به گزارش خبرنگار مهر، دکتر محمود حکمت نیا عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در دومین کنگره علوم انسانی که دوشنبه 27 آبان ماه در سالن همایش بین المللی صدا و سیما برگزار می شود، طی سخنانی با ارایه مقاله ای با عنوان "روش شناسی قواعد بنیادین حقوق و چگونگی توسعه آنها" گفت: روش شناسی واسط بین روش تحقیق و معرفت شناسی است. در نظام های حقوقی مساله این است که چطور قوانین را شناسایی کنیم. در وهله اول اصول تدوین، تفسیر، منطق تطبیق و بعد منطق اجرا را شامل می شود، اینکه در اجتماع چگونه اجرایی و تولید شود. ذکر این نکته لازم است که حقوق هم مانند تکنولوژی علاوه بر تولید اختراع هم دارد و یکی از نقطه ضعف های حقوق ما در همین حوزه اختراع است.
وی درباره پیش فرض های مسایل حقوقی گفت: این پیش فرض ها دو عنصر مهم را شامل می شود، یک عنصر انسان و دیگری جهان است. عنصر انسان شامل عنصر مادی و غیرمادی است و عنصر جهان شامل عنصر صرفاً مادی است و توسعه جهان مادی به غیر مادی مبتنی بر وحی است.
حکمت نیا درباره کاربردها و اهمیت مسایل حقوقی ادامه داد: شناخت مرزهای مکاتب حقوقی، بازشناسی مرزهای نظام حقوقی، پاسخ به موضوعات نوپدید، مهندسی و ایجاد نهاد و جهت دهی به فناوری و طراحی فناوری از جمله کاربردهای مسایل حقوقی به شمار می آیند.
وی با اشاره به اینکه هر اصول حقوقی دو محور تحلیل مفاد اصول حقوقی و تحلیل الزام اصول حقوقی را در بر می گیرد، ادامه داد: مفاد قواعد بنیادین حقوق شامل وجوب حفظ حیات، وجوب دفع ضرر، آزادی، جلب منفعت و حفظ نظم است.
حکمت نیا الزام را این طور تحلیل کرد: مفهوم الزام شامل تفاوت میان ملزم بودن و الزام کردن و عنصر اساسی قاعده حقوقی الزام کردن است. اهمیت الزام در بازشناسی جایگاه، نقش و میزان اختیارات دولت است و منشاء الزام در موازنه الزام با مفاد، فهم الزام به صورت مستمر، قرار دادن الزام، مولویت و کسب مولویت است.