به گزارش خبرنگار مهر، نشست ویژه موسسه فرهنگی شهر کتاب با عنوان «وضعیت فرهنگ و هنر ایران در ارزروم» عصر دیروز دوشنبه 17 شهریور با حضور اساتید و پژوهشگران دانشگاه آتاتورک در ارز روم و علاقه‌مندان ایرانی و ترکیه‌ای در این موسسه برگزار شد.
پروفسور محمد کاتاج از اساتید دانشگاه آتاتورک در ارز روم در ابتدای این برنامه گفت: ایران و ترکیه همیشه کنار هم بوده‌اند اما همواره از هم دور بوده‌اند. یک ضرب‌المثل ترکی هست که مضمون آن این است که از دل برود، هر که از دیده برفت. ما نتوانستیم بیاییم شما را بشناسیم و شما هم نتوانستید بیایید ما را بشناسید. بنابراین شناخت ما از یکدیگر براساس چیزی بوده که دیگران گفته‌اند؛ احتمالا کشورهایی که نمی‌خواهند ما همسایه‌های خوبی برای یکدیگر باشیم، که ما را به شکل دیگری که هستیم به یکدیگر معرفی کرده‌اند.
وی افزود: ما خوش‌شانس بودیم که با اتوبوس از ارز روم تا تبریز آمدیم. در راه که حرکت می‌کردیم، دیدیم گویی از ترکیه خارج نشده‌ایم و شهرها و روستاهایی که می‌دیدیم، از جنس خودمان بودند. به صورت مختصر بگویم که هیجان آشنایی با همسایه‌مان را دارم. یک ضرب‌المثل وجود دارد که می‌گوید خانه را نخر، بلکه همسایه را بخر. در این سفر بود که فهمیدم چه همسایه خوبی داریم. ما در خیابان، هتل، محل‌های رفت و آمد و... مردم خونگرم ایران را دیدیم و فهمیدیم که سال‌ها از داشتن این همسایه خوب بی‌خبر بودیم.
این استاد دانشگاه در ادامه گفت: ترافیک و شلوغی بیش از حد تهران و آنکارا بسیار به یکدیگر شبیه است. اگر عکسی از تهران بگیرید و نام تابلوهای شهری را پاک کنید، کسی متوجه نمی‌شود عکس تهران است یا آنکارا. درباره شهر آنکارا هم همین‌طور است و اگر عکسی از آنکارا بگیرید و نام تابلوها را پاک کنید، ممکن است فکر کنید عکس تهران است.
کاتاج در ادامه به معرفی دانشگاه آتاتورک در ارز روم به عنوان پنجمین دانشگاه ساخته شده در ترکیه بعد از زمان جمهوری پرداخت. این دانشگاه از سال 1957 تاسیس شده است.
پروفسور حسن چیفتچی دیگر استاد دانشگاه حاضر در این جلسه با اشاره به آثار ادبیات فارسی و شاعری چون عبید زاکانی گفت: تا سیاست وجود دارد، نیاز است تا منتقدانی چون عبید زاکانی وجود داشته باشند. تز دکترای من درباره شیخ بوالحسن خرقانی بود و به علاوه درباره خیام هم کار کرده‌ام. من یک کُرد هستم و درباره مشابهت‌های زبان فارسی و کردی تحقیق کرده‌ام.
این پژوهشگر گفت: در سال‌های اخیر رشته زبان کردی در دانشگاه‌های ترکیه تاسیس شده است؛ هم در مقطع کارشناسی و هم کارشناسی ارشد. چنان‌چه می‌دانید نزدیک‌ترین زبان به زبان کردی، فارسی و زبان پهلوی است.
پروفسور ویسل گوللوجه معاون دانشکده الهیات دانشگاه آتاتورک نیز در میانه این برنامه به بیان سخنانی درباره فهم متون فارسی و دینی پرداخت.
پروفسور ویس دیرمنچای دیگر محقق و سخنران حاضر در این برنامه، گفت: من 2 سال است که معاون دانشکده ادبیات دانشگاه آتاتورک هستم و به تدریس زبان و ادبیات فارسی اشتغال دارم. کتابی دارم که در آن اشاره کرده‌ام که سلاطین عثمانی و سلجوقی به زبان فارسی چه خدمت‌هایی کرده‌اند و دیوان و دیوان‌چه‌هایی به این زبان سروده‌اند. برای نوشتن آن کتاب، هزار کتاب خواندم و 800 کتاب را معرفی کردم. سلاطین سلجوقی، شاعران را تشویق مي‌کردند تا به فارسی شعر بگویند. عثمانی‌ها نیز به فارسی علاقه زیادی داشتند و به این زبان شعر سروده‌اند. سلطان سلیم عثمانی و سلطان مراد سوم از سلاطینی هستند که دیوان دارند. پاشاهای عثمانی نیز به شعر و فرهنگ فارسی و ایران علاقه داشته‌اند و به فارسی شعرهای زیادی سروده‌اند.
دیرمنچای با اشاره به فعالیت‌های ادبی خود گفت: من دیوان فارسی سلطان ولد، فرزند مولانا را که در ترکیه بسیار شناخته شده است، به ترکی برگردانده‌ام. کارهای این کتاب تمام شده ولی هنوز چاپ نشده است.
اردال اردوغان مدیر انیستیتوی تاریخ دانشگاه آتاتورک در بخش دیگری از این برنامه گفت: پایه بسیاری از نوآوری‌ها و تحولات ترکیه، در دوران عثمانی‌ها گذاشته شد و دولتمردان و روشنفکرانی که در آن زمان رشد کرده‌اند، در پی تبلیغ تفکرات و اندیشه‌های جدید بودند. هدف این افراد چیزی جز تاسیس ترکیه بزرگ نبود.
وی گفت: اگر گام‌هایی که در کشورمان برای رسیدن به دموکراسی برداشته شده، مورد توجه قرار بدهیم، تا سال 2014 از هدف‌مان منحرف نشده‌ایم و همچنان با آن روح و انرژی به سمت توسعه حرکت می‌کنیم. امیدوارم این هیجان و امید در ایران هم وجود داشته باشد تا بتوانیم آینده‌مان را دست در دست یکدیگر بسازیم.
پروفسور سلامی باکرجی استاد زبان و ادبیات عرب دانشگاه آتاتورک هم در این برنامه گفت: می‌توان گفت در طول تاریخ، فرهنگ و ادبیات ترکی، آغوش خود را در کنار ادبیات عرب به روی زبان فارسی باز کرد. ترک‌ها بعد از اسلام آوردن، زبان عربی را پذیرفتند و از آن استفاده کردند اما زبان فارسی را به دلیل زیبایی و هنرمندانه بودنش پذیرفتند. صدها شاعر از شاعران کشور ما، به زبان فارسی شعر گفته و تولید اثر کرده‌اند. سلسله این شعرا تا زمان ما ادامه پیدا کرده است. شیخ‌الاسلام وصاف افندی یکی از افرادی است که در این زمینه باید از او نام ببرم.
این محقق ادبیات عرب ادامه داد: شعرای ما، فارسی را از قلب و جانشان پذیرفتند و با آن شعر گفتند چون شعر بیان روح و تفکر است. بخش ما در دانشگاه ذیل عنوان زبان‌های شرقی، پیش‌تر به زبان‌های عربی و فارسی می‌پرداخت ولی در حال حاضر بیشتر روی زبان عربی کار می‌کنیم. دانشجوهای خارجی هم در این بخش تحصیل می‌کنند و در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا، 10 دانشجو از ایران داریم. امیدواریم همچنان که این 3 زبان در تاریخ، عامل نزدیک‌کننده دو ملت بوده‌اند، امروز هم باشند.