کشاورزی سنتی، جیب مایه حیات را خالی کرد/ چشم‌ها به حساب پس‌انداز آبیاری نوین

به گزارش خبرنگار مهر، کشاورزی به‌ دلیل تأمين اساسی ترين کالاهاى مورد نياز جامعه يعنى مواد غذایی، نقطه شروع توسعه اقتصادى هر کشور محسوب می شود که اهمیت آن با توجه به رشد جمعیت در جهان و نیاز به غذا، هر روز در حال افزایش است.

از طرفی پایداری و رونق کشاورزی وابسته به تامین منابع آبی است و آب علاوه بر نقش و اهمیت مستقیمی که در زندگی بشر ایفا می کند، با تاثیر مستقیمی که بر رونق کشاورزی می گذارد اهمیت دو چندانی در توسعه و پیشرفت کشورها دارد.

این در حالیست که یکی از خطراتی که محیط زیست بسیاری از کشورهای جهان را تهدید می کند چالش کم آبی است؛ موضوعی که در کنار تغییرات اقلیمی شرایط را برای زندگی سالم سخت و دشوار کرده است.

کشاورزی سنتی جیب مایه حیات را خالی می کند

در حقیقت ما در جهانی زندگی می‌کنیم که با کمبود آب شیرین روبروست و هر ساله بر اثر افزوده شدن 80 میلیون نفر بر جمعیت جهان تقاضا برای آب بیشتر و بیشتر می شود؛ در حالیکه همچنان در کشورمان بخش زیادی از آب تولیدی در پی کشاورزی سنتی هدر می‌رود.

این در حالی ست که كشور ما به دليل قرار گرفتن در كمربند خشك آب و هوايي جهان يكي از كشورهاي كم آب و نیمه خشك دنيا محسوب مي‌شود و بخش كشاورزي در ايران به عنوان بزرگ‌ترين مصرف كننده منابع آبي، بيش از 90 درصد منابع آبي استحصال شده را به خود اختصاص مي‌دهد.

بر اساس آمارهای منتشر شده استاندارد بارش در ایران 250 میلی متر است که تنها یک سوم استاندارد جهانی است؛ از سوی دیگر نرخ تبخیر در کشور نیز بالاست اما نگاهی که بر روی منابع آب وجود دارد از محدودیت طبیعی خطرناکتر است، زیرا ما امروز بیش از گذشته نیازمند نگاه خردمندانه بر روی منابع آب به خصوص منابع آب زیرزمینی هستیم.

بر اساس آخرین آمارهای ارائه شده راندمان آبیاری در بخش کشاورزی در کشور به طور متوسط 38 درصد است که با استاندارد جهاني فاصله زیادی دارد. همچنین برخی آمارها حکایت از هدررفت 70 درصدی آب در این بخش دارد.

این رقم زمانی نگران کننده‌تر می‌شود که بدانیم نزدیک به 90 درصد آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود که هدررفت 70 درصد از این میزان یعنی فاجعه‌ای که کشاورزی سنتی در ایران را درگیر کرده است.

چشم منابع آبی به استفاده از روشهای نوین آبیاری

این وضعیت اسفبار در حالیست که کشورمان در طول یک دهه اخیر با خشکسالی های متعددی دست در گریبان بوده است که به طور مثال در استانی مانند لرستان به عنوان دومین منطقه پرباران کشور مطابق آخرین آمار متوسط بارندگی در سال آبی 91 - 90 از 479 میلی متر به 356 میلی متر رسیده است.

با این تفاسیر زمان آن رسیده است که از راهکارهای گوناگون برای جلوگیری از عمیق‌تر شدن این فاجعه استفاده کنیم؛ فاجعه‌ای که در صورت کوتاهی در چاره اندیشی و تاخیر در اتخاذ تدابیر مناسب می‌تواند آینده منابع آب کشور را در آستانه بحران قرار دهد.

در این راستا یکی از مهمترین راه‌های افزایش راندمان آبیاری در کشورمان استفاده از روش‌های مختلف آبیاری نوین از جمله آبیاری تحت فشار است که در سال های اخیر در کشورمان مورد توجه قرار گرفته است.

این در حالیست که در برخی مناطق لرستان به ویژه شهرستان ازنا شاهد حرکت کشاورزان به سمت استفاده از روش‌های نوین آبیاری هستیم به طوریکه این شهرستان در زمینه اجرای آبیاری تحت فشار پیشرفت محسوسی در سال های اخیر داشته است.

روشهای نوین آبیاری جان تازه ای به کشاورزی می بخشد

نبی‌اله هداوند مدیر جهاد کشاورزی شهرستان ازنا در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه در چرخه كشاورزي و توليد، اتلاف آب زیادی وجود دارد اظهار داشت: اجرای آبیاری تحت فشار این اتلاف را به مقدار قابل توجهی کاهش می‌دهد.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان ازنا پایین آوردن هزینه‌ها و بالابردن راندمان تولید و نیز بهینه‌سازی مصرف آب را از جمله مزیت‌های اجرای آبیاری تحت فشار دانست و افزود: نياز كمتر به كارگر و نيروي انساني در آبياري تحت فشار، آبياري اراضي ناهموار و شيبدار، يكنواختي آبياري و افزایش سطح زیر کشت از دیگر مزاياي اين روش است.

وی با اشاره به افزایش راندمان تولید به وسیله آبیاری تحت فشار، این طرح را يکي از مهمترين راهکارهاي توسعه بخش کشاورزي دانست.

جهش چشمگیر در استفاده از روشهای نوین آبیاری در ازنا

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان ازنا با بیان اینکه این شهرستان دارای 29 هزار هکتار اراضی آبی است اظهار داشت: از ابتدای شروع اجرای آبیاری تحت فشار در سطح این شهرستان تا سال 1385 تنها هزار و 373 هکتار از اراضی این شهرستان به سیستم آبیاری تحت فشار مجهز شده اند که این مقدار در پایان سال 91 به سه هزار و 882 هکتار رسیده است.

هداوند با بیان اینکه هشت پروژه آبیاری تحت فشار در هفته دولت امسال در شهرستان ازنا به بهره برداری رسید، تصریح کرد: این طرح‌ها که در روستاهای سید آباد، دولت آباد، فرزیان، گرجی و مرزیان اجرا شده است، 325 هکتار از اراضی شهرستان ازنا را تحت پوشش قرار می‌دهد.

وی ادامه داد: با بهره ‌برداری از این هشت طرح برای 61 نفر اشتغال ایجاد شده و در مجموع 13 میلیارد و 974 میلیون ریال برای این طرح ها هزینه شده است.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان ازنا با بیان اینکه در پنج ماهه نخست سال 92، آبیاری تحت فشار در سطح 900 هکتار از اراضی کشاورزی شهرستان ازنا اجرا شده است افزود: بنابراین تا کنون چهار هزار و 782 هکتار از اراضی شهرستان ازنا که معادل 17 درصد کل اراضی آبی این شهرستان است تحت پوشش آبیاری تحت فشار قرار گرفته اند.

وی افزود: دولت برای اجرای آبیاری تحت فشار 85 درصد از هزینه این طرح را به صورت بلاعوض از صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی به متقاضیان پرداخت می کند.

تولید کننده نمونه کشور: افزیش چشمگیر تولید و درآمد با استفاده از روشهای آبیاری نوین

بهرام کاویانی تولید کننده نمونه کشوری در بخش آبیاری تحت فشار که در روستای سیدآباد شهرستان ازنا فعالیت می کند و 104 هکتار از اراضی اش تحت پوشش آبیاری تحت فشار قرار گرفته اند در گفتگو با خبرنگار مهر افزایش تولید دست کم 300 تن در سال را از محاسن اجرای این طرح دانست.

وی افزود: در آبیاری غرقابی اراضی باید به صورت کرتی یا نواری باشند که در این صورت به خاطر وجود مرز، درصدی پرت اراضی وجود دارد اما با اجرای آبیاری تحت فشار در سطح 104 هکتار، از پرت 12.5 هکتار زمین جلوگیری می‌شود.

این کشاورز نمونه بالا رفتن راندمان آبیاری و افزایش تولید در واحد سطح را از مهمترین مزایای این طرح عنوان کرد و افزود: با اجرای آبیاری تحت فشار در سطح 104 هکتار، سالانه حدود 310 میلیون تومان افزایش درآمد ناخالص نصیب مجری طرح شده است.

به هر روی با توجه به مزایای پر شمار این طرح، کمبود منابع آبی، ضرورت گذار از کشاورزی سنتی به مدرن و پرداخت 85 درصد از هزینه‌های این طرح به صورت بلاعوض توسط دولت، فرهنگ سازی و آگاهی بخشی به کشاورزان می‌تواند افراد بیشتری را برای اجرای این طرح مشتاق کند و موجب توسعه بیش از پیش بخش کشاورزی به عنوان یکی از اساسی ترین بخش‌های توسعه کشور شود.

..........................................

گزارش : میثم لک