به گزارش خبرنگار مهر، سیدرضا صالحی امیری رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران صبح امروز در دومین نشست خبری خود در دوره 6 ماهه مسئولیتش در این سازمان که در محل اندیشگاه فرهنگی آن برگزار شد، در پاسخ به سوالی درباره آخرین وضعیت پیشنهاد ایران به یونسکو برای برگزاری جایزه جهانی فردوسی، گفت: بنده در ملاقاتی که با خانم ایرینا بوکوا دبیرکل یونسکو داشتم، موضوع برگزاری این جایزه را مطرح کردم و آن را به صورت مکتوب هم به ایشان عرض کردم، اما متاسفانه سختگیری های زیادی برای ندادن مجوز به برگزاری این جایزه وجود دارد با این حال ما اصرار داریم که این جایزه را با مصوبه و مجوز یونسکو در ایران فعال کنیم.
کتابخانه ملی به دنبال اخذ مصوبه یونسکو برای برگزاری جایزه جهانی فردوسی
به گفته وی، امکان برگزاری این جایزه بدون مصوبه یونسکو هم وجود دارد، اما ایران ترجیح می دهد که این کار را با همکاری جامعه جهانی و مجوز یونسکو انجام دهد. در صورت راه اندازی جایزه جهانی فردوسی این جایزه به همه کسانی که در سراسر جهان در حوزه فرهنگ ایران و ایرانی قلم می زنند، توجه خواهد کرد.
تلاش برای «خروج کارکنان کتابخانه ملی از وضعیت اسف‌بار معیشتی»
صالحی امیری همچنین در پاسخ به سوال دیگری در مورد برنامه او برای تامین معیشتی و کرامت کارکنان سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفت: واقعیت این است بخش زیادی از کارکنان ما در مخازن در شرایط بسیار سختی کار می کنند که متاسفانه هیچگونه حقوق مناسبی برای آنها تعیین نشده است ما البته جلسات مختلفی را با آقای نوبخت و دیگر معاونان رئیس جمهور در این خصوص داشته ایم و این موضوع در حال حاضر در مرحله کارشناسی قرار دارد و امیدوارم به نتیجه مطلوبی برسد.
رئیس کتابخانه ملی همچنین در پاسخ به سوالی در خصوص مشکلات دسترسی پژوهشگران و اعضای این سازمان به محل این کتابخانه وجود دارد، گفت: من هم خوشحال می شوم که شما (خبرنگاران) به شهرداری و نهادهای ذیربط بگویید که این مجموعه و پیرامون آن را هر چه زودتر سر و سامان بدهند مسلم است که این مساله از عهده ما خارج است. البته ما چند جلسه با مجموعه شهرداری تهران داشته ایم و من شخصا با مدیرعامل شرکت توسعه اراضی تپه های عباس آباد جلسه ای داشته ام که موضوع آن مشکلات رفت و آمد کسانی است که به کتابخانه ملی مراجعه می کنند.
کتابخانه ملی با وضعیت فعلی قادر به ارائه سرویس به بیش از 3000 نفر نیست
وی در همین خصوص یادآور شد: در هیچ جای دنیا در وظایف کتابخانه ملی، ارائه خدمات قرائت‌خانه ذکر نشده است. کتابخانه های ملی در جهان همواره مرکز حضور و ظهور پژوهشگران برای دسترسی به منابع خاص بوده است، اما این یک واقعیت است که امروزه میزان ظرفیت کشور در دسترسی پژوهشگران به کتابخانه های عمومی بسیار محدود است.
صالحی امیری افزود: آمار سازمان ما نشان می دهد که روزانه حداقل هزار و در بعضی روزها سه هزار نفر از خدمات کتابخانه ملی استفاده می کنند و ما بیش از این ظرفیت ارائه سرویس نداریم و به همین دلیل یکسری محدودیت هایی تعریف شد. ما هم مایل هستیم که استفاده از کتابخانه ملی تنها با ارائه کارت ملی میسر شود، اما واقعیت این است که ما امکان سرویس دادن به بیش از 3 هزار نفر را نداریم.
احتمال راه‌اندازی مجدد شیفت شب در کتابخانه ملی
صالحی امیری در خصوص احتمال راه اندازی مجدد شیفت شب در کتابخانه ملی گفت: در طول چند ماه گذشته متوسط مراجعه به شیفت شب کمتر از 10 نفر بوده است اما مجموع هزینه ای که سازمان برای ارائه خدمات به این افراد صرف می کرد اعم از حراست، تاسیسات و مخازن، بسیار سنگین بود. ما جمع بندی کردیم و به این نتیجه رسیدیم که برقراری شیفت شب به صرفه و صلاح سازمان نیست و ما نمی توانیم چراغ سازمان را به همین شیوه نگه داریم مگراینکه بخواهیم کار تبلیغاتی بکنیم.
وی اضافه کرد: بعد از این کار، جمع زیادی به ما مراجعه کردند و با من هم دیدار کردند من گفتم که موضوع باید بررسی شود این مساله به معاونین ارجاع شد و تاکید کردم که اگر تقاضا زیاد باشد، ما حتما شیفت شب را راه اندازی خواهیم کرد؛ چراکه اساسا بنای ما بر تعطیلی نیست. متقاضیان اعلام می کردند که تعداد ما زیاد است که من هم تاکید کردم که این موضوع باید بررسی شود.
صالحی امیری گفت: در آینده ای نزدیک این موضوع را رسما اعلام خواهیم کرد که چنانچه تقاضا برای شیفت شب کتابخانه ملی زیاد و متناسب با هزینه های آن باشد، حتما آن را راه‌اندازی خواهیم کرد وگرنه، خیر. به هر حال ما باید مشکلاتی را که در این خصوص بوجود می‌آید و بسیار هم زیاد است مثل امنیت، بحث تردد، پذیرایی و سلامت متقاضیان شیفت شب حل کنیم.
«جای بحث‌های جدی، کرسی‌های آزاداندیشی است نه کوچه و بازار»
وی در خصوص کرسی های آزاداندیشی در اندیشگاه فرهنگی کتابخانه ملی گفت: اگر باور داشته باشیم که جای کرسی های آزاداندیشی در مکان هایی مانند اندیشگاه فرهنگی است، طبعا این بحث ها به کوچه و بازار کشیده می شود بلکه این نهادهای فرهنگی هستند که باید این کرسی‌ها را همانند یک کانون تعریف و پیگیری کنند.
صالحی امیری از همه نویسندگان، ناشران، پژوهشگران و دانشگاه های کشور دعوت کرد تا در برپایی نشست های مربوط به کرسی های آزاداندیشی مشارکت جدی داشته باشند.
وعده بهبود وضعیت دسترسی به کتابخانه ملی در تپه‌های عباس آباد
وی همچنین در پاسخ به سوال خبرنگار مهر که وضعیت دسترسی به کتابخانه ملی در تپه های عباس آباد کم کم به معیاری برای بررسی یک شکاف طبقاتی بین پژوهشگران مرفه و دانشجویان کم بضاعت تبدیل شده است و آیا برنامه ای برای راه اندازی سرویس های رایگان از برخی نقاط شهر به این سازمان وجود ندارد؟، گفت: بنده هم تایید می کنم که دسترسی به کتابخانه ملی مشکل است ولی مسئولیت توجه به این مشکل برعهده تشکیلاتی است که در اختیار شهرداری است البته انصاف این است که شهرداری تهران خدمات زیادی انجام داده است ولی ساماندهی این مساله نیازمند تامین منابع مالی و نیز مکان مناسب است.
صالحی امیری افزود: من شخصا از فضای مترو برای تردد به کتابخانه ملی استفاده کردم و متوجه شدم که دو موضوع یکی گران بودن کرایه و دوم طولانی بودن زمان حرکت موانع جدی برای استفاده از کتابخانه ملی برای همگان بوجود آورده است به این ترتیب ما به دنبال این هستیم که با مشورت مسئولان مترو مسیری را ایجاد کنیم که دسترسی به کتابخانه ملی را نزدیکتر و ارزان تر کند این مسیر می تواند از ورودی باغ کتاب ایجاد شود.
وی گفت: اگر قرار است یک اتفاقی بیفتد باید یک اتفاق پایدار باشد البته تذکر شما وارد است و ما هم در حال مذاکره با شهرداری برای ایجاد تسهیل در رفت و آمد مراجعان به کتابخانه ملی از مترو هستیم.
«حدود نیم میلیون جلد نسخه خطی نفیس در منازل مردم در حال نابودی است»
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران همچنین گفت: تا زمانیکه مساله کپی رایت در کشور ما حل نشده باشد، امکان ورود جدی به حوزه دیجیتال را نداریم، ما در کتابخانه ملی امانت دار کتبی هستیم که در کشور منتشر شده اند. ما نمی توانیم برای این کتب امانی به متقاضیان آنها خدمات در حوزه دیجیتال بدهیم زمانیکه حقوق آنها هنوز متعلق به ناشر یا مولف است به هر حال این مساله نیاز به تامل جدی دارد.
صالحی امیری همچنین آمادگی سازمان متبوعش را برای نگهداری از کتب، نسخ خطی و منابع مکتوب ارزشمند نزد مردم در این سازمان اعلام کرد و گفت: متوسط نگهداری کتب در خانه ها 50 سال است، اما در محیط سازمان اسناد و کتابخانه ملی این میانگین به بیش از 500 سال می‌رسد و لذا ما آمادگی داریم که کسانی که قصد امانت کتب را دارند آنها را به صورت امانی به ما بدهند و هرگونه هم که خود صلاح می دانند در کتابخانه ملی نگهداری شوند تا همه پژوهشگران بتوانند از آنها استفاده کنند.
به گفته وی، حدود نیم میلیون جلد نسخه خطی نفیس و ارزشمند در منازل مردم وجود دارد که به تدریج در حال از بین رفتن است.
وی گفت: ما این پیام را برای ایرانیان خارج از کشور هم داریم؛ چراکه برخی از اطلاعاتی که ما از نوع نگهداری ا سناد ایرانی در خارج از کشور داریم، واقعا نگران کننده است.
تکذیب شایعه خروج منابع کتابخانه ملی از کشور
رئیس کتابخانه ملی همچنین شایعه خروج برخی از منابع موجود در این سازمان را به بیرون از کشور تکذیب کرد و گفت: استاندارد حفاظت و نگهداری از اسناد در کتابخانه ملی هم به لحاظ تجهیزات و هم به لحاظ امنیت بالا، بسیار بالا است و هیچگونه کتاب و نسخه خطی از کتابخانه ملی بیرون نرفته است.
کتابخانه ملی و تدوین دانشنامه «فرهنگ معاصر»
در این نشست خبری همچنین فریبرز خسروی، معاون کتابخانه ملی این سازمان در پاسخ به سوالی درباره دانشنامه «فرهنگ معاصر» که در کتابخانه ملی در حال تدوین است، گفت: این دانشنامه در مرحله مدخل گزینی و تعیین گروه های مرجعی که قرار است به تدوین مقالات بپردازند، است و از همکاری چهره های مطرحی مانند استادان خرمشاهی، انوشه و فانی استفاده خواهد شد.
وی افزود: شورای راهبردی 12 نفره ای برای این دانش نامه تشکیل شده که بر اساس مصوبات آن 30 گروه برای تدوین مدخل ها تشکیل خواهد شد و پیش بینی می شود در سه میلیون کلمه در سه یا چهار جلد و ظرف مدت سه سال تدوین شود.
سخنگوی کتابخانه ملی: کل منابع کتابخانه ملی، هیچ‌گاه دیجیتالی نخواهد شد
خسروی همچنین درباره دلایل حجم اندک منابع دیجیتالی شده در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفت: هیچ کتابخانه ملی مطرحی در دنیا 100 درصد اطلاعاتش دیجیتالی نشده است. قوی ترین کار را در این خصوص کتابخانه ملی کنگره در آمریکا انجام داده که حدود 23 درصد منابع خود را دیجیتالی کرده است کتابخانه های ملی فرانسه و انگلیس هم کمتر از 15 درصد منابع را دیجیتالی کرده اند. اصولا این تصور که کتابخانه ملی باید همه منابع اش را دیجیتالی کند، تصور صحیحی نیست البته ما در این جهت گام برداشته ایم. سال گذشته 17 میلیون آیتم دیجیتالی شده بود که امسال این تعداد به 30 میلیون آیتم رسیده است، اما بحث این است که نباید این تصور پیش بیاید که زمانی خواهد رسید که کل اطلاعات موجود در کتابخانه ملی دیجیتالی شده باشد.
خسروی گفت: واقعیت این است که ما بحث کتابخانه های دیجیتال را آسان گرفته ایم من معتقدم ما در سطح کشور کتابخانه دیجیتال نداریم ولی امیدوارم به سمت ایجاد چنین کتابخانه هایی گام برداریم. ما به دنبال ایجاد استانداردهای لازم در این حوزه و اجرایی کردن آنها هستیم.
صدور ماهانه 5000 فیپا برای ناشران
همچنین طبق اعلام سخنگوی کتابخانه ملی ماهیانه 200 هزار عوان کتاب از طریق مبادله و اهدا و 8 هزار عنوان ازطریق واسپاری به کتابخانه ملی منتقل می شود. همچنین ماهیانه 5 هزار فیپا صادر می شود. طی یکسال گذشته یک هزار و 90 عنوان نسخه خطی خریداری و 227 عنوان هم به کتابخانه ملی اهدا شده است.
خسروی همچنین گفت: 2 هزار و 980 عنوان نسخه خطی هم ارائه شده بود که مورد توافق خرید قرار نگرفت دلیل آن ممکن است قیمت بالای فروشنده و یا کیفیت پایین نسخه مربوطه بوده باشد.
معاون کتابخانه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران همچنین هشدار داد: بعضی دلالان، صاحبان نسخ خطی را از ارائه این نسخ به کتابخانه ملی می ترسانند و به این ترتیب مشکلاتی را برای فروش اسناد و نسخ خطی به این سازمان بوجود می آورند.