به گزارش خبرنگار مهر، کاهش بارندگی و تداوم خشکسالی در استان سمنان خسارات زیادی به بخش های منابع طبیعی وارد کرد به طوری که 26 روستا در این استان در شرایط بحرانی قرار گرفته اند. از سوی دیگر با کاهش تولید علوفه در مراتع به واسطه کمبود آب، استان شاهد تلفات سنگین دام در منطقه بویژه در بین عشایر است.
مسایل پنهان خشکسالی نیازمند بازنگری است
مدیر کل مدیریت بحران استانداری سمنان در گفتگو با خبرنگار مهر پیرامون پدیده خشکسالی و وضعیت این استان برای مقابله با آن گفت: خشکسالی مشکل جدی و بزرگ سمنان است که نیاز به کار علمی و فرهنگی دارد تا به مسایل پنهان این پدیده رسیدگی شود.
احمد طاهری با بیان اینکه خشکسالی موجب نگرانی عمده در بخش‌های مختلف استان سمنان شده و هر روز بخشی از صدمات آن ظاهر می‌شود، اظهار کرد: فرونشست زمین تهدید جدی در این استان است که در سال‌های آینده می‌تواند خسارت‌های بزرگی به تاسیسات زیربنایی وارد کند.
وی، تبخیر بیش از حد و برداشت بی‌رویه آب از سفره‌های زیرزمینی در سال‌های گذشته را از دلایل اصلی فرونشست زمین عنوان و اظهار کرد: در بخش‌های مختلف مانند کشاورزی نیازمند تغییرات اساسی هستیم تا در آینده با مشکلات جدی‌تر مواجه نشویم.
نسبت پایین میزان بارندگی در سمنان نسبت به متوسط کشوری
مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سمنان تغییر اقلیم و بارش‌های ناگهانی و نا‌به‌هنگام که با سیل همراه است را از دیگر بحران‌های کشور در شرایط فعلی عنوان کرد.
طاهری فرهنگسازی و اطلاع‌رسانی و آگاهسازی شهروندان در مورد آسیب‌های خشکسالی و صدمات ناشی از فرونشست زمین را خواستار شد.
وی با بیان اینکه میزان بارندگی استان سمنان نسبت به متوسط بارندگی در کشور بسیار پایین است عنوان کرد: 140 میلیمتر بارندگی در استان سمنان در برابر 250 میلیمتر، متوسط بارندگی در کشور، پیش‌بینی و پیش‌گیری از خسارات ناشی از خشکسالی را می‌طلبد.
26 روستای استان سمنان در شرایط بحرانی خشکسالی
مدیر کل دفتر مدیریت بحران استانداری سمنان توجه بیشتر تولید کنندگان به موضوع تغییر فرایند‌های تولید را خواستار شد و افزود: دولت با توجه به محدودیت‌های مالی، هرساله بخش محدودی از خسارت‌ها را جبران می‌کند.
طاهری با اشاره به ارتباط نزدیک تامین منابع آب شرب روستایی به چشمه ها و قنوات گفت: در حال حاضر 26 روستای این استان در شرایط بحرانی قرار گرفته است.
وی گفت: این روستاها شامل 11 روستای دامغان، شش روستای شاهرود، سه روستای سمنان، سه روستای میامی، یک روستای آرادان، یک روستای گرمسار و یک روستای شهرستان سرخه است.
لزوم صرفه جویی و مدیریت منابع آب توسط مردم
مدیر کل دفتر مدیریت بحران استانداری سمنان گفت: سه شهر سمنان، شاهرود و شهمیرزاد نیز در فصل تابستان در شرایط کسری منابع آبی قرار می گیرند که باید تدابیری برای مقابله با این مشکلات اندیشیده شود.
طاهری با تاکید بر لزوم صرفه جویی و مدیریت منابع آب توسط مردم اظهار داشت: باید در کوتاه مدت با تزریق اعتبارات مدیریت بحران از طریق ماده 12 قانون و تشکیل مدیریت بحران نسبت به ترمیم برخی از مشکلات در روستاها و شهرهای استان سمنان اقدام شود.
وی با اشاره به خشکسالی در سال زراعی جاری گفت: کاهش نزولات آسمانی مناطق عشایری را دچار کمبود شدید علوفه و آب کرده است و در این ارتباط با همکاری دستگاه های اجرایی نظیر جهاد کشاورزی و امور عشایر نسبت به تامین علوفه، مراقبت های بهداشتی دام و انتقال آب به صورت سیار اقدام شده است.
خسارت 1500 میلیارد ریالی خشکسالی به عشایر استان سمنان
مدیر کل امور عشایر استان سمنان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر می گوید: خشکسالی و به دنبال آن تلفات دامی، بیش از یک هزار و 500 میلیارد ریال به عشایر این استان خسارت وارد کرده است.
حشمت الله جدیدی گفت: بر اثر خشکسالی و کاهش علوفه بیش از 25 هزار راس دام عشایر استان سمنان تلف شده است.
وی کاهش وزن و بروز بیماری های دامی را از دیگر خسارت ها به دامداران عشایر استان سمنان برشمرد و اظهار داشت: کاهش تولید شیر، افزایش مصرف علوفه دستی، افزایش آبرسانی و تردد در ایل راه ها، افزایش کوچ مکانیزه و سقط جنین دام ها از دیگر خسارت های ناشی از خشکسالی به عشایر این استان است.
هزینه 400 میلیون تومان اعتبار برای آبرسانی به عشایر استان سمنان
مدیر کل امور عشایر استان سمنان گفت: از اواخر اسفند تا پنجم فروردین امسال 25 میلیون لیتر و برای کوچ بهاره عشایر چهار میلیون لیتر آبرسانی یه عشایر این استان انجام شده و قریب 10 هزار تن علوفه با همکاری تشکل های عشایری توزیع شده است.
جدیدی ادامه داد: همچنین از اواخر سال گذشته تاکنون نیز حواله بیش از دو هزار و 800 تن جو با هماهنگی پشتیبانی امور دام استان برای عشایر صادر شده است.
وی با اشاره به تعداد کاهش دام ها در مرتع اظهار داشت: آنچه مرتع استان سمنان را تحت تاثیر قرار داده بارش جوی است.
این مقام مسئول ادامه داد: درسالجاری 400میلیون تومان اعتبار برای آبرسانی به عشایر هزینه شده است.
مدیر کل امور عشایر استان سمنان با بیان اینکه برای سالجاری با توجه به شرایط خرید 20 تا 25 هزار تن علوفه در خواست و پیش بینی شده است افزود: امسال یک میلیارد و200 میلیون تومان اعتبار برا یاین مهم پیش بینی شده تا اختصاص یابد.
وی شرایط عشایر درجنوب استان سمنان را بحرانی اعلام کرد و افزود:خرید دام از عشایر،توزیع علوفه و کمک بلاعوض از اعتبارات ملی می تواند اتفاق بیافتد.
خشکسالی 635 میلیارد ریال به مراتع استان سمنان خسارت وارد کرد
رئیس اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان نیز در این خصوص در گفتگو با مهر، ضمن اشاره به بروز خشکسالی در این استان در سال‌های اخیر از وقوع خسارت بیش از 635 میلیارد ریالی به مراتع استان بر اثر خشکسالی خبر داد.
علی‌اصغر جلالی اظهار کرد: متوسط بارندگی در استان سمنان 56 درصد متوسط بارش در کشور است.
وی تصریح کرد: استان سمنان با توجه به میزان متوسط بارندگی آنکه سالیانه چیزی در حدود 140 میلیمتر است، در مقایسه با متوسط بارندگی 250 میلیمتری کل کشور، هر ساله دچار کمبود بارندگی بوده و پدیده خشکی دائمی برمنطقه حاکم است.
خشکسالی در منطقه بیارجمند و خوارتوران شاهرود شدت بیشتری دارد
رئیس اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان همچنین با اشاره به وضعیت خشکسالی در این استان تصریح کرد: به دلیل همجواری بخش وسیعی از استان سمنان با مناطق حاشیه کویر مرکزی، این استان دارای اقلیم خشک دائمی است.
جلالی با اشاره به اثرات مخرب خشکسالی در شهرها و روستاهای واقع در مجاورت مناطق کویری و شرق استان سمنان تصریح کرد: در این میان، خشکسالی موجود در منطقه بیارجمند و خوارتوران از شهرستان شاهرود دارای شدت بیشتری بوده و در سال‌های بحرانی، مناطق شمالی استان سمنان نیز تحت تاثیر پدیدیه خشکسالی قرار می‌گیرد.
وی با اشاره به افزایش مداوم دما در این استان در سنوات اخیر خاطرنشان کرد: افزایش دما در سال‌های اخیر، علاوه بر عدم بارش مناسب، خشکسالی را در استان سمنان تشدید کرده است.
سه میلیون و 741 هزار هکتار از مراتع استان سمنان متحمل خسارات شدید خشکسالی
رئیس اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان با اشاره به اثرات مخرب خشکسالی بر وضعیت مراتع استان بیان کرد: عملکرد اکوسیستم‌های مرتعی تحت تأثیر عوامل مختلفی است که از بین آنها عامل اقلیمی بیشترین تاثیر را دارد.
جلالی افزود: زیربخش مراتع که نقش اساسی در تولید علوفه و چرای دام را بر عهده دارند، تحت تاثیر پدیده خشکسالی قرار گرفته است.
وی اظهار کرد: در اثر ایجاد نقصان بارندگی در سال زراعی 91-92 و نیز کاهش آب ورودی به دشت‌های پایین دست استان که به مراتع قشلاقی معروف است، سطحی معادل سه میلیون و741 هزار هکتار از مراتع استان سمنان، متحمل خسارات بسیار شدید شده است.
کاهش 137 هزار تنی تولید علوفه در مراتع استان سمنان
رئیس اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان با بیان اینکه بر این اساس به بخش دام و دامداری نیز خسارات زیادی وارد شده است گفت: بر اساس برآوردهای انجام شده، متوسط تولید علوفه قابل بهره برداری از مراتع استان سمنان 261 هزارتن در سال است که این میزان در سال گذشته شاهد کاهش 137 هزار تنی بوده است.
جلالی با اشاره به اثرات مخرب و بازدارنده ناشی از کاهش بارندگی بر احیای مراتع خاطرنشان کرد: روش های اصلاح و احیای مراتع با توجه به عدم بارندگی سالیانه مقدور نبوده و تنها راه حل قابل اجرا، تأمین علوفه دام، متکی به مرتع با توجه به شرایط بحرانی منطقه است.
وی وضعیت خشکسالی و آثار آن در مناطق شرق این استان را به شدت بحرانی اعلام کرد و افزود: در این زمینه و با توجه به شرایط موجود، ارائه راهکارهای مدیریت ریسک و بحران برای مقابله با خشکسالی در منطقه ضروری است.
کاهش 80 درصدی تولید علوفه در مراتع جنوبی شرق سمنان
رئیس اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان همچنین گفت: در مراتع جنوبی شرق سمنان، خشکسالی موجب کاهش 80 درصدی تولید علوفه شده است.
جلالی با اشاره به کوچ ییلاقی عشایر و خروج آنها از مناطق قشلاقی در استان سمنان افزود: خروج دام از این مناطق، شرایط تخریب در مراتع این مناطق را کاهش داده است.
وی با اشاره به هماهنگی لازم با امور عشایری استان سمنان برای حفاظت از عرصه های منابع طبیعی گفت: برای جبران خسارات ناشی از خشکسالی 11 میلیارد و 500 میلیون ریال اعتبار ابلاغ شده است.
مشکل تامین آب شرب روستاهای مناطق جنوبی شهرستان دامغان
رئیس اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان گفت: مناطق جنوب دامغان بویژه در مناطق کوه زر و معلمان، مشکل تامین آب شرب روستاها وجود دارد که ایجاد سد زیرزمینی در این منطقه دربرنامه قرار دارد.
جلالی، شیوع بیماری و آفات در مناطق جنگلی و مرتعی را از دیگر مشکلات برشمرد و افزود: شرایط خشکسالی، نهالکاری سنوات اخیر را در معرض نابودی قرار داده و باید آبیاری دستی نیز در این مناطق انجام شود.
وی با بیان اینکه خشکسالی پدیده جدیدی نیست و در طول تاریخ همواره خشکسالی و عوارض مخرب طبیعی وجود داشته است، افزود: شناخت و بررسی پدیده‌های اقلیمی و از جمله پدیده خشکسالی که نقش مخربی بر اکوسیستم محیطی داشته و اثرات مستقیمی بر محیط زیست گیاهان، جانوران و جوامع انسانی دارد، ضروری است چرا که تنها با مطالعه و برنامه‌ریزی دقیق می‌توان ضمن کاهش آثار زیانبار این بلای طبیعی، ره‌یافت‌های مناسب را در اختیار سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان قرار داد.
افزایش دما خشکسالی را در استان سمنان تشدید کرده است
رئیس اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان گفت: اثرات سوء خشکسالی در شهرها و روستاهای واقع در مجاورت مناطق کویری و شرق استان از جمله "منطقه بیارجمند و خوارتوران شاهرود" دارای شدت بیشتری بوده و در سال‌های بحرانی مناطق شمالی استان نیز تحت تاثیر پدیدیه خشکسالی قرار می‌گیرد.
جلالی با اذعان به اینکه علاوه بر عدم بارش مناسب، افزایش دما نیز در سال‌های اخیر، خشکسالی را در استان تشدید کرده است خاطرنشان کرد: عملکرد اکوسیستم‌های مرتعی تحت تاثیر عوامل مختلفی است که از بین آنها عامل اقلیمی شاید بیشترین تاثیر را داشته باشد.
وی با اشاره به برنامه‌های اجرایی پیشنهادی برای مدیریت مراتع و جبران خسارات ناشی از آن، افزود: کنترل، نظارت و پایش پروانه های چرا صادره در راستای بهره‌برداری متناسب با توان اکولوژیکی مراتع، جلوگیری از چرای زودرس درمناطق ییلاقی، بررسی امکان کاهش فشار بر مراتع از طریق اعمال سیستم‌های چرایی، استفاده از کلیه پتانسیل‌های عرصه جهت افزایش توان اقتصادی مرتع‌داران (گیاهان دارویی و صنعتی – زنبورداری- معدن) برای کاهش فشار بر مرتع و ایجاد معیشت جایگزین از طریق بهره‌گیری از سایر استعدادهای موجود در مراتع از جمله این برنامه ها است.
این کارشناس مرتع در استان سمنان، مدیریت روان‌آب‌های سطحی به منظور افزایش تولید علوفه را نیز موثر دانست و افزود: با عنایت به شرایط مناسب شیب در بسیاری از مناطق خشک و کم‌باران استان می‌توان با بکارگیری روش‌های مناسب نظیر پخش سیلاب، ذخیره نزولات، عملیات کنتور فارو، عملیات هلالی آبگیردستی و ماشینی، اجرای عملیات تورکینست و توزیع و پراکنش مناسب آب در مرتع و مرمت چشمه و احداث آبشخوار دام و حفر چاه مال‌داری در مناطق کویری و بیابانی در راستای افزایش راندمان بارندگی و تولید علوفه بیشتر تلاش کرد.
....................................
گزارش از عصمت سالار