به گزارش خبرنگار مهر، گونه نادر يوزپلنگ آسيايي هم اكنون در استان هاي سمنان، يزد، خراسان شمالي، كرمان و اصفهان مشاهده شده است كه تعداد آنها به صد قلاده مي رسد، از این رو حفاظت از این گونه نادر در استان سمنان همواره مورد تاکید بوده است.
مناطق حفاظت شده پارك ملي كوير گرمسار و توران شاهرود در استان سمنان از مهمترين زيستگاه هاي يوزپلنگ آسيايي هستند.
يوزپلنگ آسيايي دست و پاهاي بلند، بدنى باريك و كشيده، سينه فراخ و شكم بالاي او شبيه تازي است ولي بر خلاف سگ سانان سر كوچك و گرد، پوزه اي كوتاه و گوش هايي كوچك و گرد دارد، به طور كلي مي توان آن را به"سگي با كله گربه" تشبيه کرد، رنگ پشت زرد كمرنگ تا زرد متمايل به قرمز و زير بدن سفيد است و خالهايى گرد، سياه و توپر و موهايى زبر و نسبتا كوتاه دارد.
در يوزپلنگ هاي بالغ خال هاي روي دم تدريجا در نيمه انتهايي به حلقه هايي بدل مي شود كه سياه رنگند و آخرين حلقه پهن تر است.
ذخيره‌گاه زيستگاه خارتوران شاهرود بهترین زيستگاه يوزپلنگ
مدير كل حفاظت محيط زيست استان سمنان در خصوص ذخیره گاه یوزپلنگ در استان به خبرنگار مهر گفت: پارك ملي كوير استان سمنان، پارك ملي پناهگاه حيات وحش و ذخيره‌گاه زيستگاه خارتوران شاهرود، پناهگاه حيات وحش نايبندان طبس شمال شرقي استان يزد، منطقه حفاظت شده بافق استان يزد و منطقه شكار ممنوع دره انجير استان يزد برخي از زيستگاه هاي يوزپلنگ آسيايي هستند.
حميد ظهرابي با بيان اينكه اكنون در چهار يا پنج استان مركزي كشور يوزپلنگ آسيايي ديده مي‌شود، خاطر نشان كرد: اين باعث مي‌شود كه فشار بر اين گونه جانوري براي انقراض بسيار زياد باشد و به همين دليل مديريت و حفاظت از آن داراي حساسيت ويژه‌اي است.
وی تصریح کرد: در همين راستا سازمان حفاظت محيط زيست، يك پروژه و برنامه‌اي را با مشاركت سازمان هاي بين‌المللي تحت عنوان حفاظت از يوزپلنگ آسيايي تعريف كرد و اين چند استان كشور را تحت پوشش خود قرار داد و سعي كرد تا با تزريق امكاناتي از قبيل نيرو و دانش فني به اين استانها بتواند از انقراض اين گونه حيواني جلوگيري كند.
حفاظت از يوزپلنگ آسيايي يكي از پروژه‌هاي موفق سازمان محیط زیست
مدير كل حفاظت محيط زيست استان سمنان با اشاره به اينكه حفاظت از يوزپلنگ آسيايي يكي از پروژه‌هاي موفق سازمان حفاظت محيط زيست در سطح جهاني بوده است، تصريح كرد: بخش عمده‌اي از فعاليت‌هاي اين پروژه در مناطق حفاظت شده این استان انجام شده است.
ظهرابي با بيان اينكه خار توران و دشت‌هاي دامغان، شمال شاهرود و منطقه خوش ييلاق از زيستگاه‌هاي يوزپلنگ آسيايي در استان سمنان بوده است، افزود: در حال حاضر زيستگاه اين گونه جانوري به نيمه جنوبي استان يعني از منطقه خارتوران تا منطقه كوير مركزي گرمسار متمركز شده است.
وي همچنين تصريح كرد: يوز پلنگ آسيايي در منطقه خارتوران دامغان از مناطق ديگر كشور بيشتر ديده شده است.
مديركل حفاظت محيط زيست استان سمنان وجود گونه‌هاي با ارزش نظير يوزپلنگ و گورخر آسيايي و پرنده در معرض خطر انقراض هوبره را در این استان با اهميت خواند و افزود: ايجاد شرايط مناسب براي رشد و توسعه اين گونه‌ها از برنامه‌هاي این اداره كل است.
وي تامين غذا براي اين گونه نادر را از عوامل مهم در احياي و افزايش جمعيت يوزپلنگ آسيايي دانست و افزود: قوچ، ميش، كل، بز، آهو و جبير از موارد تغذيه‌اي يوزپلنگ است كه نسل اين گونه‌ها نيز در استان سمنان در سالهاي اخير رشد بسيار خوبي داشته است.
وجود هشت نوع گربه سان در استان سمنان
مدير كل حفاظت محيط زيست استان سمنان با بیان اینکه این استان با داشتن دو ذخیره گاه، خارتوران و کویر، بخش عمده ای از مساحت ذخیره گاه های کشور را به خود اختصاص داده است، تصریح کرد: در کشور 11 ذخیره گاه زیست کره وجود دارد که این استان با داشتن دو ذخیره گاه، خارتوران و کویر، بخش عمده ای از مساحت ذخیره گاه های کشور را به خود اختصاص داده است.
ظهرابی تنوع زیستی فوق العاده استان سمنان را یادآور شد و خاطرنشان کرد: این استان با برخورداری از مناطق حفاظت شده به میزان 2.5 برابر میانگین کشوری، هشت نوع از گربه سانان موجود در کشور را در خود جای داده است.
نصب تابلوهای هشدار دهنده مسیر عبور یوزپلنگ در استان سمنان
مديركل حفاظت محيط زيست استان سمنان در جواب خبرنگار مهر مبنی بر اقدامات اداره حفاظت محیط زیست استان سمنان برای حفظ یوزپلنگ، از نصب 16 عدد تابلو با مضمون محل عبور حیوانات وحشی، البته با اندازه ای بزرگتر و با نماد یوزپلنگ آسیایی در گذرگاه های عبور این گونه نادر در سطح استان خبر داد.
ظهرابي با اشاره به قرار گرفتن مجموعه مورد حفاظت توران شاهرود به عنوان بزرگترین ذخیره گاه زیست کره کشور در جوار جاده اصلی سمنان – مشهد و جاده اصلی شاهرود – بردسکن، اظهار داشت: به منظور حفاظت بیشتر از حیاط وحش خصوصا یوزپلنگ تابلوهای هشدار دهنده مسیر عبور این حیوان با ارزش در این منطقه نصب شد.
وي، آموزش و ترغیب مردم به ویژه مسافران و رانندگان را به رعایت سرعت مناسب در این گونه مناطق حساس مانند توران شاهرود را عمده هدف از نصب تابلوهای هشدار دهنده ذکر کرد و افزود: 16 تابلو با مضمون محل عبور حیوانات وحشی، البته با اندازه ای بزرگتر و با نماد یوزپلنگ آسیایی تهیه و با هماهنگی سازمان حمل و نقل و امور پایانه های استان در گذرگاه های عبور این گونه نادر نصب شد.
ذخیره گاه زیست کره توران شاهرود یکی از زیستگاه های مهم یوزپلنگ آسیایی
مدير كل حفاظت محيط زيست استان سمنان با تاکید بر اینکه ذخیره گاه زیست کره توران شاهرود یکی از زیستگاه های مهم یوزپلنگ آسیایی است، تصریح کرد: وجود جاده ترانزیتی در حاشیه این ذخیره گاه که در کریدور مهاجرتی یوزپلنگ آسیایی به مناطق آزاد و قسمت شمالی جاده قرار دارد، نه تنها موجب برهم خوردن امنیت زیستگاه می شود بلکه باعث اخلال در رفت و آمد و بعضاً تصادفات جاده ای برای این گونه نادر و ارزشمند می شود.
ظهرابی خاطرنشان کرد: تصادفات جاده ای یکی از مهم ترین دلایل مرگ و میر گوشتخواران علی الخصوص یوزپلنگ آسیایی در کشور است.
وي تاکید کرد: ضروری است کلیه هموطنان و رانندگان عزیز در مکان هایی که این تابلوها نصب شده با احتیاط و سرعت کمتر حرکت کنند تا شاهد حوادث ناگوار برخورد با این گونه های ارزشمند جانوری نباشیم.
ورود یوزپلنگ آسیایی به کتب درسی
مدير كل حفاظت محيط زيست استان سمنان با تاکید بر اینکه یوزپلنگ آسیایی، میراث کهن طبیعت، از سال آینده وارد کتب درسی دانش آموزان میشود، اظهار کرد: با توجه به اهمیت آموزش و فرهنگسازی در بدنه جامعه، با وزارت آموزش و پرورش توافق شده است تا مطالب بیشتری از دانستنیهای زیست محیطی در کتب درسی وارد شود.
ظهرابی افزود: یک تیم مؤلف با ترکیب مؤلفان گروه مطالعات جغرافیایی وزارت آموزش و پرورش و کارشناسان دفتر آموزش مشارکتهای مردمی سازمان محیط زیست تشکیل شده است که برای مطالعه میدانی و بازدید از زیستگاههای یوزپلنگ آسیایی در اولین اقدام خود وارد استان سمنان شدند.
افزایش جمعیت گونه نادر یوزپلنگ آسیایی در استان سمنان
مدير كل حفاظت محيط زيست استان سمنان همچنین از افزایش جمعیت نادر یوزپلنگ آسیایی در این استان خبر داد و گفت: یک قلاده یوزپلنگ ماده با چهار طوله در سالجاری در منطقه خارتوران دیده شده است.
ظهرابی گفت: یک کار علمی تصویر برداری وثبت یوزپلنگ در ذخیرگاه خارتوران درحال انجام است که نتیجه بدست آمده بیانگر این است که یوزپلنگ در خارتوران شرایط مطلوبی را دارد.
وی با بیان اینکه یوزپلنگ در خارتوران 21 بار،کویر مرکزی چهار بار، خوش ییلاق یک بار مشاهده شده است گفت: در هر بار مشاهده تعداد یوزپلنگ ها از یک تا پنج قلاده بوده است.
کاهش قابل توجه تعداد گورخر ایرانی
مدیر کل محیط زیست استان سمنان در جواب سوال خبرنگار مهر در خصوص وضعیت گورخر ایرانی موجود در استان نیز گفت: این حیوان در گذشته در ایران زیستگاه وسیع تری داشته و حتی در پارک ملّی کویر نیز دیده می شد، امّا اینک زیستگاه آن در ایران به منطقۀ توران شاهرود و منطقۀ بهرام گور در نیریز منحصر شده و تحت حمایت شدید است.
ظهرابی با بیان اینکه در استان سمنان هیچ منطقه ای به جز توران شاهرود پذیرای این حیوان منحصر به فرد و بسیار باهوش نیست اظهار داشت: در این منطقه هم تعداد این حیوان به شدت کاهش یافته است.
وی با اشاره به اینکه زيستگاه گورخر ایرانی به طور كلّي دشت ها، تپه ماهورهاي كوتاه، درمنه زارها، قيچ زارهاي بلند واقع در مناطق بياباني و استپي است، گفت: این حیوان در هنگام روز فعّال است و بيشتر صبح زود و موقع عصر مشاهده مي شود.
انقراض گورخر ها نسل گوشتخواران را به خطر می اندازد
مدیر کل محیط زیست استان سمنان با اشاره به اینکه گورخر ها طعمه های بسیار مناسبی برای گوشت خوارانند و اگر جمعیتشان کم شود، نسل گوشتخواران نیز منقرض خواهد شد افزود: این مهم بر اهمیت حفظ و نگهداری از این گونه جانور را چند برابر می کند و می طلبد تا سرمایه گذاری بیشتری برای حفاظت از آن شود.
ظهرابی تعداد این حیوان را 150 تا 160 راس در استان عنوان کرد و گفت: با تمهیدات حفاظتی و اعمال مراقبت بیشتر برای جمعیت گور خر ایرانی تلاش می کنیم.
وی تصریح کرد: گورخر منطقۀ توران شاهرود بدنی یک دست قهوه ای روشن یا نخودی رنگ دارد؛ حیوانی بسیار قوی و گریزپا که می تواند با سرعت برابر 60 تا 70 کیلومتر در ساعت بدود.
سمنان استان پیشرو سبز در کشور معرفی شد
مدیر کل محیط زیست استان سمنان همچنین با ابراز خرسندی از اینکه سمنان استان پیشرو سبز در کشور معرفی شده است به خبرنگار مهر گفت: هشتمین همایش بین المللی مدیریت سبز با اهدای جوایز مدیریت سبز ایران و جوایز و گواهینامه های جامعه مدیریت سبز اروپا و با حضور بیش از 70 سفیر سبز کشور های جهان برگزار شد.
وی گفت: استان سمنان در این همایش به خاطر تلاش در برپایی سیستم مدیریت سبز بر اساس ماده 190 برنامه پنجم توسعه در سطح کشور به عنوان اولین استان پیشرو سبز معرفی و به همین دلیل استاندار سمنان مورد تقدیر قرار گرفت.
ظهرابی درباره محورهای این همایش اظهار داشت: مدیریت سبز، اقتصاد محیط زیست، سیستم مدیریت انرژی، سیستم دفتر کار سبز براساس ماده 190 قانون برنامه پنجم توسعه و انرژی های نو و تجدید پذیر برخی از محورهای این همایش بود.
سمنان امسال تنها دو روز هواي ناسالم داشته است
مدير كل حفاظت محيط زيست استان سمنان در خصوص وضعیت هوا در این استان هم گفت: شهر سمنان از ابتداي سالجاري تا كنون تنها دو روز هواي ناسالم داشته است.
وی با اشاره به شاخصه هاي كيفي هوا و تقسيم بندي آن به هواي پاك، هواي متعادل يا سالم، هواي ناسالم، بسيار ناسالم و خطرناك گفت: كيفيت هواي شهر سمنان عمدتا در بين شاخصه های هواي پاك و متعادل در نوسان است.
ظهرابی اظهار كرد: بر اساس بررسي هاي انجام شده در طول ۳۰۵ روز گذشته، سمنان داراي ۱۰۷ روز هواي پاك، ۱۹۶ روز هواي متعادل و فقط دو روز هواي ناسالم بوده است.
مدير كل حفاظت محيط زيست استان سمنان تصريح كرد: به اعتقاد من كيفيت هواي سمنان آلوده نيست ولي آينده آن نگران كننده است و بايستي توسعه فني و شهري آن منطبق بر اصول محيط زيستي انجام و معيار های توسعه پايدار در آن نيز لحاظ شود.
سمنان داراي اكوسيستم شهري شكننده است
مدير كل حفاظت محيط زيست استان سمنان خاطرنشان كرد: شهر سمنان از لحاظ اقليمي و توپوگرافي، موقعيت استقرار و قرار گرفتن در حاشيه كوير مركزي، ظرفيت تحمل كمي براي پذيرش آلاينده ها را دارد و به عبارتي داراي اكوسيستم شهري شكننده است.
ظهرابی، تجمع آلاينده ها و وارونگي هوا در بسياري از روزهاي سال را از دلايل اصلي آلودگي هواي سمنان عنوان كرد و گفت: موقعيت توپوگرافي شهر سمنان و در كنار آن پتانسيل آلودگي طبيعي ناشي از كوير مركزي ايران، شهر سمنان را مستعد آلودگی و تبديل شدن به يك شهر آلوده كرده است.
وی با اذعان به اينكه عوامل انساني نيز در ايجاد آلودگي هوا نقش بسيار تعيين كننده دارند تصريح كرد: توسعه بسيار نامناسب صنعت در اطراف شهر، ايجاد شهرك صنعتي در شرق شهر سمنان، وجود كارخانجات آسفالت، گچ و كاشي و شن و ماسه در شمال سمنان، وجود ناحيه صنعتي اعلاء در جنوب سمنان، تعدد كارخانجات توليد آجر در جنوب، نزدیکی نواحي صنعتي سرخه و لاسجرد نشان دهنده اين است كه شهر سمنان در محاصره واحدهاي آلاينده قرار دارد.
گرمسار از لحاظ آلودگي شرايط مشابهی با سمنان دارد
مدير كل حفاظت محيط زيست استان سمنان همچنین در پاسخ به پرسش خبرنگار مهر پیرامون دیگر شهرهای مستعد آلودگی در این استان، به گرمسار اشاره کرد و در خصوص آلودگي آن، گفت: این شهر نيز از لحاظ آلودگي شرايط مشابهی با سمنان دارد با اين تفاوت كه در اين شهر آلاينده هاي بيشتري مستقر هستند.
ظهرابی همچنین به راه اندازی دو ايستگاه سنجش كيفيت هوا در استان اشاره کرد و افزود: ايستگاه سنجش كيفيت هوا پیشتر در شهر سمنان راه اندازی شده بود و اخيرا نيز دومین ایستگاه سنجش هوای استان در شهر گرمسار راه اندازي شد.
وی گفت: براساس اصل پنجاهم قانون اساسي، حفاظت و صيانت از محيط زيست وظيفه همه افراد جامعه است و نبايد گذاشت ميزان آلاينده‌ها بيش از وضع موجود افزايش يابد.
فرهنگ سازي بهترین راهبرد برای كاهش ميزان تخريب محيط زيست
مديركل حفاظت محيط زيست استان سمنان فرهنگ سازي را يكي از راهبردهاي اساسي كاهش ميزان تخريب محيط زيست دانست و بر لزوم نهادينه شدن فرهنگ حفاظت از منابع طبيعي و خداداي تاكيد كرد.
ظهرابی ادامه داد: صنعت و معدن از محورهاي اصلي توسعه استان سمنان عنوان شده است، اما نبايد توسعه صنعت به تخريب محيط زيست موجودات كمياب و حتي محل زندگي انسان‌ها منجر شود.
وی تاكيد كرد: نمي‌توان هر نوع آلاينده‌اي را به نام توسعه صنعت وارد محيط زيست كرد و جبران تخريب‌هايي كه هم اكنون در محيط زيست اتفاق مي‌افتد، بسيار سخت و دشوار است و سال‌ها زمان مي‌برد.
اعمال بیش از 230 مورد اخطار زیست‌محیطی به صنایع آلاینده در سمنان
مدير كل حفاظت محيط زيست استان سمنان از صادر شدن 236 مورد اخطار زیست محیطی به صنایع آلاینده هوا از ابتدای سال جاری تاکنون خبر داد.
ظهرابی، با اشاره به انجام کنترل و پایش صنایع استان سمنان در طی سال افزود: بالغ بر دو هزار و 521 مورد از واحدهای صنعتی استان طی 9 ماه گذشته مورد پایش قرار گرفتند.
وی با بیان اینکه با صادر شدن اخطار برای این واحدهای صنعتی عمده این واحدها با انجام اقدامات لازم از واحد خود رفع آلودگی کردند، اظهار کرد: از این تعداد اخطار به واحدهای مورد پایش قرار گرفته، تعداد 25 مورد از آنها منجر به تعطیلی واحد شد.
مدير كل حفاظت محيط زيست استان سمنان در خاتمه افزود: یکی از اقداماتی که در راستای جلوگیری از آلودگی هوای استان در حال انجام است این است که کلیه واحدها ملزم به استفاده از سیستم‌های پایش آنلاین و همچنین خود اظهاری و پایش توسط واحد هستند.
......................................
گفتگو از عصمت سالار