به گزارش خبرنگار مهر، اولین روز از همایش سعدی و یونس امره، عصر سه‌شنبه 27 فروردین با حضور سعدی‌شناسان و امره‌شناسان ایرانی و ترک در محل موسسه فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.
مصطفی تاتجی از ترکیه در این برنامه گفت: شاعران متاخر از یونس امره، بر اساس زبانی که خلق کرده است، به یک زبان عرفانی رسیده‌اند. یونس امره آنچه را که متقدمانش پنهانی بیان کردند، آشکارا به زبان آورده و از این جهت، سرآغازی در ادبیات ترکیه است.
وی افزود: اعتقاد دارم پیامبران و اولیای خدا، کسانی بودند که آنچه می‌خواستند بیان کنند، با زبان مردم بیان می‌کردند و بزرگی یونس امره هم در این‌جاست که توانست به زبان مردم حرف بزند. او معنای ازلی و حقیقی را به زبان مردم و در شعرهایش ریخت. به این ترتیب موضوعات مجرد را که بیانشان سخت بود، به سادگی بیان کرد. این یعنی استفاده از آرایه سهل و ممتنع. امره عشق الهی و مسائل مرتبط با وحدت وجود مانند موضوع فنا را به سادگی در شعر خود بیان کرد.
این محقق در پایان سخنانش گفت: یونس امره توانست زبانی را که در کوچه و بازار مورد استفاده بود، به سطح زبان لدنی ارتقا بدهد.
مصطفی چیچکر، دیگر محقق ترک بود که در این مراسم سخنرانی کرد و سخنان خود را به زبان فارسی و بدون مترجم ارائه کرد. وی گفت: در آناتولی، سعدی شخصیت مهم و ارزشمندی است و یکی از خود ما محسوب می‌شود. سعدی آثارش را به زبان فارسی نوشته و حکمت‌های ارزشمند خود را با این زبان که روزی زبان فرهنگی آناتولی بوده است، ثبت کرده است.
چیچکر گفت: چه در مدارس، مکتب‌‌ها و محافل دوره عثمانی و چه در زمان جمهوریت در ترکیه، زبان فارسی به عنوان یکی از دروس اصلی خوانده می‌شده است. از میان آثار فارسی، به ویژه گلستان سعدی در مدارس آناتولی تدریس می‌شده است. به این سبب، این کتاب در مقاطع مختلف دوره جمهوریت بارها و بارها به چاپ رسیده و در ترکیه خوانده شد. در کل سعدی، از دوران عثمانی تا امروز، مولفی بوده است که آثارش بیش از همه ترجمه و خوانده شده است.
این محقق در ادامه گفت: محمد عاکف شاعر و مترجم، فردی است که بیش از همه میراث سعدی را به مردم ترکیه منتقل کرده است. او از کودکی با زبان فارسی آشنا شده و به مطالعه اشعار فارسی مشغول بوده است. عاکف از عبارت «روح کمال شرق» برای سعدی استفاده کرده است و گفته است که با سعدی بوده که شعر را شروع کرده است. او که به زبان‌های فارسی و عربی توجه داشته، گلستان سعدی را در سنین 9 تا 10 سالگی از بر کرده است.
توفیق سبحانی هم یکی دیگر از سخنرانان اولین روز همایش سعدی و یونس امره بود. این محقق در آغاز سخنانش گفت: ترکیه شاعران درجه 4 هم دارد که ناظم‌اند و فقط نظم گفته‌اند. اما دو شاعر در ترکیه هستند که شعرشان به ترجمه نیازی ندارد و هر فردی با شنیدن آن، برداشتی از مطالب آن شعرها خواهد داشت. یکی از این دو شاعر، یونس امره است. جا دارد در این مراسم یادی از زنده‌یاد زرین‌کوب بکنم که یک بار از من درباره شتهیات یونس امره پرسید. من هم در پی ترجمه این شتهیات هستم و قصد دارم اگر این کار انجام شد، آن را به روح زنده‌یاد زرین‌کوب تقدیم کنم.
مترجم کتاب «زندگینامه مولانا جلال‌الدین» گفت: برای برخی از شعرا مانند عطار و یونس امره تاریخ دقیقی برای تولد و وفات وجود ندارد. اما به روایتی یونس امره در سال 638 یعنی همزمان با سال وفات ابن عربی به دنیا آمد و در سال 720 روزی که شیخ محمود شبستری درگذشت، از دنیا رفت. در آن زمان 7 سال از درگذشت بهاولد پسر مولانا گذشته بوده است.
وی افزود: ترک‌ها به یونس امره بسیار علاقه دارند. اگر کسی کمی مانوس باشد، می‌تواند از اشعار یونس امره البته به شرط سالم بودن ترجمه، لذت ببرد. زبان یونس امره، مانند چشمه‌هایی است از ذوب برف‌ها حاصل می‌شوند و بسیار زلال است. یکی از نشانه‌های علاقه زیاد به یونس امره، این است که حداقل در 10 مکان آرامگاه دارد. گفته می‌شود خانواده او بعد از حمله مغول از خراسان به آناتولی مهاجرت کردند و ریشه او خراسانی است.
سبحانی گفت: شهرت و محبوبیت یونس امره به خاطر کلماتی که به کار برده، نیست بلکه به این دلیل است که می‌گوید من برای جنگ به دنیا نیامده‌ام و رسالت من عشق است. او معتقد است تصور خدا چون آینه‌ای است و انسانی که در آن می‌نگرد، خود را می‌بیند.