به گزارش خبرنگار مهر، حوزه محیط زیست در این هفته شاهد رویداد های مختلفی بود که در ادامه برخی از مهمترین اخبار زیست محیطی این هفته را مرور می کنیم.
مشکلات زیست محیطی یک شبه حل نمی شود/دنبال کارهای نمایشی نیستیم
معاون اول رئیس جمهور با بیان اینکه مشکلات زیست محیطی یک شبه به وجود نیامده است و برای رفع آنها باید به صورت ریشه ای عمل شود گفت: مشکلات زیست محیطی یک شبه قابل حل شدن نیستند.
دکتر اسحاق جهانگیری روز شنبه در مراسم افتتاحیه چهاردهمین نمایشگاه محیط زیست با اشاره به اینکه اقتصاد و رفاه مردم یکی از مولفه های اصلی اقتدار هر کشور است اظهار داشت: آن طور که رهبر معظم انقلاب اشاره کرده اند اقتصاد ایران از دو معضل اتکای شدید به نفت و دولتی بودن رنج می برد که بایستی با برنامه ریزی اصولی این دو چالش را برطرف کرد.
جهانگیری با اشاره به اینکه بسیاری از تالاب های کشور در حال خشک شدن هستند تصریح کرد: دولت یازدهم با تشکیل شورای عالی آب و برگزاری بیش از ۱۰ جلسه در این شورا طرح های مهمی را برای مقابله با کم آبی تهیه کرده است.
معاون اول رئیس جمهور با تاکید بر اینکه آلودگی هوای کلانشهرها یکی از معضلات زیست محیطی است که به سلامت مردم آسیب جدی وارد می کند تاکید کرد: از ابتدای دولت یازدهم برای مقابله با آلودگی هوا برنامه ریزی شده و استانداردهای جدید برای خودرو و بنزین تعریف شده است.
جهانگیری با اشاره به پدیده ریزگردها اظهار داشت: در حال حاضر ریزگردها و گرد و غبار تعداد زیادی از شهرهای کشور به ویژه اهواز را که قطب مهم اقتصاد و صنعت کشور است، در بر گرفته است.
جهانگیری با اشاره به طرح ریزی برنامه جامع برای مقابله با پدیده ریزگردها اظهار داشت: تاکنون تعاملات خوبی با کشورهای منطقه در این خصوص داشته ایم.
وی با بیان اینکه بخش کشاورزی مهمترین مصرف‌کننده منابع آب است تصریح کرد: در حال حاضردولت هیچ طرح مهمی در زمینه سدسازی و راهسازی بدون مطالعات و ارزیابی زیست‌محیطی ندارد همچنین طرح‌هایی که پیش از این صورت گرفته است، مانند سد گتوند را برای کنترل زیان‌های زیست‌محیطی مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
معاون اول رئیس جمهور تاکید کرد: البته مشکلات زیست محیطی یک شبه قابل حل شدن نیستند و دولت هم به دنبال برنامه های نمایشی و فریب دادن مردم نیست بلکه به دنبال برنامه های اساسی با این مشکلات است که بنابراین همه دلسوزان باید کمک کنند تا کارها به صورت اساسی ریشه یابی شود.
وی استفاده سیاسی و جناحی از پدیده های زیست محیطی مانند محیط زیست را ناصحیح عنوان کرد و افزود: محیط زیست مسئله ای فراجناحی است که بایستی همه دست به دست هم دهند تا بتوان مشکلات آن را برطرف کرد.
تصمیم شورای امنیت برای ریزگردها
در این روز وزیر کشور با بیان اینکه طرح ضربتی برای مقابله با ریزگردها نداریم، از تشکیل کمیته سیاستگذاری، نظارت و هماهنگی برای مقابله با ریزگردها خبر داد.
عبدالرضا رحمانی فضلی افزود:طرح ضربتی برای مقابله با ریزگردها نداریم و این اتفاق در طول سال‌ها به علل کمبود بارندگی، ذخیره‌سازی آب در بالادست رودخانه‌هایی مانند دجله و فرات و خشک شدن تالاب‌هاست.
به گفته وی، ما نیازمند برنامه‌ریزی‌های کوتاه مدت و میان مدت برای کاهش مشکل ریزگردها هستیم.
وزیر کشور درباره مصوبات جلسات امروز گفت: با توجه به مصوبه دولت، مقرر شد وزارت کشور بحث هماهنگی در زمینه سیاست‌های مقابله با ریزگردها را در دستور کار خود قرار دهد. به همین علت کمیته‌ای به منظور سیاستگذاری، نظارت و هماهنگی تشکیل شد.
وزیر کشور از تصمیم شورای امنیت برای واگذاری پیگیری و نظارت معضل ریزگردها توسط وزارت کشور خبر داد و گفت: سند جامع زیست محیطی برای منشاءیابی داخلی و خارجی ریزگردها در حال تدوین است تا با این سند، وحدت رویه‌ای برای مقابله با ریزگردها داشته باشیم.
رحمانی فضلی ادامه داد: شورای امنیت تصمیم گرفت هماهنگی و پیگیری معضل ریزگردها با وزارت کشور باشد و در دولت نیز مجدداً این بحث مطرح شد و نهایتاً مقرر شد که وزارت کشور بررسی ریزگردها را در دستورکار خود قرار دهد.
ناگفته هایی از پرونده ببر سیبری
روز یکشنبه یک استاد دانشگاه با بیان ناگفته هایی از پرونده ببر سیبری مبنی بر پنهان کردن بیماری مشمشه توسط دامپزشکی تنها راه جبران شکست پروژه احیای ببر را خارج کردن ببر سیبری ماده از قرنطینه دانست.
هوشنگ ضیایی کارشناس حیات وحش و مدیر پروژه احیای ببر در میانکاله ، درباره انگیزه سازمان حفاظت محیط زیست از وارد کردن دو قلاده ببر سیبری به کشور گفت: تحقق رویای احیای ببر مازندران همواره، یکی از اهداف زیست محیطی من بود. پس از انجام آزمایش روی ژنهای ببر مازندران و ببر سیبری و مشخص شدن شباهت بسیار زیاد این دو گونه به این نتیجه رسیدیم که با تکثیر ببر سیبری می تواند احیاگر نسل ببر مازندران باشد. به همین دلیل مدیریت پروژه احیایی ببر مازندران در میانکاله را پذیرفتم.
وی افزود: اما پلنگ های که به روسیه فرستاده شدند از نظر جسمی مشکل داشتند اما پلنگ های معیوب ایرانی در روسیه تکثیر موفقیت آمیزی داشتند
ضیایی درباره ورود ببرهای روسی پیش از آماده سازی میانکاله اظهار داشت: ۳ میلیارد تومان بودجه برای خرید زمین های میانکاله از دامداران اختصاص یافت و پروژه آماده سازی زیستگاه ببر مازندران کلید خورد. تصمیم داشتیم میانکاله را پس از تکثیر ببر سیبری به سافاری پارک مبدل کنیم تا مردم بتوانند با اتومبیلهایشان از نزدیک با این موجودات باشکوه آشنا شوند. اما از آنجایی که بازیهای آسیایی سوچی نزدیک بود، سفیر ایران در روسیه اعلام کرد که روسها برای رسیدن پلنگها به کشورشان عجله دارند و به زودی با یک هواپیمای اختصاصی برای انتقال ببرها به روسیه اقدام خواهند کرد. به ناچار، پیش از آماده شدن زیستگاهشان، ببرهای سیبری، با همان هواپیمای روسی که برای انتقال پلنگها به ایران آمده بود وارد کشور شدند.
ضیایی تنها مقصر شکست پروژه احیای ببر در میانکاله را سازمان دامپزشکی دانست وتصریح کرد: مدتها پیش از ورود این دو قلاده ببر، شیرهای باغ وحش تهران پس از بروز علائمی شبیه سرماخوردگی، خونریزی از بینی و ایجاد زخم روی پوستشان از بین می رفتند. حتی چند قلاده شیر این باغ وحش هم که پوستشان به مردم فروخته شده بود، با همین علائم تلف شده بودند. اما سازمان دامپزشکی، هرگز علت این بیماری را اعلام نکرده بود.
وی با بیان اینکه دامپزشکی اعلام کرده بود که مشمشه در ایران ریشه کن شده اظهار داشت: عدم اعلام بیماری مشمشه برای جلوگیری از ممنوعیت ورود و خروج اسب های مسابقه بود و در صورت اطلاع از وجود مشمشه روسیه هرگز به ایران ببر نمی داد
دو چالش محیط زیست
در این روز رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه محیط زیست در سطح بین المللی و منطقه ای دچار خود درماندگی است، گفت: مجلس آمادگی همکاری با متخصصان و استفاده از نتایج تحقیقات آنها در مراکز تصمیم گیری را دارد.
علی لاریجانی با اشاره به اینکه در حال حاضر محیط زیست با دو چالش عمومی مواجه است، اظهار داشت: یکی از معضلات محیط زیست معضلات بین المللی است که غالبا کشورهای بزرگ موجب آن می شوند و دیگر معضل مربوط به چالش های منطقه ای است که به دلیل عدم توجه کشورهای منطقه به ساختارهای زیست محیطی، این معضل به وجود آمده است.
رئیس مجلس شورای اسلامی، محیط زیست را دچار نوعی درخودماندگی توصیف کرد و افزود: چنانچه در سطح بین المللی و منطقه ای از تار و پود این درخودماندگی بیرون نیاییم، وضعیت روز به روز بدتر می شود.
وی، بالا بردن سطح آگاهی های عمومی را از طریق رسانه ای عمومی به ویژه رادیو و تلویزیون و آموزش در سطوح مختلف آموزش و پرورش و آموزش عالی را مهمترین کلید گریز از این درخودماندگی در زمینه محیط زیست عنوان کرد.
وی با اشاره به اینکه استفاده از ظرفیت توریسم به معنای تخریب محیط زیست، جنگل و مراتع نیست، تصریح کرد: تبدیل مراتع و مزارع در مناطق خوش آب و هوا به بهانه توریسم به ویلاها، ستمی است که انسان بر طبیعت و در نهایت بر خود روا می دارد.
رئیس مجلس شورای اسلامی یادآور شد: در حال حاضر یکی از عمده ترین دلایل خشک شدن دریاچه ها و تالاب های کشور، استفاده ناصحیح منابع آب در بخش کشاورزی است به گونه ای که ۹۰ درصد از منابع آبی کشور صرف بخش کشاورزی می شود.
به گفته لاریجانی، در حال حاضر محیط در پارلمان برای حضور متخصصان و کارشناسان محیط زیست و استفاده از نتایج تحقیقات آنها در مراکز تصمیم گیری چه کمیسیون ها، چه مرکز پژوهش ها و چه صحن مجلس باز است.
رئیس مجلس شورای اسلامی بر حسابرسی هزینه های تخریب و آلودگی محیط زیست، تاکید کرد.
وی افزود: با وجود چالش های بسیاری که در حوزه محیط زیست وجود دارد، چشم اندازهای مثبتی در مسیر توسعه پایدار و حفاظت محیط زیست به چشم می خورد که از آن میان می توان به تدوین سیاست های کلان محیط زیست مبتنی بر چشم انداز و تصویب آن در کمیته اصلی (کمیته زیربنایی) مجمع تشخیص مصلحت نظام بر اساس محورهای ۶ گانه ابلاغ شده از دفتر مقام معظم رهبری اشاره کرد که برای اولین بار در کشور صورت می گیرد.
لاریجانی یادآور شد: مجلس شورای اسلامی نیز به عنوان نهاد قانونی نظارتی و قانونگذاری کشور مناسب ترین جایگاه برای اعمال حسابرسی زیست محیطی است که با کمک و حمایت از سازمان مربوطه در دولت نسبت به حسابرسی زیست محیطی فعالیت ها و هزینه های دولتی که به محیط زیست اثرگذار هستند، می تواند نظارت داشته باشد.
افتتاح مرکز منطقه ای کنوانسیون رامسر در شهر رامسر
روز دوشنبه معاون محیط طبیعی سازمان محیط زیست از افتتاح مرکز منطقه ای کنوانسیون رامسر هفته آینده با حضور رئیس سازمان محیط زیست در شهر رامسر خبر داد.
دکتر احمد علی کیخا در نشست خبری که پیش از ظهر دوشنبه در چهاردهمین نمایشگاه بین المللی محیط زیست برگزار شد با بیان این مطلب افزود: کنوانسیون رامسر حدود ۴۴ سال قبل برای اولین بار در دنیا با حضور ۱۸ تن از نمایندگان کشورهای دنیا در شهر رامسر تشکیل شد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر ۱۶۸ کشور دنیا عضو این کنوانسیون هستند اظهار داشت: دبیرخانه این کنوانسیون در ژنو مستقر بود اما در سال ۲۰۰۲ مرکز منطقه ای غرب و آسیا در ایران مستقر شد.
به گفته کیخا هفته آینده ساختمان کنوانسیون رامسر در شهر رامسر با حضور رئیس سازمان محیط زیست افتتاح می شود و بعد از این ایران به عنوان میزبان این کنوانسیون پیگیر اجرای برنامه های حفاظتی و حمایتی از تالاب ها در کشورها خواهد شد.
معاون محیط طبیعی سازمان محیط زیست تصریح کرد: افتتاحیه این مرکز نقطه عطفی در حفاظت از تالاب ها به ویژه در کشور خواهد بود زیرا این کنوانسیون که تنها کنوانسیونی است که در جهان به نام ایران است می تواند با بلند کردن پرچم کنوانسیون رامسر در شهر رامسر با قوت بیشتری برای حفاظت از تالاب ها در ایران و منطقه اقدام کند.
وی در پاسخ به اینکه ایجاد این مرکز در ایران چه کمکی به حفاظت از تالاب های کشور خواهد کرد افزود: همین که به گوش دنیا رسانده شود که نخستین برند حفاظتی از تالاب ها حدود نیم قرن پیش در کشور ایران پایه گذاری شده قطعا برای حفاظت و حمایت از تالاب های ایران نقش عمده ای خواهد داشت.
سرانه آب کشور در مرز تنش است
در این روز در مناظره ای که با عنوان مدیریت منابع آب که در چهاردهمین نمایشگاه محیط زیست برگزار شد مطرح شد که سرانه آب در کشور در حال حاضر در مرز تنش قرار دارد و ظرف ۲۰ سال آینده به مرز کمبود خواهد رسید.
عیسی بزرگ زاده معاون فنی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران در مناظره مدیریت منابع آب و پیامدهای زیست محیطی سدسازی و انتقال آب که در چهاردهمین نمایشگاه بین المللی محیط زیست برگزار شد با بیان این مطلب، افزود: در حال حاضر ایران در مرز تنش آبی است اظهار داشت: در حال حاضر سرانه آب برای هر نفر در سال در کشور ۱۷۰۰ متر مکعب تعریف شده در حالی که ۱۷۱۰ متر مکعب مرز تنش آبی، هزارمتر مکعب مرز کمبود آب و سرانه ۵۰۰ متر مکعبی به معنای فقر مطلق آبی در یک کشور است.
معاون فنی شرکت توسعه منابع آب و نیرو با بیان اینکه برای انتقال آب بین حوضه ای بایستی یکسری شرط های منطقی رعایت شود، تصریح کرد: در این صورت نه تنها این موضوع مشکلات زیست محیطی ایجاد نمی کند، بلکه تنها راهکار موجود محسوب می شود.
به اعتقاد وی، مسئولان سازمان محیط زیست در خصوص معضلات آبی کشور همواره آدرس اشتباه می دهند و علت اصلی بروز این مسائل سدسازی و انتقال آب بین حوضه ای و در حقیقت مدیریت تامین منابع آب نیست، بلکه مدیریت مصرف است که اشکال دارد و باعث می شود وزارت نیرو در مکان هایی که لازم نیست ناچار به تامین آب شود.
بزرگزاده با اشاره به برنج کاری در مناطق کویری، اظهار داشت: چنانچه این گونه مصرف ها مدیریت نشود وزارت نیرو چاره ای به جز تامین منابع آب مورد نیاز آنها ندارد.
در بخش دیگری از این مناظره رئیس گروه دفتر ارزیابی سازمان محیط زیست با اشاره به اینکه ۷۰ درصد بارش های کشور تبخیر می شود، اظهار داشت: ظرف چند سال آینده سرانه آب برای هر نفر به هزار و ۳۴۰ متر مکعب یعنی نزدیک به مرز کمبود می رسد این در حالی است که حدود ۴۰ سال پیش سرانه آب برای هر نفر ۵ هزار متر مکعب بوده است.
وی با بیان اینکه برای توسعه نیازمند سرانه ۴ هزار متر مکعبی برای هر نفر هستیم، اظهار داشت: در سال ۱۴۱۵ پیش بینی می شود که سرانه هر نفر به هزار متر مکعب یعنی مرز کمبود آب خواهد رسید.
خاتمی با اشاره به اینکه آب برخلاف نفت که طلای سیاه نامیده می شود، طلای شفاف است، یادآور شد: دنیای آینده به جوامعی تعلق دارد که دارای منابع آب شیرین بیشتری هستند.
در بخش دیگری از این مناظره حمید سرخیل عضو هیات علمی دانشگاه محیط زیست با بیان اینکه سد سازی و انتقال آب بین حوزه ای قطعا تبعات زیست محیطی خواهد داشت یادآور شد: بهتر است وزارت نیرو بدنبال پیدا کردن روش های نوین و منابع آب جدید برای تامین نیازهای کشور باشد.
تعامل خوب مجلس با سازمان محیط زیست
روز سه شنبه رئیس سازمان محیط زیست با اشاره به همکاری خوب سازمان محیط زیست با مجلس گفت: تمام تلاش مان را می کنیم تا با تعامل خوب با مجلس در حفاظت از محیط زیست کشور موفق باشیم.
دکتر معصومه ابتکار در مراسم اختتامیه چهاردهمین نمایشگاه بین المللی محیط زیست با بیان این مطلب افزود:تمام تلاش سازمان محیط زیست در جهتی است که بتواند به عنوان یک سازمان توانمند در کنار دولت و مردم به حفاظت از محیط زیست بپردازد.
ابتکار با بیان اینکه تخریب خشکسالی و آلودگی های زیست محیطی از مهمترین مسائلی است که ابعاد اقتصادی گسترده دارد اظهار داشت: اگر بخواهیم اقتصاد مقاومتی را در کشور نهادینه کنیم بایستی به این مقولات زیست محیطی توجه ویژه داشته باشیم.
رئیس سازمان محیط زیست تصریح کرد: عواملی مانند خشکسالی ریزگردها و آلودگی های زیست محیطی خسارت های پنهان اما گسترده به اقتصاد کشور وارد می کنند بنابراین لازم است که برای داشتن اقتصادی سبز از فناوری های نوین و همکاری بخش های خصوصی استفاده کنیم.
وی با بیان اینکه چهاردهمین نمایشگاه بین المللی محیط زیست فرصت خوبی برای همکاری با بخش های خصوصی و استفاده از فناوری های نوین است تاکید کرد: حضور بخش های دولتی در صنایع بزرگی مانند نفت و خودروسازی در این نمایشگاه به خوبی قابل مقایسه بود و این بخش ها توانستند دستاوردها فناوری های نوین خود را در زمینه محیط زیست ارائه دهند.
غلبه سیاست بر معضلات محیط زیست
در این روز رئیس کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس با انتقاد از غلبه نگاه سیاسی بر معضلات زیست محیطی گفت: امروز نمی توان به محیط زیست به عنوان یک موضوع انتخابی نگاه کرد.
عباس رجایی در مراسم اختتامیه چهاردهمین نمایشگاه بین المللی محیط زیست با بیان اینکه برخی از مسائل زیست محیطی مانند ریزگردها را به مسائل سیاسی گره می زنیم اظهار داشت: بر این اساس طرح های مختلفی مانند ادغام سازمان محیط زیست با وزارت جهاد را مطرح کرده و به جای نگاه علمی به مسائل زیست محیطی نگاه سیاسی داریم.
وی با اشاره به اینکه مسائل زیست محیطی بایستی علمی و اجرایی شود تصریح کرد: باید تلاش شود تا بار سیاسی تحمیل شده به مسائل زیست محیطی کم شود چراکه غلبه سیاست بر محیط زیست آسیب های فراوانی به دنبال خواهد داشت.
رجایی با بیان اینکه با وجود شعارهایی که در راستای حفاظت از محیط زیست داده می شود حوزه اجرا بسیار غیر زیست محیطی عمل می کند تاکید کرد: متاسفانه محیط زیست در بخش های زیادی با چالش های چشمگیر همراه است و آمار زیست بوم های شکننده بسیار بالا رفته که بخشی از آن مربوط به خود طبیعت و بخش عمده ای مربوط به عملکرد انسان است.
به اعتقاد وی امروزه نمی توان به محیط زیست به عنوان یک موضوع انتخابی نگاه کرد بلکه توجه به آن ضرورتی اجتناب ناپذیر است چراکه امروز محیط زیست یک کالای لوکس نیست بلکه یک برنامه زندگی است که اگر به درستی به آن پرداخته نشود غیر قابل جبران خواهد بود.
وی با بیان اینکه برخی آمارهایی که صنایع اعلام می کنند غیر قابل قبول است تاکید کرد: بسیاری از این آمارها فقط بر روی کاغذ درست است و گاهی برای درآمد بیشتر حرف هایی زده می شود که قابل قبول نیست.
رجایی یادآور شد: به عنوان مثال وزارت صنعت، معدن و تجارت برای اصلاح تولید خودروها و سازگاری آنها با محیط زیست ۱۲ بار فرصت خواسته در حالی که محیط زیست دیگر توان تحمل فشار بیشتر در این خصوص را ندارد.
شرط خروج ببر سیبری از قرنطینه
روز چهارشنبه سازمان دامپزشکی تنها شرط خروج ببر سیبری از قرنطینه را مهیا کردن مکانی متروکه که امکان بازدید عمومی در آن وجود نداشته باشد، عنوان کرد.
دکتر داریوش جهان پیما مدیر کل دفتر مدیریت بیماری‌های دامی سازمان دامپزشکی در گفتگو با خبرنگار مهر در این باره تأکید کرد: در آخرین نشست مشترک با مسئولین سازمان حفاظت محیط زیست، دو راه حل نهایی سازمان دامپزشکی برای رهایی ببر سیبری از قرنطینه به اطلاع دفتر حیات وحش سازمان محیط زیست رسید. راه حل اول معدوم سازی و راه حل دوم انتقال حیوان به منطقه ای بدون بازدید عمومی است.
وی در رابطه با درخواست های مکرر سازمان حفاظت محیط زیست بر نمونه گیری از ببر سیبری جهت انجام تست مشمشه تصریح کرد: خونگیری از این ببر نیازمند شرایط ویژه ای است و باید برطبق اصول علمی انجام شود که درشرایط فعلی ببر سیبری واقع در باغ وحش تهران این امر میسر نیست.
جهان پیما با اشاره به پیشنهاد دامپزشکی در آخرین جلسه با مسئولان محیط زیست، اظهار داشت: فراهم کردن یک قطعه زمین در منطقه ای بدون رفت و آمد و بدون امکان بازدید عموم، با حداقل امکانات مورد نیاز این ببر مانند یک استخر، بهترین و تنها راه نجات این حیوان از قرنطینه است. سازمان حفاظت محیط زیست با کمک گرفتن از NGOها می تواند با در اختیار دادن بودجه ای نه چندان زیاد نسبت به پایان دادن به قرنطینه ۴ ساله این حیوان اقدام کند.
از سوی دیگر، دکتر مجید خرازیان مقدم مدیر کل دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست در واکنش به این اظهارات گفت: تا کنون گروه هایی برای نگهداری از این ببر اعلام آمادگی کرده اند، اما مکان نگهداری در نظر گرفته شده توسط همگی آنها، در داخل شهر واقع شده و یا دارای امکان بازدید عمومی است. امیدواریم سازمان دامپزشکی در پاسخ به نامه دفتر حیات وحش، شرایطی مطابق با استانداردهای آن سازمان تعریف کند تا طبق آن بتوانیم نسبت به ساخت و یا انتخاب مکانی برای ببر سیبری اقدام کنیم. اگر سازمان دامپزشکی شرایط مورد نظر برای نگهداری از این ببر را اعلام کند می توانیم این شرایط را داخل یک باغ وحش و یا مکانی در محدوده شهر ایجاد کنیم اما متاسفانه تا به امروز تاکید سازمان دامپزشکی بر این است که ببر سیبری در مکانی بدون بازدید عموم و کم رفت و آمد نگهداری شود.