دکتر حسین باهر، استاد دانشگاه شهید بهشتی در مورد آثار و خواص روزه و روزه داری به خبرنگار مهر گفت: قرآن روزه را بر مسلمانان واجب کرد و می فرماید کماکان که بر موحدین قبل از شما واجب کردیم. روزه باعث تقوا و پرهیزگاری انسان می شود. پیامبر اکرم(ص) می فرماید روزه بگیرید تا سلامتی پیدا کنید. حالا این سلامتی می تواند سلامتی جسمی باشد و همینطور سلامتی روحی. به هرجهت سلامتی یکی از خواص روزه است که پیامبر فرموده است. عرفای ما هم چهل روز روزه می گرفتند یعنی چله نشینی می کردند.
وی افزود: مولانا هم درباره روزه می گوید این دهان بستی دهانی باز شد تا خورنده لقمه های راز شد یعنی برای روزه دار مسائلی باز می شود که برای یک انسان عادی قابل دسترسی نیست. یعنی از غذاهای مادی چشم پوشی می کند ولی آمادگی استفاده از غذاهای معنوی را پیدا می کند. این مسئله را آدمهای روزه دار به هنگام افطار به زیبایی درک می کنند. روزه اسمهای مختلفی چون صیام، صوم، فطر، فطام دارد که همگی به معنای صبر کردن است ولی فطام یعنی کودکی را از شیر گرفتن. یعنی غذای غلیظ تر از شیر به او بدهند روزه هم از غذای مادی انسان را می گیرند و یک غذای معنوی به او می دهند.
این رفتارشناس و جامعه شناس تصریح کرد: برای روزه خاصیت فیزیکی و مادی است کسانی که 11 ماه چاقی های بی خودی کسب کرده اند در این یک ماه کنترل شده و از نظر فیزیکی و جسمانی مورد تعادل قرارمی گیرند. خواص فرهنگی و معنوی روزه یعنی همان حالاتی که برای روزه دار از نظر معنا پیدا می شود یکی دیگر از خواص روزه است. یعنی اکثر مشکلات فرهنگی ما به خاطر این است که از مطامع بیشتر در زندگی برخوردار شویم اگر این طمع ها کاهش یابد برخوردهای افراد با هم، هم کم می شود. خاصیت بعدی خاصیت اخلاقی است اینکه علاوه بر دهان زبان و چشم و گوش انسان هم باید روزه باشند یعنی روزه مانع ارتکاب بسیاری از منکرات در روزه دار می شود.
باهر یادآور شد: خاصیت چهارم خاصیت عرفانی است ما که معتقد هستیم جهان آفریننده ای دارد بایستی اطاعت امر مولا یعنی خدای عزو وجل را داشته باشیم. یعنی رمضان شهر الله است و خداوند می گوید این یک ماه را آن گونه که من می گویم عمل کنید مانند پدری که به فرزندش پول می دهد ولی می گوید از پولت فلان چیز را که من می گویم را هم بخر.
استاد دانشگاه شهید بهشتی گفت: ماه رمضان بر ماه های دیگر برتری دارد. این برتری ها برای خدا و قرآن و پیغمبر هم است. کرمته و شرفته و فضلته و عظمته علی الشهود یعنی کرامت، شرافت، فضیلت و عظمت از ویژگی هایی است که به این ماه داده شده است. خیلی جالب است که خداوند صفات ثبوتیه خود را به رمضان هم نسبت می دهد.
وی افزود: زمان و مکان لزوماً بار مثبت و منفی ندارند اما از نظر اسلام موقعیت زمانی و مکانی بار مثبت و منفی دارند. مسئله دیگر اینکه قرآن که در طول 23 سال بر پیامبر نازل شد در شب قدر هم بر قلب همه مسلمانان انزال می شود شب قدر هم یعنی همه شب های قدر ماه رمضان و یک شب نیست. قلب مؤمنان در این شب مانند قلب پیامبر مأمن وحی می شود. مسئله دیگر اینکه در قدیم می گفتند کسی که گناهکار نیست باید از آتش عبور کند مانند عبور حضرت ابراهیم از آتش یا عبور سیاوش از آتش در ایران باستان. ماه رمضان هم انسان از آتش شهوت و خودخواهی و نفسانیات و مباهات و افراط و تفریط ها عبور می کند که اینها برای ما آتش درون محسوب می شوند. از این غوغای درون عبور می کنیم.
این رفتارشناس و جامعه شناس عنوان کرد: شب قدر هم یعنی شب قدردانی از انسان کامل، زیرا هدف نهایی انسان، انسان کامل شدن و خلیفة الله بالفعل شدن است. در شب قدر یک نمونه اتفاق افتاد و آن حضرت علی(ع) است. نهایتاً عید فطر است که در توفیق یک ماه روزه داری جشن می گیریم.
باهر در پایان یادآور شد: کسانی که می توانند روزه بگیرند از نظر مادی و معنوی و اخلاقی و عرفانی به نفعشان است و اینکه اضافات غذایی که می خوردند به مستمندان بدهند اینکه گفته شده ماه میهمانی خداست یعنی ماه میهمانی بندگان خداست.