محسن خدابخشی، طراح صحنه سریال «باب‌المراد» که ماه رمضان از شبکه العراقیه کشور عراق روی آنتن رفت و ممکن است از شبکه‌های سراسری ایران هم پخش شود در گفتگو با خبرنگار مهر از فرصت کم برای پیش‌تولید و طراحی صحنه این اثر سخن گفت.
تهیه آکسسوار سریال همزمان با تصویربرداری
وی در این باره توضیح داد: به دلیل زمان بسیار کم مجبور شدیم مقداری از آرشیو سینمایی استفاده کنیم و با توجه به تنوع و تعدد لوکیشن‌های این کار به دنبال آن بودیم که بخشی از آکسسوارها را همزمان با تصویربرداری تهیه کنیم تا بتوانیم ضبط را در لوکیشن‌ها به ترتیب برنامه‌ریزی که انجام شده، انجام دهیم.
این طراح صحنه که توسط مجید میرفخرایی مدیر هنری به پروژه معرفی شده است، ادامه داد: حجم کار با توجه به لوکیشن‌های زیاد بسیار بالا بود و فشردگی برنامه از یک سو و پیش‌تولید انجام‌نشده از سوی دیگر موجب بالارفتن زمان کاری و افزایش تعداد نفرات شد.
حتی پنج لوکیشن را در یک روز آماده می‌کردیم
وی با توجه به فشردگی کار از آماده کردن حتی پنج لوکیشن در یک روز خبر داد و این که وی و همکارانش گاهی ظرف یک هفته 15 لوکیشن آماده می‌کردند.
خدابخشی تصریح کرد: گاهی مجبور می‌شدیم پنج لوکیشن آماده کنیم و در همان روز این لوکیشن‌ها باید جمع‌آوری می‌شدند و روز بعد باید دوباره دو لوکیشن آماده می‌کردیم و اتفاق می‌افتاد که ظرف یک هفته 15 لوکیشن آماده می‌کردیم. من تاکنون چنین پروژه‌ای را که باید ظرف سه ماه و در 82 جلسه در 30 قسمت تصویربرداری شود، تجربه نکرده بودم.
برای «یوسف پیامبر» یک سال پیش‌تولید داشتیم
طراح صحنه سریال سوری «باب المراد» تأکید کرد: در کارهای قبلی‌ام به طور مثال «یوسف پیامبر»، روند پیش تولید یک سال بود و تصویربرداری هم سه سال طول کشید. طی یک سال پیش تولید همه مراحل لازم انجام شد و در تصویربرداری ما فقط روتوش انجام دادیم. اما در این پروژه پیش‌تولید وارد دل خود تولید شد و تولید هم فشرده بود چون باید روزی 10 تا 15 سکانس گرفته می‌شد. همچنین به طور میانگین روزی 15 دقیقه این کار ضبط شد و کل فیلم هم 1200 دقیقه بود.
وی در توضیحات بیشتر درباره نحوه همکاری با «باب المراد» توضیح داد: در این سریال، چهار نفر مسئول اداره‌کردن صحنه و یک گروه سه نفره نیز برای چیدمان و پشتیبانی فعال بودند. تعدادی نیروی یدی نیز در جابجایی و بارگیری و حمل و نقل به گروه صحنه کمک می‌کردند. یک تیم سه نفره هم برای ساخت آکسسوار فعال بودند. همچنین گروهی دو نفره خیاط صحنه بودند که تولید پرده، کوسن، کتیبه و کار با پارچه را بر عهده داشتند.
خدابخشی معتقد است این کار می‌توانست با دو یا سه دوربین فیلمبرداری شود و دوربین‌ها سر صحنه سوئیچ شوند تا کیفیت فیلم افزایش یابد. به گفته وی، فرآیند فیلمبرداری فیلم «باب‌المراد» تک دوربینه بوده و در مقطعی دو دوربینه و دو گروه با این دو دوربین کار می‌کردند اما سر صحنه فیلمبرداری تک دوربینه بود و پلان‌های بسته هم با این دوربین انجام می‌شد.
تصویربرداری با چند دوربین می‌توانست سرعت کار را بالا ببرد
این طراح صحنه تصریح کرد: در کارهای مشابه که به صورت سریع انجام می‌شود، همزمان دو یا سه دوربین به کار می‌روند و یک دوربین نماهای باز و دو دوربین دیگر نماهای بسته را می‌گیرد. در این صورت همزمان سه پلان یک سکانس گرفته می‌شوند و این امر کیفیت و سرعت را بالا می‌برد.
اینجا محتوا مهم‌تر از فرم و تکنیک بود
خدابخشی یادآور شد: در فیلم‌هایی از این دست که برای ماه رمضان تولید می‌شوند، محتوا مهم‌تر از فرم و تکنیک است و چون این کار برای ماه رمضان بود، بیشتر روی محتوا و قصه تمرکز شد تا فرم و تکنیک. در واقع در این نوع کار پیامی که فرستاده می‌شود، مهم است با این حال، تمام تلاش برای بالابردن کیفیت آن به کار برده شد.
طراح صحنه «باب‌المراد» از بازسازی شهرهای کوفه، نیشابور، بغداد، مکه و مدینه در سریال خبر داد و گفت: هر کدام از این شهرها معماری و لوکیشن خاص خود را می‌طلبد. ما بخشی از این لوکیشن‌ها را قبلا در اختیار داشتیم و آنها را در تهران بازسازی کردیم اما برخی دیگر از آنها ساخته شد.
کار از شهرک غزالی تا شهرک مختارنامه و دفاع مقدس
او همچنین درباره شهرک‌های مورد استفاده در تصویربرداری اظهار کرد: غیر از شهرک غزلی، در شهرک مختارنامه و شهرک سینمایی دفاع مقدس نیز کار کردیم. شروع کارمان اسفندماه و شهرک دفاع مقدس بود اما در اردیبهشت دوباره به این شهرک برگشتیم. فروردین ماه در شهرک مختارنامه بودیم. در شهرک مختارنامه لوکیشن‌ها را بازسازی کردیم و لوکیشن مکه و کعبه را نیز تغییر دادیم.
خدابخشی در پایان از پشتیبانی مطلوب تهیه‌کننده از تیم صحنه تشکر کرد و برآوردن فوری نیازهای مالی برای خرید و ساخت لوکیشن‌ها توسط وی را ستودنی خواند.
جزئیاتی از «باب المراد»
به گزارش مهر، سریال «باب المراد» محصول مشترک سوریه، لبنان، عراق، کویت، بحرین و ایران به حساب می‌آید و وضوع آن روش زندگی امام جواد (ع) است؛ تنها فرزند پسر امام رضا (ع) که جوان‌ترین امام شیعیان به حساب می‌آید. کارگردانی این اثر بر عهده فهد میری یکی از کارگردانان کشور سوریه، تهیه‌کنندگی با کمال بحرانی و نگارش متن با محمود عبدالکریم از نویسندگان سوری است که سه سال روی این فیلمنامه وقت گذاشته و در نگارش آن از حدود 46 منبع زندگی سیاسی امام رضا (ع) و امام جواد (ع) استفاده کرده است.
مشاور مذهبی سریال شیخ علی تورانی از علمای لبنان است و «باب المراد» زیر نظر شورای فقهی شیعیان لبنان و ایران ساخته می‌شود؛ آنها متن فیلمنامه را کاملا خوانده‌اند و تک تک پلان‌ها را هم می‌بینند.
یکی از نکات حساسیت برانگیز اینگونه آثار نمایش چهره معصومین است که «باب المراد» از آن مصون است. از میان عوامل ایرانی مجموعه نیز می‌توان به طراح گریم محسن موسوی، مدیر صدابرداری یدالله نجفی، مجید میرفخرایی مدیر هنری، ستار اورکی آهنگساز اشاره کرد. طراح لباس این سریال علیرضا عباسی و طراح صحنه محسن خدابخشی است.
این سریال با دو دوربین ضبط شده و به دلیل غیرقابل تکرار بودن صحنه‌های جنگی، برای ضبط این صحنه‌ها از پنج دوربین بهره گرفته اند. یکی از رکوردهای این سریال تاریخی ضبط آن طی کوتاه‌ترین زمان ممکن یعنی چهار ماه است. سوریه، لبنان، عراق، کویت، بحرین و ایران در ساخت این سریال مشارکت دارند و ابتدا در ماه مبارک رمضان از شبکه العراقیه کشور عراق روی آنتن خواهد رفت. تهیه‌کننده این سریال برای پخش آن از ایران نیز با تلویزیون ایران در حال مذاکره است.