حجت الاسلام علی نصیری رئیس مؤسسه معارف وحی و خرد در مورد اینکه اگر بخواهیم خانواده ایرانی را به لحاظ آسیب های اخلاقی آسیب شناسی کنیم مهمترین این آسیبها چیست؟ به خبرنگار مهر گفت: بحثم را با فرمایش حضرت امیر(ع) شروع می کنم که فرمود یک مومن باید اوقاتش را در زندگی به سه بخش تقسیم کند. بخش اول مناجات با خدا، بخش دوم تأمین معاش و بخش سوم بهره برداری از لذات و خوشی ها است. از این حدیث استفاده می کنم که نیازهای خانواده سالم سه نیاز عمده است. اول بعد اخلاقی و معنوی است دوم نیاز معاش و تمشیت امور مادی و اقتصادی خانواده است و سوم هم تفریحات و تفرجات سالم است.
وی افزود: آن چیزی که الان در کشورمان شاهد هستیم این است که وضعیت داخلی خانواده ها به استثنای یک بخش خاص که شرایط خاصی دارند عموماًدچار این معضل است که حال و هوای خانواده ها بر اساس این سه اولویت تنظیم نشده اند. یعنی مهمترین دغدغه یک خانواده سالم و دینی باید مسائل اخلاقی و دینی و معنوی باشد و بعد مسائل اقتصادی و تفریحی.
رئیس مؤسسه معارف وحی و خرد تصریح کرد: در حال حاضر چنین به نظر می رسد بیشتر فضای فکری و دغدغه های خانواده های ما را دغدغه اقتصادی و مشکلات مالی تشکیل داده اند. ذهن خانواده ها را این مشکلات تسخیر کرده است. وقتی اینطور باشد، آن دو نیاز دیگر، یعنی نیاز معنوی و اخلاقی که بحث ارتباط با پروردگار است و نیاز تفریح و تفرج در حاشیه می روند و در مرحله بعدی قرار می گیرند.
وی افزود: مشکلاتی که الان در جامعه می بینیم بخشی از جامعه مسکنشان استیجاری است،70 درصد و بلکه بیشتر، درآمد خانواده به اجاره بها اختصاص می یابد و دیگر خورد و خوراک و خرید پوشاک و لباس و خرج تحصیل فرزندان با مشکل روبرو می شود. یعنی فضای فکری خانواده ها معطوف به این مشکلات می شود. وقتی اینطور شد قسمتی که نیاز است تا به جنبه های تربیتی و اخلاقی خودشان بپردازند ناقص می ماند. روابط زن و شوهر که باید گرم و صمیمانه باشد و مبتنی بر اصول اخلاقی بنا شود صدمه می خورد. گرفتاری های مالی و اقتصادی اعصاب را خرد می کند فکر را مشغول نگه می دارند و دغدغه های کاذب ایجاد می کنند.
نصیری اظهار کرد: یا وقتی را که خانواده ها باید صرف تربیت فرزندانشان کنند و تربیت فرزندان را درست انجام دهند آنها را از نظر معنوی و اخلاقی درست تربیت کنند و بر اساس آیه مبارکه يا ايها الذين آمنوا قوا انفسكم واهليكم نارا یعنی بر خودتان و خانواده تان تأکید کرده که از جنبه های معنوی و اخلاقی مراقبت کنید. این مراقبت ها صدمه می خورند. و والدین مرتب باید بدوند به این شغل و آن شغل و وقتشان را صرف تمشیت امور مالی بکنند و غافل از این بشوند که داخل خانه چه می گذرد.
وی افزود: بنابراین یک بحران بر می گردد به بحران مشکلات اقتصادی داخل خانواده ها؛ بحران دیگری که به این مسئله دامن می زند بحران برون مرزی است. یعنی فضایی که جهانی شدن برای ما فراهم کرده و غیر قابل انکار است. ماهواره ها در دسترس همگان است وبلاگ ها و سایت های آنچنانی در اختیار افراد است این فضای اجتماعی که الان است جامعه باز اطلاعاتی از طریق فیسبوک و توییتر و موارد دیگر که وجود دارد. امکاناتی که موبایل ها دارند بسیاری از جوانان و نوجوانان داخل خانواده ها را تحت تأثیر خودشان قرار داده اند و آثار مخربی به جا گذاشته اند. باید بسیار مراقب و مواظب بود که از این طریق مسایل زیادی دارد رد و بدل می شود ممکن است. والدین میانسال باشند این آفت در آنها زیاد جدی نیست اما برای یک نوجوان یا جوان یا حتی بچه خردسال بچه ای که قوه تشخیص دارد از 8 سال به بالا تا سنین جوانی اینها اقشار آسیب پذیر هستند و گاهی اخبار کشور را می شنویم چه در بعد طلاق ها که هر 4 ازدواج یکی به طلاق کشیده می شود چه مسئله روابط نامشروع و روابط پرخطری که نسبت به آن هشدار می دهند و روابط مختلف از لایه های دیگر که میان جوانان و نوجوانان بالا گرفته است اینها مشکلاتی هستند که با آنها روبرو هستیم.
این محقق و پژوهشگر حوزه علوم اسلامی یادآور شد: مسئله دیگری که به درون خانواده ها آسیب می زند دنیازدگی و به نحوی چشم و هم چشمی هاست که مخصوصاً در میان خانواده های متمول و کسانی که از مسائل مالی بی نیاز هستند مشهود است. البته آنها تأثیرشان را بر بقیه اقشار می گذارند. صدا و سیما هم از این جهت مقصر است باید کاری نکند که فضای دنیازدگی و چشم و هم چشمی ها تقویت بشود. بسیاری از خانواده هایی که در آغاز زندگی هستند گله می کنند از اینکه فضای تجمل گرایی و دنیا پرستی رواج دارد و رو به تشدید است. دختری که تازه ازدواج کرده می بیند دیگران زندگی تجمل آمیزی دارند انواع و اقسام کالاها را دارند می آید شوهرش را تحت فشار قرار می دهد که این زندگی را برای من هم فراهم کن، نتیجه اش یا طلاق می شود یا اینکه مرد اگر تحت تأثیر اغوای زنش قرار گرفت به راه های کج و آلودگی های مادی می رود.
رئیس مؤسسه معارف وحی و خرد تصریح کرد: به هر حال چه از طریق معلمان و مربیان و چهره های تأثیر گذار و چه از طریق نظام اسلامی و چه از درون خانواده ها باید آرامش را به درون خانواده ها باز گردانیم. الان وضعیت داخل خانواده ها با توجه به شرایط تحریم و تورم وضعیت ملتهبی است. اقشار آسیب پذیر وضعیت نگران کننده ای دارند باید اینها به یک آرامش و ثباتی برگردند. وقتی این آرامش ایجاد شد چه در ابعاد اقتصادی چه فرهنگی و چه اجتماعی آن وقت بزرگان خانواده یعنی والدین می آیند در فضای آرامش خانواده می کوشند که رابطه خودشان با هم، رابطه خودشان با فرزندان و رابطه فرزندان با هم را بهبود ببخشند. حداقلش این است که از چنین خانواده ای توقع می رود که یک تربیت سالم در خانواده اتفاق بیفتد. تربیتی که از درون آن جوانان سالم و تأثیرگذار در محیط های آموزش و پرورش ، دانشگاه ها و محیط کار به وجود آید و برون داد این خانواده ها اینچنین باشد.
نصیری اظهار کرد:وقتی میزان پرخاشگری میان خانواده ها بالاست آستانه تحمل آدمها پایین است اعصاب ها یک جورایی خرد است این مسائل باعث می شوند که داخل خانواده نا آرام شود. باید این ارامش را به درون خانواده ها بر گردانیم. آرامش اقتصادی در غرب یک فضای ارامش بخش ویک ثباتی در خانواده ها ایجاد کرده است با آنکه معنویت در آنجا نیست. اما ما که از فرهنگ غنی ایرانی اسلامی برخورداریم اگر آرامش اقتصادی و امنیت شغلی و کاری و در آمدی را بر گردانیم به خانواده ها آنوقت در کنار این فرهنگ غنی دیگر مسئله طلاق و فرار دختران از خانه به این حد نخواهد بود و مسئله پرخاشگری و عدم امید به زندگی و اعتیاد و روابط نامشروع بین دختران و پسران و روابط نادرست خانواده ها اصلاح می شود.