به گزارش خبرگزاری مهر، پایگاه خبی سیزدهمین دوره جایزه ادبی شهید غنی‌پور در آستانه معرفی برگزیدگان خود و به بهانه حضور کتابی از نشر ثالث با مدیر این انتشارات گفتگویی انجام داده است. محمد علی جعفریه در این گفتگو دیدگاه‌های خودش را درباره این جشنواره ادبی و جوایز ادبی مستقل و خصوصی مانند آن بیان کرده است.
به عنوان ناشری که نگاه تخصصی به ادبیات دارد، نقاط قوت و ضعف رمان‌های چند سال اخیر را چگونه ارزیابی می‌کنید و چه راه‌کارهایی برای تقویت بنیه ادبیا داستانی، به‌ویژه رمان دارید؟
چاپ رمان را می‌توان یکی از شاخص‌های رشد جوامع در نظر گرفت که رشد فرهنگی آن کشور را به دنبال دارد و هرچه رمان بیش‌تری چاپ شود، به معنای رشد فرهنگی است. اگر ما هم در جامعه خود به رشد خوب و قابل‌توجهی در حوزه رمان برسیم در حوزه رشد فرهنگ قدم برداشته‌ایم؛ اما این‌که چرا تاکنون این اتفاق در جامعه ما رخ نداده را باید در دو علت جست‌وجو کرد که مورد نخست، کم‌کاری مولفان و دیگری، نبود حمایت مناسب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نهادهای ذیربط است. اگرچه در ماه‌های اخیر وضعیت خوبی در حوزه مجوز و چاپ کتاب‌ها پیش آمده که با این شرایط گمان می‌کنم جایزه ادبی شهید غنی‌پور در سال آینده شاهد داوری آثار بیش‌تر و بهتری در حوزه رمان و داستان باشد.
به عنوان یک کارشناس حوزه فرهنگ، جوایز ادبی و جشنواره‌های فرهنگی را تا چه اندازه در روشن نگه‌داشتن چراغ ادبیات و تقویت داستان موثر می‌دانید؟
این جوایز، بیش‌تر باعث بالا بردن انگیزه در مولف می‌شوند؛ زیرا جشنواره‌های ادبی فضایی را برای دیده شدن و نقد آثار فراهم می‌آورند اما باید توجه داشت که در جشنواره‌های خصوصی و دولتی، بدون غرض‌ورزی و پیش‌داوری‌های رایج، باید بیش از هرچیز به محتوای کتاب توجه داشته باشند و یک اثر خوب را به دلیل نام ناشر یا مولف از چرخه‌داوری کنار نگذارند.
اتفاقاً موردی که شما به آن اشاره کردید، همواره در میان اهالی فرهنگ تکرار می‌شود و شائبه ناسالم بودن جشنواره‌های ادبی به یک دعوای بی‌حاصل و ازلی ابدی تبدیل شده است. فکر می‌کنید برگزارکنندگان جوایز ادبی چگونه می توانند اطمینان و اعتبار لازم را در میان اهالی قلم و مخاطبان آن جلب کنند؟
من اعتبار یک جشنواره را در داوران، بنیان‌گذاران و قدمت جشنواره می‌دانم. متاسفانه داوران خوب و صلاحیت‌دار خیلی اندک‌اند و هر چه به قدمت یک جشنواره افزوده شود به اعتبار و مانایی آن افزوده خواهد می‌شود.
خوب، این نگاه، به‌نظر خیلی کلی است، با این رویکرد و تعریف، جایزه شهید غنی‌پور را چگونه ارزیابی می‌کنید و انتخاب‌های آن را تا چه اندازه معتبر می‌دانید؟
من از همان دوران نخست برپایی جشنواره با این جایزه ادبی آشنا بودم؛ اما گمان می‌کنم این جشنواره هم تمام کتاب‌های منتشر شده هر سال را به صورت کامل شناسایی و بررسی نمی‌کند و برای بهتر شدن روند برگزاری جشنواره باید بدون داشتن شرایط خاصی که برای جشنواره خود تعریف می‌کنند تمام آثار را بررسی کنند.
البته جشنواره شهید غنی‌پور جشنواره‌ای برخاسته از مسجد با نگاه مسجدی است. برگزارکنندگان آن نیز همواره اعلام می‌کنند ملاک‌های انتخابشان ماهیت آثار است، نگاه دولتی ندارند و چشمی هم به کمک‌های دولتی و غیر دولتی ندوخته‌اند؛ به نظر شما جایزه غنی‌پور نتوانسته است استقلال خود را حفظ کند؟
مسجد متعلق به یک قشر خاص نیست و تمام اقشار مردم را در بر می‌گیرد. وقتی جشنواره‌ای از مسجد ریشه می‌گیرد باید تمامی کتاب‌ها را بدون غرض‌ورزی بررسی کند و به کتاب‌های خوب جایزه بدهد. بالاخره باید بودجه آن هم تامین شود و هر چه بودجه بیش‌تر باشد، روند برگزاری جشنواره بهتر خواهد شد.
برگزارکنندگان جایزه شهید غنی‌پور همواره اعلام کرده‌اند جایزه مادی، اولویت آن‌ها نیست و برگزیدگان نباید توقع داشته باشند که از مسجد به عنوان مرکزی که خود همواره نیاز مالی دارد و باید ساپورت مالی بشود، توقع جایزه نقدی داشته باشند. با این حال در طول 13 دوره، به فراخور بودجه‌ای که داشته‌اند جایز نقدی هم به برگزیدگان داده‌اند، هر چند که میزان آن کم و زیاد شده. آیا اهدای جایزه نقدی می‌تواند بر اعتبار و ماندگاری جوایز ادبی تاثیر بگذارد؟
جایزه نقدی از نظر مالی به نویسنده کمک می‌کند و این اتفاق در روند جریان نشر کشور و تشویق مولف به نگارش کارهای بهتر، بی‌تاثیر نیست.
این سوال را به این دلیل مطرح کردم تا به این‌جا برسم که امسال برای نخستین بار و بعد از این که اعلام شد جایزه نقدی از جشنواره غنی‌پور حذف شده، دست‌اندرکاران آن لوحی را طراحی کردند تا به برگزیدگان داده شود. آیا فکر می کنید این لوح و نشان می تواند به یک برند معتبر ادبی تبدیل شود؟
بله این اتفاق صد درصد به یک برند ادبی معتبر تبدیل خواهد شد.