به گزارش خبرگزاری مهر، متن ابطال اصلاحیه ماده 36 آیین نامه استخدامی اعضای هیأت علمی وزارت علوم که در دیوان عدالت اداری به آن اشاره شده، به قرار زیر است:
شاکی به موجب دادخواستی ابطال بخشنامه شماره 100129/15-15/6/1390 وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با موضوع اصلاحیه ماده 36 آیین نامه استخدامی اعضای هیأت علمی و بخشنامه شماره 198848/15-5/10/1390 وزیر علوم، تحقیقات و فناوری را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته توضیح داده است که:
"نظر به این که به موجب بند «ب» ماده 20 قانون برنامه پنجم توسعه مصوب 15/10/1389 مجلس شورای اسلامی، تغییر مقررات استخدامی دانشگاه که از جمله آن تغییر شرایط بازنشستگی نیز می باشد موکول به تصویب هیأت امنای هر دانشگاه حسب مورد و تأیید وزیر علوم، تحقیقات و فناوری یا وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را کرده است و برای شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزیر ذی ربط حسب مورد اختیار خاصی برای اقدام مباشرتی و ابتدایی در تغییر شرایط بازنشستگی مقرر نکرده است، لذا اقدام وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در تصویب و ابلاغ مصوبه موضوع بخشنامه 100129/15- 15/6/1390 و بخشنامه 198848/15- 5/10/1390 خارج از اختیارات مرجع تصویب است. لذا بدواً تقاضای صدور دستور موقت توقیف عملیات اجرایی آن و نهایتاً اتخاذ تصمیم شایسته و ابطال بخشنامه مذکور را به علت عدم رعایت مفاد قانونی را دارم. "
متعاقباً شاکی به موجب لایحه ای که به شماره 5801752-18/12/1390 ثبت دفتر اندیکاتور هیأت عمومی دیوان عدالت اداری شده است خواسته خود را منجزاً به شرح زیر اعلام کرده است:
به استحضار می رساند خواسته اینجانب ابطال اصلاحیه ماده 36 ( فصل هشتم بازنشستگی و وظیفه) آیین نامه استخدامی اعضای هیأت علمی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی مشتمل بر 3 ماده و تبصره های ذیل هر یک از مواد مذکور که به موجب بخشنامه دستورالعمل شماره 100129/15- 15/6/1390 معاون وزیر و رئیس مرکز هیأتهای امنا و هیأتهای ممیزه برای اجرا ابلاغ شده است و همچنین تبصره 4 الحاقی به اصلاحیه ماده 36 فوق الذکر که طی بخشنامه دستورالعمل) 198848/5- 5/10/1390 مقام فوق الذکر جهت اجرا ابلاغ گردیده است، می باشد.
توضیحاً این که علاوه بر ادله مطرح شده در دادخواست و نامه عده ای از ذی نفعان خطاب به معاون فنی و حسابرسی امور عمومی و اجتماعی دیوان محاسبات کشور به تاریخ 2/12/1390 یادآوری این نکته نیز ضروری به نظر می رسد که تفویض اختیار از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی به فرد یا افراد دیگر برای تغییر در مفاد قانون یا آیین نامه فاقد وجاهت قانونی می باشد.
ضمناً به استناد ماده 20 قانون دیوان عدالت اداری تقاضای تسری رأی هیأت عمومی مبنی بر ابطال بخشنامه های (دستورالعملهای) مذکور به تاریخ صدور موارد شکایت را دارم.
متن بخشنامه شماره 100129/15- 15.6.1390 معاون وزیر علوم، تحقیقات و فناوری به قرار زیر است:
" ماده1- دانشگاه یا موسسه مکلف است اعضای هیأت علمی خود را با توجه به مرتبه علمی آنان به شرح ذیل بدون نیاز به وصول درخواست ذی نفع، بازنشسته نماید.
1-1- مربی آموزشیار: 65 سال سن یا 30 سال سابقه خدمت
1-2- مربی: 65 سال سن یا 30 سال سابقه خدمت
1-3- استادیار: 65 سال سن یا 30 سال سابقه خدمت
1-4- دانشیار: 67 سال سن
1-5- استاد: 70 سال سن
تبصره1- سابقه خدمت آن دسته از استادیارانی که در 4 سال آخر منتهی به 30 سال خدمت، موفق به کسب حداقل 80 درصد امتیازات ارتقا به مرتبه دانشیاری و کسب حداقل 75 درصد امتیازات لازم از بندها و مواد تعیین کننده و یا حداقل 85 درصد امتیازات ارتقا به مرتبه دانشیاری و کسب حداقل 80 درصد امتیازات لازم از بندها و مواد تعیین کننده از آیین نامه ارتقا مرتبه می شوند، به ترتیب تا 32 و 33 سال و با رعایت سقف سنی 65 سال قابل افزایش است.
تبصره2- سن بازنشستگی آن دسته از دانشیارانی که در 5 سال قبل از سن 67 سالگی موفق به کسب 75 درصد امتیازات ارتقا به مرتبه استادی می شوند، به 70 سالگی قابل افزایش است.
تبصره3- سن بازنشستگی آن دسته از اعضای هیأت علمی که موفق به کسب عنوان «عضو هیأت علمی نمونه کشوری» شده اند، با درخواست عضو ذی نفع تا 3 سال قابل افزایش است.
ماده2- دانشگاه یا موسسه می تواند اعضای هیأت علمی خود را که بر اساس شرایط مندرج در این دستورالعمل با داشتن حداقل 30 سال سابقه خدمت همچنان واجد شرایط ادامه خدمت هستند، در صورت تقاضای عضو ذی نفع، بازنشسته نماید.
ماده 3- دانشگاه یا موسسه می تواند در صورت نیاز به خدمات عضو هیأت علمی با مرتبه دانشیاری و استادی واجد شرایط بازنشستگی، مشروط به درخواست مکتوب عضو هیأت علمی، موافقت رئیس دانشگاه یا موسسه و تصویب هیأت امنا، موعد بازنشستگی وی را حداکثر تا سقف مدت 3 سال با اخذ موافقت سالانه هیأت امنا به تعویق اندازد.
بدیهی است رئیس دانشگاه یا موسسه مکلف است به صورت سالانه گزارش توجیهی لازم را جهت استفاده از شرایط مذکور به هیأت امنا تقدیم و مصوبه لازم را اخذ نماید.
تبصره- دانشگاه یا موسسه می تواند بنا به درخواست رئیس دانشگاه یا موسسه منضم به ارائه تقاضای مکتوب عضو هیأت علمی با مرتبه استادی و موافقت وزیر علوم، تحقیقات و فناوری علاوه بر مدت تمدید مذکور در این ماده حداکثر تا سقف 3 سال دیگر به صورت سالانه اقدام نماید.
این دستورالعمل در «3» ماده و «4» تبصره با رعایت مفاد بند «ب» ماده «20» قانون برنامه پنجم توسعه و در راستای اختیار تفویضی مصرح در جلسه شماره 693 – 28/4/1390 شورای عالی انقلاب فرهنگی، تصویب و از تاریخ ابلاغ لازم الاجراست. "
متن بخشنامه شماره 198848/15- 5/10/1390 معاون وزیر علوم، تحقیقات و فناوری به قرار زیر است:
" با احترام، حسب دستور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و پیرو بخشنامه شماره 100129/15-15/6/1390 در خصوص اصلاح ماده «36» (فصل هشتم بازنشستگی و وظیفه) آیین نامه استخدامی اعضای هیأت علمی دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی،«دین وسیله تبصره الحاقی به ماده «1» بخشنامه مذکور ( تحت عنوان تبصره«4») به شرح ذیل برای اجرا ابلاغ می شود.
تبصره 4- دانشگاه یا موسسه می تواند در موارد خاص و در صورت نیاز به خدمات عضو هیأت علمی با مرتبه مربی و استادیاری واجد شرایط بازنشستگی، که در امور آموزشی یا پژوهشی برجسته و شاخص هستند، با رعایت سن حداکثر 65 سال با پیشنهاد رئیس دانشگاه یا موسسه، تصویب هیأت امنای ذی ربط و تایید وزیر علوم، تحقیقات و فناوی به صورت سالانه و حداکثر تا سقف 5 سال بازنشستگی وی را به تعویق اندازد. "
در پاسخ به شکایت مذکور، معاون وزیر و رئیس مرکز هیأتهای امنا و هیأتهای ممیزه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به موجب لایحه شماره 174108/15-28/8/1391 توضیح داده است که:
" با احترام، بازگشت به نامه شماره 91/پژوهشی/16- 31/5/1391 در خصوص ابطال بخشنامه شماره 100129/15- 15/6/1390 موضوع اصلاحیه ماده «36» آیین نامه استخدامی اعضای هیأت علمی ضمن اعلام دریافت نامه یاد شده در تاریخ 15/8/1391، به استحضار می رساند:
1- بر اساس مباحث مطرح شده در جلسه 227- 28/4/1390 شورای معین شورای عالی انقلاب فرهنگی (بنا به تفویض جلسه 693 شورای عالی انقلاب فرهنگی) ماده واحده «تفویض اختیار بررسی ضوابط بازنشستگی اساتید دانشگاهها و موسسات و مراکز آموزش عالی به وزرای علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» به شرح ذیل به تصویب رسید:
ماده واحده- بر اساس راهکار موضوع بند «ب» ماده «20» قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و به منظور ایجاد وحدت رویه در خصوص ضوابط بازنشستگی اساتید دانشگاهها و مؤسسات و مراکز آموزش عالی، بررسی و تصمیم گیری در خصوص این ضوابط در اختیار وزرای علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار گرفته تا پس از مشورت با هیأت امنای مرکزی وزارتین علوم و بهداشت، ضوابط مذکور به دانشگاهها و موسسات و مراکز آموزش عالی، جهت اجرا ابلاغ شود.
2- همچنین به استناد تبصره «2» ماده واحده یاد شده تدوین و تنظیم هر گونه آیین نامه توسط دانشگاهها و موسسات و مراکز آموزش عالی، خارج از وحدت رویه ابلاغی از سوی وزرای علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ممنوع گردید.
3- در راستای اجرایی کردن مفاد ماده واحده یاد شده، ضوابط بازنشستگی اعضای هیأت علمی دانشگاهها و موسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از سوی این مرکز با همکاری سایر مراجع ذی صلاح در حوزه وزارت متبوع تهیه و پس از تایید مقام عالی وزارت طی بخشنامه شماره 100129/15- 15/6/1390 برای اجرا ابلاغ شد.
4- با عنایت به درخواست مکرر دانشگاهها و موسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری مبنی بر بهره مندی بیشتر از خدمات اعضای هیأت علمی در مرتبه مربی و استادیار، بر اساس مفاد بخشنامه شماره 198848/15- 5/10/1390 مقرر شد، در موارد خاص و در صورت نیاز موسسات مذکور به خدمات اعضای هیأت علمی با مرتبه مربی و استادیاری واجد شرایط بازنشستگی که در امور آموزشی یا پژوهشی برجسته و شاخص هستند، بازنشستگی آنان با رعایت سن حداکثر 65 سال با پیشنهاد رئیس موسسه، تصویب هیأت امنای ذی ربط، تایید وزیر علوم، تحقیقات و فناوری به صورت سالانه و حداکثر تا سقف 5 سال، به تعویق افتد.
مزید استحضار آن که، به استناد مفاد بند «ب» ماده «20» قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، دانشگاهها، مراکز و موسسات آموزش عالی و پژوهشی بدون الزام به رعایت قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاههای دولتی به ویژه قانون محاسبات عمومی، قانون مدیریت خدمات کشوری، قانون برگزاری مناقصات و اصلاحات و الحاقات بعدی آنها و فقط در چارچوب مصوبات و آیین نامه های مالی و اداری، استخدامی، تشکیلاتی مصوب هیأت امنا که به تایید وزیر علوم، تحقیقات و فناوری می رسد، عمل می نمایند که بر این اساس نیز موضوع یاد شده در قالب ماده «96» آیین نامه استخدامی اعضای هیأت علمی درج و طی بخشنامه شماره 273298/15- 27/12/1390 به منظور طرح و تصویب در هیأتهای امنای دانشگاهها و موسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری ابلاغ شده است."
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور رؤسا، مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد. پس از بحث و بررسی، با اکثریت آراء به شرح آينده به صدور رأی مبادرت میکند.
رأی هيأت عمومي
مقنن در بند (ب) ماده 20 قانون برنامه پنج ساله پنجم جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1389 مقرر کرده است دانشگاهها، مراکز و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی و فرهنگستانهایی که دارای مجوز از شورای گسترش آموزش عالی وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر مراجع قانونی ذی ربط هستند، بدون الزام به رعایت قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاههای دولتی بویژه قانون محاسبات عمومی، قانون مدیریت خدمات کشوری، قانون برگزاری مناقصات و اصلاحات و الحاقات بعدی آنها و فقط در چهارچوب مصوبات و آیین نامه های مالی، معاملاتی، اداری، استخدامی، تشکیلاتی مصوب هیأت امنا عمل کنند و در تبصره یک بند مذکور، هر گونه اصلاح ساختار و مقررات مالی- اداری- معاملاتی، استخدامی و تشکیلاتی دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی دولتی و همچنین فرهنگستانهای تخصصی مشمول این بند قانونی شده است.
نظر به این که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به موجب بخشنامه شماره 100129/15- 15/6/1390 و بدون اخذ مصوبه هیأت امنا مصرح در بند ب ماده 20 قانون یاد شده، ماده 36 آیین نامه استخدامی اعضای هیأت علمی دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی را اصلاح کرده است و صدور بخشنامه مذکور خلاف ترتیب مقرر در قانون صدرالذکر و خارج از اختیارات وزارتخانه مرقوم است،بنابراین بخشنامه شماره 100129/15 – 15/6/1390 وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و بخشنامه شماره 198848/15- 5/10/1390 که متضمن الحاق تبصره ای به عنوان تبصره 4 به بخشنامه 100129/15- 15/6/1390 می باشد، به استناد بند 1 ماده 19 و مواد 20 و 42 قانون دیوان عدالت اداری از تاریخ صدور بخشنامه مورد اعتراض ابطال می شود."