به گزارش خبرنگار مهر، 92درصد آب کشور در بخش کشاورزي مصرف مي شود و نکته حايز اهميت آنکه بهره وري آب کمتر از ۴۰درصد است.
اصلاح بهره وري از آب را بايد از مزرعه آغاز کرد
آنچه مسلم است اینکه اصلاح بهره وري از آب را بايد از مزرعه آغاز کرد چراکه بهره وري آب و امنيت غذايي دو محور مهم و اساسي در کشاورزي هستند که وقوع خشکسالي ها و کمبود نزولات جوي لزوم توجه به آن ها را اجتناب ناپذير کرده است.
سال هاست که مسئولان به فکر ساماندهي بهره وري آب در بخش کشاورزي افتاده اند و در اين راه اجراي پروژه هاي آبياري نوين و تجهيز مزارع به سيستم آبياري تحت فشار و باراني و به کار گيري سيستم آبياري قطره اي در باغ ها ترويج شده و در بسياري از نقاط به مرحله اجرا درآمده است.
مديريت منابع آب در شرايط فعلي مديريت مناسبي نيست
ناگفته پیداست که بخش کشاورزي بزرگ ترين مصرف کننده آب در کشور است و کارشناسان بخش کشاورزي بر اين عقيده اند که مديريت منابع آب در شرايط فعلي مديريت مناسبي نيست و اين مهم سبب شده در طي سال هاي اخير شاهد کاهش منابع آب هاي زيرزميني و نيز کاهش سطح زير کشت کشاورزي در برخي مناطق باشيم.
یک کارشناس کشاورزی در همین زمینه با اشاره به بحراني بودن شرايط دشت هاي استان همدان و بالابودن مصرف آب در بخش کشاورزي گفت: يکي از راه هاي کاهش مصرف آب به خصوص در بخش کشاورزي که متاسفانه بيش از 60 درصد اتلاف منابع آب را شاهد هستيم استفاده نکردن از فناوري هاي پيشرفته آبياري در اين بخش است بنابراين لزوم بازنگري جدي در مصرف آب بخش کشاورزي به شدت احساس مي شود.
نسرین دانشمند با تاکيد بر ضرورت معرفي چالش ناشي از سياست هاي نادرست مصرف آب در بخش کشاورزي، اجراي پروژه هاي مرتبط با تغيير سيستم و نحوه آبياري در مزارع و باغ ها را راهکار اساسي در مديريت آب بخش کشاورزي عنوان کرد.
آبیاری باغ های همدان به صورت غرقابي و نادرست انجام مي شود
وی گفت: متاسفانه در حال حاضر به دليل خرده مالک بودن کشاورزان و کوچک بودن مزارع و باغ ها و کم سوادي فعالان اين بخش آبياري در مزارع و باغ های همدان به صورت غرقابي و نادرست انجام مي شود که علاوه بر هدررفت آب سبب تاثيرات سوء بر کشت و کار کشاورزي نيز مي شود.
دانشمند فرسايش، شور و قليايي شدن خاک، غرقابي يا باتلاقي شدن زمين هاي کشاورزي و تخريب مزارع حاصل خيز را از جمله عوارض آبياري هاي غيراصولي و غيرعلمي عنوان کرد.
وی گفت: از اساسي ترين روش هاي اصلاح الگوي مصرف در بخش کشاورزي مي توان به اجراي روش هاي به زراعي، به نژادي، انتخاب الگوي کشت متناسب با شرايط اقليمي و مهم تر از همه تغيير روش هاي آبياري و مکانيزه کردن مزارع اشاره کرد.
مسئولان با جديت بيشتري به سمت ترويج روش هاي نوين آبياري حرکت کنند
وی تاکید کرد: در بسياري از مناطق کشور روش آبياري، آبياري ثقلي و يا غرقابي است که مزارع معمولا به صورت نواري، کرتي، نشتي و يا جوي و پشته آبياري مي شود و به نظر مي رسد که مسئولان بايد با جديت بيشتري به سمت ترويج روش هاي نوين آبياري و گسترش آن حرکت کنند.
از سوی دیگر با توجه به کاهش نزولات آسماني و پايين آمدن حجم آب سدها، استفاده بهينه از منابع آبي به يک ضرورت اجتناب ناپذير در مصرف آب کشاورزي مبدل شده است.
کارشناسان بخش کشاورزي با تاکيد بر ضرورت استفاده از راهکارهاي علمي و کاربردي در مديريت و استفاده بهينه از منابع آب، استفاده بيشتر از سامانه هاي آبياري تحت فشار و کشت محصولات کشاورزي استراتژيک با نياز آبي کمتر و ارزش افزوده بيشتر براي کشاورزان را از ديگر راهکارها در مديريت و استفاده بهينه از منابع آب دانسته اند.
ساختار سنتی باغ ها در همدان اجرای آبیاری قطره ای را مشکل کرده است
در همین زمینه رئیس سازمان جهادکشاورزی استان همدان نیز معتقد است: ساختار سنتی برخی باغ ها در همدان اجرای آبیاری قطره ای را مشکل کرده است.
علیرضا رنجبر ضرابی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: برخی باغ‌هاي استان همدان سنتي هستند و نمي‌توان با اجراي آبياري قطره‌اي موفق عمل كرد.
وي افزود: اصول كاشت برخي درختان و محصولات نیز علمي نيست بنابراین آبياري قطره‌اي با مشكل مواجه خواهد شد كه براي اين امر بايد دنبال اصلاح باغ‌ها بود.
وي بر ايجاد زيرساخت‌ها و نوسازي و تجهيز مزارع، باغ‌ها و اراضي كانال‌هاي آبياري كشاورزي تأكيد كرد و گفت: ميزان توليدات استان همدان از سه و هفت دهم ميليون تن به بيش از پنج ميليون تن در سال رسيده است.
یکی دیگر از کارشناسان بخش کشاورزی همدان نیز در این زمینه گفت: مصرف سنتي منابع آب در بخش کشاورزي اين شهرستان و نحوه مديريت منابع آب در بخش هاي مختلف، مهمترين چالش اقتصادي مديريت اين منابع است.
با توجه به روند کاهش بارندگي ها مصرف آب در بخش کشاورزي بايد اصلاح شود
آرزو نادری گفت: با توجه به روند کاهش بارندگي ها و به تبع آن کاهش حجم ذخاير آب در سدها ، تداوم خشکسالي و مشکل جدي کمبود آب در اين شهرستان، مصرف آب در بخش کشاورزي بايد اصلاح شود.
وي افزود: روند خشکسالي و کاهش ذخاير آب استان همدان به گونه اي است که در سال هاي آينده نيز با اين مشکل و پيامدهاي آن مواجه خواهيم بود، از اين رو اصلاح شيوه هاي آبياري قديمي و استفاده از شيوه هاي جديد مي تواند در اين زمينه بسيار مفيد باشد.
نادری اضافه کرد: در بسياري از زمين هاي کشاورزي و باغ هاي اين شهرستان هنوز با شيوه هاي سنتي مانند غرقابي، آبياري مي شوند که اين مسئله مهمترين علت هدررفت آب در بخش کشاورزي اين شهرستان به شمار مي رود.
وی گفت: با اجراي شيوه هاي نوين آبياري علاوه بر جلوگيري از هدررفت آب از فرسايش خاک و شوري خاک و آب هم جلوگيري مي شود.
وی گفت: در بخش باغات نيز با اقدامات انجام شده از سوي اين مديريت استقبال باغداران در استفاده از شيوه آبياري قطره اي در سطح اين شهرستان در سال هاي اخير افزايش داشته است.
اجرای سیستم جدید آبیاری در باغ ها هزینه تولید را کاهش می دهد
وی گفت: اجراي اين سيستم ها در مزارع و باغ ها علاوه بر بالا بردن بهره وري و توليد سبب کاهش چشمگير هزينه هاي توليد شده است.
وي با اشاره به حمايت هاي بسيار دولت از توسعه طرح هاي آبياري نوين و مديريت آب در مزارع افزود: متاسفانه چون اغلب بهره برداران بخش کشاورزي کم سوادند تمايلي به تغيير ديدگاه ها و شيوه هاي سنتي ندارند و مسئولان بايد فکري براي اين موضوع بکنند.
نادری گفت: مروجان کشاورزي بايد با حضور در مزارع و تبيين شرايط و توصيه کشاورزان آن ها را نسبت به لزوم اصلاح الگوي مصرف آگاه کنند.
با این تفاسیر نا گفته نماند که تلاش برای عبور از بحران کم آبی در استان همدان نیازمند همکاری و همه جانبه مردم، مسئولان و کشاورزان است که در این زمینه کشاورزان نقش انکارناپذیری دارند.