به گزارش خبرنگار مهر، یکی از خطراتی که محیط زیست بسیاری از کشورهای جهان را تهدید می کند چالش کم آبی است؛ موضوعی که در کنار تغییرات اقلیمی شرایط را برای زندگی سالم سخت و دشوار کرده است.
در حقیقت ما در جهانی زندگی می کنیم که با کمبود آب شیرین روبروست و هر ساله بر اثر افزوده شدن 80 میلیون نفر بر جمعیت جهان تقاضا برای آب بیشتر و بیشتر می شود؛ در حالیکه همچنان در کشورمان بخش زیادی از آب تولیدی در پی کشاورزی سنتی و استفاده از آب شرب برای آبیاری فضای سبز هدر می رود.
این در حالی است که پیش بینی می شود تنها تا 37 سال بعد یعنی تا سال 2050 میلادی جمعیت بسیاری از کشورهای در حال توسعه تا 50 درصد افزایش یابد؛ چالشی که می تواند جمعیت کره زمین را تا مرز 9 میلیارد نفر افزایش دهد.
سرزمینی که استعداد پذیرش بحران آب را دارد
یکی از سرزمین هایی که استعداد پذیرش بحران آب را دارد ایران است؛ بیش از 90 درصد از اقلیم ایران خشک و نیمه خشک که همین موضوع مدیریت صحیح منابع آب را طلب می کند.
بر اساس آمارهای منتشر شده استاندارد بارش در ایران 250 میلی متر است که تنها یک سوم استاندارد جهانی است؛ از سوی دیگر نرخ تبخیر در کشور نیز بالاست اما نگاهی که بر روی منابع آب وجود دارد از محدودیت طبیعی خطرناکتر است، زیرا ما امروز بیش از گذشته نیازمند نگاه خردمندانه بر روی منابع آب به خصوص منابع آب زیرزمینی هستیم.
این در حالیست که ما ایرانیها در مصرف آب آشامیدنی اعتدال را رعایت نمی کنیم به طوریکه بر اساس آمار هر ایرانی در سال بیش از 1300 مترمکعب آب مصرف می کند که این میزان دو برابر میانگین جهانی است.
هدررفت آب در بخش کشاورزی و آب شربی که به خورد فضای سبز داده می شود
و اما این وضعیت در بخش کشاورزی کشورمان نیز وضعیت مشابهی دارد به طوریکه برخی آمارها حکایت از هدررفت 70 درصدی آب در این بخش دارد. این رقم زمانی نگران کننده تر می شود که بدانیم نزدیک به 90 درصد آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می شود که هدررفت 70 درصد از این میزان یعنی فاجعه ای که کشاورزی سنتی در ایران را درگیر کرده است.
از سوی دیگر وضعیت استفاده از منابع آبی کشورمان در بخش های دیگر نیز روایتی مشابه دارد چرا که همچنان شاهد هستیم که در بسیاری از شهرها و استانها از آب شرب برای مصرف فضای سبز و حتی کشاورزی استفاده می شود که استمرار این روند در کشور نیمه خشکی مانند ایران نگران کننده است.
خشکسالی دست سفره های آب زیرزمینی را خالی کرد
این وضعیت اسفبار در حالی رخ می دهد که کشورمان در طول یک دهه اخیر با خشکسالی های متعددی دست در گریبان بوده است که به طور مثال در استانی مانند لرستان به عنوان دومین منطقه پرباران کشور مطابق آخرین آمار متوسط بارندگی در سال آبی 91 - 90 از 479 میلی متر به 356 میلی متر رسیده است.
خسارات خشکسالی به منابع آبی به گونه ای است که در این استان سطح آبهای زیرزمینی نیز در بلندمدت 12 متر و 59 سانتی متر کاهش داشته است، موضوعی که می تواند وضعیت بحرانی منابع آب زیرزمینی استان را نشان دهد.
با این تفاسیر زمان آن رسیده است که از راهکارهای گوناگون برای جلوگیری از عمیق تر شدن این فاجعه استفاده کنیم؛ فاجعه ای که در صورت کوتاهی در چاره اندیشی و تاخیر در اتخاذ تدابیر مناسب می تواند آینده منابع آب کشور را در آستانه بحران قرار دهد.
ضرورت توجه به روشهای نوین در آبیاری فضای سبز و بخش کشاورزی
در این میان ضرورت جداسازی آب فضای سبز از آب شرب از یک سو و استفاده بهینه از منابع آب موجود در بخش کشاورزی و فضای سبز موضوعی است که توجه مدیریت شهری در شهرهای مختلف و همچنین متولیان بخش کشاورزی را می طلبد.
یکی از راهکارهایی که علاوه بر موضوع جداسازی آب فضای سبز و کشاورزی از آب شرب، بازیافت آب، استفاده از سیستم های نوین آبیاری و یکپارچه کردن اراضی کشاورزی می تواند در این بخش به کمک متولیان امر بیاید استفاده از سوپرجاذب های آب در بخش فضای سبز و کشاورزی است.
بالغ بر يك دهه است كه در دنيا از از این سوپرجاذب ها براي كاهش فرسايش خاک و همچنین افزايش ماندگاري آب در خاك استفاده مي شود. اين مواد بين 300 تا 1000 برابر وزن خود آب جذب کرده و به مرور آن را در اختيار ريشه گياه قرار مي دهد.
این محصول سالهاست در کشورهای پیشرفته به عنوان جاذب آب در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد.
نقش سوپرجاذب ها در کاهش مصرف آب و جلوگیری از فرسایش خاک
سوپرجاذب ها در کنار ریشه گیاه و در داخل خاک قرار داده می شوند و پس از آبیاری، آب فراوانی را در خود جذب می کنند. هنگامی که آبیاری به اتمام رسید و پس از مدتی رطوبت خاک در اثر فرونشست و تبخیر از بین رفت، ریشه گیاه توسط آوندهای خود، آب جذب شده در ساختار این سوپرجاذب ها را به داخل خود می کشد.
نکته جالب در این ارتباط این است که گیاه به صورت هوشمند آب را از داخل این سوپر جاذب ها می گیرد. یعنی به همان اندازه که نیاز به آب دارد، جذب می کند. سوپر جاذب ها با جذب آب در خود هدر رفت آب را به وسیله تبخیر و فرو نشست تا 80 درصد کاهش می دهند و به همین دلیل تا حد زیادی می توانند در مصرف آب صرفه جویی کنند.
سوپرجاذب ها با جذب سریع آب و حفظ آن، بازده جذب آب ناشی از بارندگیهای پراکنده را بالا برده و در صورت آبیاری خاک، فواصل آبیاری را نیز افزایش می‌دهند.
در این راستا در قالب یک طرح پژوهشی مشترک در شهرستان بروجرد استفاده از سوپر جاذب ها در دستور کار متولیان امر قرار گرفته است تا بتوان با استخراج نتایج این پژوهش در سطح گسترده تری از این مواد استفاده کرد.
اجرای طرح مشترک تحقیقاتی استفاده از سوپرجاذب ها در بروجرد
رضا امینی مدیر جهاد کشاورزی شهرستان بروجرد در این راستا از اجرای طرح مشترک تحقیقاتی استفاده از سوپرجاذب ها در گیاهان زینتی ان شهرستان خبر داد.
وی در این رابطه به خبرنگار مهر گفت: این طرح برای اولین بار توسط مدیریت جهاد کشاورزی و سازمان پارک ها و فضای سبز شهرداری برای استفاده از سوپرجاذب ها در گیاهان زینتی به خصوص درختچه ها و درختان غیرمثمر و زینتی اجرا می شود.
وی هدف از اجرای این طرح را استفاده بهینه از آب و افزایش سطح زیر کشت با توجه به منابع آب موجود در شهرستان و همچنین افزایش زمانی فاصله بین دو آبیاری عنوان کرد.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان بروجرد عنوان کرد: این طرح هم اکنون در مورد سه درختچه زینتی یاس زرد و اسپیره و به ژاپنی به اجرا درآمده است.
سرپرست سازمان پارک ها و فضای سبز بروجرد نیز در این رابطه به مهر گفت: در قالب یک طرح پژوهشی مشترک بین واحد آموزش و تحقیقات سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری بروجرد و مدیریت جهاد کشاورزی بروجرد به کارگیری سوپرجاذب آب بر روی گیاهان زینتی در فضای سبز شهر بروجرد به اجرا درآمد.
شهرام تقوی عنوان کرد: این طرح در مزرعه تحقیقاتی سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری بروجرد واقع در نهالستان این سازمان به اجرا درآمد.
وی بیان داشت: در این طرح درختچه های زینتی شامل یاس زرد، رز، اسپیره و درختان چنار، اقاقیا، زبان گنجشک مورد آزمایش قرار می گیرند.
سرپرست سازمان پارک ها و فضای سبز بروجرد یادآور شد: در صورت به نتیجه رسیدن این طرح، استفاده از آب در فضای سبز شهری در مناطق کم آب به حداقل خواهد رسید و شرایط لازم برای صرفه جویی منابع آب با گسترش فضای سبز پایدار ایجاد خواهد شد.