته با وجود تحریم های داخلی و خارجی حدود 15 میلیون تن انواع محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های پلیمری به ارزش تقریبی 11 میلیارد دلار به بیش از 60 کشور جهان صادر شده است.
از سوی دیگر ایران بریا آنکه از قافله افزایش ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی از رقیب سنتی خود عقب نیافتد سال گذشته از 10 طرح جدید تولیدی و زیرساختی صنعت پتروشیمی رونمایی کرده که در مجموع حدود هفت میلیون تن به ظرفیت تولید محولات پتروشیمی کشور اضافه کرده است.
در شرایط فعلی با افتتاح و راه اندازی این طرح‌ها ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های پلیمری در بخش بالادستی به مرز 60 میلیون تن رسیده است ضمن آنکه در سالجاری حدود 20 طرح جدید پتروشیمی افتتاح و یا در مدار بهره‌برداری قرار خواهند گرفت.
ایران یا عربستان ؛ شاگرد اول پتروشیمی خاورمیانه کیست؟
عبدالحسین بیات در گفتگو با مهر درباره تحقق اهداف چشم انداز و برنامه ریزی به منظور جلو افتادگی از ایران و عربستان و در اختیار گرفتن جایگاه بزرگترین تولید کننده پتروشیمی خاورمیانه، گفت: هم اکنون مجوزهایی به منظور ساخت 70 طرح جدید پتروشیمی صادر شده است که تعدادی از این واحدهای در سال 91 راه اندازی شدند.
معاون وزیر نفت با اعلام اینکه آمارها از فاصله 10 میلیون تنی ایران با عربستان برای تبدیل به بزرگترین تولیدکننده پتروشیمی خاورمیانه حکایت دارد، تصریح کرد: با وجود افزایش سرمایه گذاری خارجی ها در صنعت پتروشیمی عربستان، اما ایران با مشارکت بخش خصوصی و پشتوانه منابع مالی صندوق توسعه ملی می تواند اهداف تعریف شده را اجرایی کند.
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با یادآوری اینکه ایران برای توسعه پتروشیمی بر خلاف عربستان سعودی از مزیت خوراک کافی مایع و گاز طبیعی برخوردار است، تبیین کرد: عربستان با کمبود منابع گاز طبیعی مستقل روبرو است اما در ایران خوراک کافی شامل میعانات و مایعات گازی، گاز طبیعی، نفتا و سایر فرآورده‌های نفتی برای توسعه صنایع پتروشیمی وجود دارد.
این مقام مسئول با بیان اینکه در کنار افزایش کمی ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی توسعه خوشه‌های صنعتی و متنوع سازی سبد تولید محصولات هم در دستور کار قرار دارد، تاکید کرد: از این رو در برنامه ششم و هفتم توسعه برنامه‌ریزی جامعی برای توسعه پتروپالایشگاه‌ها، پارک‌ها و زنجیره‌های تکمیلی پتروشیمی انجام شده است.
توسعه پتروشیمی با مزیت ارزان فروشی گاز
به گزارش مهر، یکی از مزیت های جذب سرمایه گذاران در صنعت پتروشیمی فروش ارزان خوراک است به طوری‌که در شرایط فعلی ایران ارزان ترین گاز جهان را به عنوان سوخت و خوراک تحویل مجتمع‌های پتروشیمی می دهد.
در حال حاضر قیمت هر مترمکعب گاز طبیعی تحویلی به صنایع پتروشیمی به عنوان سوخت و یا خوراک به ازای هر مترمکعب 70 تومان است از این رو با احتساب قیمت دلار هم اکنون قیمت فروش هر مترمکعب گاز به پتروشیمی ها معادل 2 سنت بوده این در حالی است که بسیاری از کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس و منطقه خاورمیانه با وجود در اختیار داشتن ذخایر غنی و نفت و گاز، قیمت این حامل انرژی را به مراتب گران‌تر از ایران ارائه می‌کنند.
هم اکنون قیمت هر مترمکعب گاز طبیعی برای تحویل به صنایع پتروشیمی بحرین 7 سنت، کصر 5.3 سنت، کویت 4.2 سنت، امارات متحده عربی 5.12 سنت، قطر 6 سنت، عربستان سعودی سه سنت است.
پارس‌جنوبی پشتوانه جلوافتادگی از عربستان
گزارش موسسات معتبر بین‌المللی نشان می‌دهد که عربستان سعودی در شرایط فعلی با بحران کمبود شدید گاز طبیعی روبرو بوده و حتی راه اندازی طرح توسعه میدان گازی "کاران" تا 2 سال آینده هم نمی تواند پاسخگوی نیازهای گازی بزرگترین تولیدکننده نفت اوپک باشد.
از سوی دیگر فعالیت‌های اکتشافی در منطقه "ربخ الخالي" عربستان با وجود مشارکت شرکت‌های توتال فرانسه و شل انگلستان توفیقی برای دولت ریاض به همراه نداشته است.
با این وجود ایران هم اکنون توسعه پارس جنوبی به عنوان بزرگترین میدان گازی جهان را در اختیار دارد و پیش بینی می شود در صورت رفع برخی از مشکلات اجرایی و مالی امکان افزایش روزانه 400 میلیون مترمکعبی تولید گاز در این میدان مشترک تا سه سال آینده فراهم شود.
محمدحسن پیوندی در گفتگو با مهر از پارس جنوبی به عنوان یک پشتوانه برای توسعه صنعت پتروشیمی یاد کرد و گفت: ثمره سرمایه گذاری‌های چند میلیارد دلاری در پارس جنوبی به توسعه کمی و کیفی صنعت پتروشیمی است.
این عضو انجمن صنفی کارفرمایی پتروشیمی با اعلام اینکه گاز و میعانات گازی تولیدی فازهای جدید پارس جنوبی در صورت صادرات خام آن به خارج کشور هیچ نتیجه‌ای برای اقتصاد ملی ندارد، تصریح کرد: اما اگر این خوراک مایع و گاز با یک قیمت منطقی به پتروشیمی‌ها تحویل شود علاوه بر کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی، اشتغال و افزایش درآمد ناخالص ملی را به همراه دارد.
این کارشناس اقتصاد انرژی خواستار تعیین یک قیمت منطقی برای فروش خوراک گاز و مایع به پتروشیمی‌ها شد و خاطرنشان کرد: قطعا در صورت اصلاح منطقی قیمت خوراک امکان تحقق اهداف صنعت پتروشیمی وجود دارد.
*گزارش از محمدعلی زمان خانی