به گزارش خبرنگار مهر، پارک ملی و پناهگاه حیات وحش توران شاهرود حد فاصل خروجی جاده بیارجمند تا صدرآباد، شمال شرقی دشت كویر، غرب منطقه خارتوران و شرق منطقه طرود قرار دارد و تردد خودروهای سبک و سنگین در محور مواصلاتی تهران – مشهد از این منطقه گاها حیات وحش منطقه خصوصا یوزپلنگ های آسیایی را با تهدید جدی مواجه کرده که با در نظر گرفتن فرارسیدن ایام نوروز و آغاز مسافرت ها در این ایام توجه ویژه مردم و مسئولان را برای حفظ گونه های نادر منطقه می طلبد.
در این بین مسئولان ارشد استان سمنان خصوصا محمد وکیلی استاندار دولت یازدهم و محمدرضا هاشمی معاون وی، نگاه مثبت و جدی برای رفع مشکلات محیط زیست منطقه دارند که سفرهای انجام شده طی مدت کوتاه به این خطه و نشست با فعالان زیست محیطی گواه این موضوع مهم و توجه دولت یازدهم به موضوع محیط زیست است.
در این خصوص خبرگزاری مهر اقدام به برگزاری نشست هم اندیشی پایش و نظارت بر پارک ملی توران بیارجمند شاهرود با حضور رئیس اداره حفاظت از محیط زیست شهرستان شاهرود، مدیر پارک ملی توران، رئیس اداره راه و ترابری شهرستان میامی و فعالان زیست محیطی پیرامون مشکلات حوزه پارک توران و زادآوری یوزپلنگ های آسیایی کرده که موضوعاتی مهم مورد بحث و تبادل نظر شد.
به خاطر تحریم ها بودجه بین المللی به پارک ملی توران تخصیص نمی یابد
رئیس اداره پارک ملی توران بیارجمند شاهرود در این نشست با بیان اینکه بودجه بین المللی در رابطه با این پارک تخصیص نمی یابد، گفت: با توجه به وضع تحریم ها علیه جمهوری اسلامی ایران هیچگونه بودجه بین المللی به زیستگاه یوزآسیایی پرداخت نمی شود.
علی اکبر قربانلو، تنها منبع درآمد این پارک را اعتبارات اداره کل محیط زیست و انجمن یوز ایران دانست و اظهار داشت: به تازگی پروژه یوز ایرانی ماموران پارک را تحت پوشش بیمه و همچنین تجهیزات خیلی ابتدایی در سطح دوربین چشمی و لباس قرار است لیکن تنها منبع درآمد رسمی پارک اعتبارات سازمان محیط زیست است.
وی افزود: ماموران پارک توران به واقع بهترین محیط بانان ایران هستند چراکه امروزه در جان پناه ۱۰متری و با نور چراغ نفتی در سرما و بدون امکانات به مدت هفت روزکامل ۲۴ساعته خدمت می کنند.
ثبت ۴۳ مورد مشاهده یوز توسط گردشگران و ماموران پارک ملی توران
این مقام مسئول همچنین در پاسخ به سوالی با موضوع تعداد یوزهای مشاهده شده در سال جاری، تصریح کرد: در سال جاری ۴۳ مورد مشاهده یوز توسط گردشگران و ماموران پارک ملی توران ثبت شده است که این تعداد در مقایسه با سال های پیش رشد چشم گیری داشته است.
قربانلو خاطرنشان کرد: این یوزها در خانواده های چهار الی پنج قلاده ای به صورت یک مادر و سه توله دیده شده اند.
وی درباره نزولات آسمانی روزهای اخیر افزود: باید گفت میزان بارش در منطقه توران نیز نسبت به مدت مشابه سال پیش بیش از ۱۰برابر رشد داشته است.
دام ها باید از پارک طبیعی ملی توران خارج شوند
رئیس اداره پارک ملی توران بیارجمند شاهرود، با اشاره به لزوم خروج دام های سبک از مراتع پارک طبیعی توران، ابراز داشت: متاسفانه با وجود پیگیری های فراوانی که سازمان محیط زیست در این باره انجام داده است هنوز به نتیجه مناسبی نرسیده ایم.
قربانلو خواستار همکاری و تعامل اداره منابع طبیعی شهرستان شاهرود در رابطه با تخلیه مراتع توران از دامها شد و تصریح کرد: در حال حاضر هشت آغل گوسفندان در توران وجود دارد که طی ممیزی انجام شده در ماه های پیش فقدان دام سبک در نیمی از این آغل ها تائید شده است لیکن در این بین منابع طبیعی باید با اداره حفاظت از محیط زیست تعامل داشته باشد.
وی افزود: متاسفانه بسیاری از آغل ها با وجود ظرفیت محدود تعداد گوسفندان نسبت به اجاره مراتع خود به غریبه ها اقدام می کنند و برای مثال در ازای مجوز ورود گله گوسفندان از روستاهای شاهرود به مراتع خود به صورت سالانه اجاره بها دریافت می کنند که این امر به محیط زیست توران ضربه وارد می کند.
وجود سگ های گله تهدیدی برای یوزهای پارک توران
این مقام مسئول همچنین وجود سگ های گله را یکی دیگر از تهدیدات حضور گوسفندان در پارک توران دانست و اظهار داشت: در سال گذشته یک مورد اتلاف توله یوزپلنگ توسط سگ گله به ماگزارش شده، رخدادی که در سال های پیش نیز سابقه داشته است.
قربانلو خاطرنشان کرد: اگر دام های فعلی از توران خارج شوند دو برابر فضای کنونی برای دام های وحشی فضا ایجاد می شود لیکن باید دست در دست هم داد تا توران را از آغل های گوسفندان خالی کرد که این مهم تنها با تعامل اداره منابع طبیعی شهرستان انجام می پذیرد.
وی ادامه داد: ایده آل کنونی خروج تمامی گوسفندان از مراتع است لیکن شاید بتوان با کنترل سگ های گله مخصوصا در اوایل بهار که زمان تولید مثل یوزها است و یا محدودیت، برخورد و تذکر به دامداران که همگی نیز غیر بومی هستند، اقداماتی را انجام داد.
مسیر و شرایط نصب امکانات هشدار دهنده جاده ای در منطقه توران در دست بررسی
رئیس اداره پارک ملی توران بیارجمند شاهرود همچنین با اشاره به سانحه جاده ای و اتلاف دو یوز آسیایی، گفت: از زمانی این فاجعه زیست محیطی اتفاق افتاده است یک گروه دانشگاهی از شهرستان کرج برای بررسی مسیر و شرایط نصب امکانات هشدار دهنده به بیارجمند آمده است و مراحل تحقیق بر روی روش های دور ساختن یوزها از جاده را مورد نظر قرار داده اند.
قربانلو خاطرنشان کرد: از سوی دیگر طرف شرکت بیمه بابت خسارت وارده به دو یوز تلف شده مبلغ یک میلیارد ریال به سازمان حمایت از یوز ایران پرداخت کرده است که قصد داریم این مبلغ را در راه تجهیز ۱۰کیلومتر مسیر تردد یوزها بین میامی تا کاهک با استفاده از فنس، توری، چراغ راهنمایی، علایم هشداری و بنر هزینه کنیم.
وی ادامه داد: فعلا گروه محقق کرجی استفاده از برخی موارد و وسایل مانند چراغ های لیزری و هوشمند و ... را پیشنهاد داده اند که در حال بررسی های نهایی هستند.
۱.۵ میلیون هکتار اراضی و ۱۱ محیط بان در پارک توران
این مقام مسئول همچنین ضمن اشاره به زحمات محیط بانان توران، تصریح کرد: در حال حاضر۲۴ محیط بان در توران مشغول کارند که سه نفر کادر اداری و مابقی در ایستگاه های حفاظت از محیط زیست مثل زمان آباد، عباس آباد و دلبر مستقر هستند.
قربانلو مساحت پارک طبیعی توران را ۱.۵میلیون هکتار عنوان کرد و گفت: این وسعت تنها با وجود یازده نفر اداره می شود که این عزیزان به صورت هرسه نفر هشت روزکاری ۲۴ساعته مشغول به فعالیت هستند و پس از بازگشت به منزل سه نفر دیگر به پارک توران منتقل می شوند
وی افزود: این وضعیت کاری بسیار دشوار است و این درحالی است که محیط بانان ما در پارک توران در جان پناه، با چراغ نفتی، بدون آبگرم و امکانات زندگی می کنند
قربانلو تاکید کرد: با وجود همکاران خدوم، اگر آغل های گوسفندان از مراتع توران بروند و بارندگی مشکل کمبود آب را حل کند بنده کتبا قول خواهم داد بهترین زیستگاه طبیعی کشور را در کوتاهترین مدت زمانی مهیا سازیم.
مسئولان به دنبال جانمایی مناسب معدن پتاس طرود
رئیس اداره حفاظت از محیط زیست شهرستان شاهرود، نیز در این نشست با اشاره به موقعیت جغرافیایی معدن پتاس طرود در مجاورت منطقه حفاظت شده توران، گفت: در آخرین جلسه هم اندیشی در این باره با حضور مسئولان محیط زیست استان، پیشنهادات و طرح های پیرامون این معدن ارائه و نسبت به ارزیابی محیط زیستی آن اقدام شده است.
امامعلی فیروز پور بندپی با بیان اینکه اقدامت خوبی در اداره کل محیط زیست استان در حال انجام است، اظهار داشت: موقعیت و جانمایی مکان و محل وقوع آن به نسبت پارک ملی توران انجام پذیرفته است و مسئولان امر به جد پیگیر بررسی همه زوایای این معدن هستند.
وی افزود: برخی از طرح ها به واسطه وسعت و سطح کار از حوزه تصمیم گیری در سطح شهرستان و بعضا استان خارج است لیکن بررسی و نظارت نهایی برای اعمال نظر با سازمان محیط زیست کشوری یا اداره کل محیط زیست استان است و در این موارد اختیارات ادارات شهرستانی تنفیذ شده است.
تاثیرات مسائل زیست محیطی معدن تاش شاهرود در دست بررسی
این مقام مسئول با اشاره به معدن واقع در روستای تاش نیز اظهار داشت: این معدن نیز از لحاظ زیست محیطی در دست بررسی است و اقدامات مناسبی برای بررسی آن انجام شده است.
فیروزپور بندپی، خاطرنشان کرد: اداره کل حفاظت از محیط زیست استان سمنان به جد پیگیر تاثیرات احداث معدن در تاش هستند اما همانند معدن پتاس طرود برخی از طرح ها که جنبه ملی دارند از حوزه تصمیم سازی استان و شهرستان خارج هستند و در سازمان تصمیم گیری می شوند.
وی افزود: هم اکنون کارشناسان اداره کل محیط زیست استان سمنان بر معادن منطقه مانند پتاس و رویگران بیارجمند نظارت دارند که در صورت تصمیم گیری و نظارت های محیط زیستی اخبار تکمیلی اعلام خواهد شد.
معدن طرود آسیبی به پوشش گیاهی و جانوری نمی رساند
رئیس اداره حفاظت از محیط زیست شهرستان شاهرود، با بیان اینکه معدن طرود آسیبی به پوشش گیاهی و جانوری نمی رساند، تصریح کرد: این منطقه بر روی مرز منطقه حفاظت شده توران و در حاشیه کویر واقع شده است و آسیبی به محیط زیست منطقه نمی رساند.
فیروزپور بندپی، در توضیح روال قانونی اخذ مجوز های زیست محیطی برای پروژه های مناطق حفاظت شده، اعلام داشت: پروژه های زیست محیطی توسط شرکت های مشاور از لحاظ اجتماعی، زیست محیطی، فرهنگی، بافت منطقه، سیاسی، امنیتی و جوامع محلی مورد ارزیابی قرار می گیرد و در نهایت نتایج بررسی ها به سازمان محیط زیست اعلام می شود.
وی افزود: در سطح استان نیز گروهی۱۳نفره بر روی طرح های محیط زیستی نظارت دارند و در این مرحله می توان با احداث زیرساخت هایی مانند معدن، جاده و ... در مناطق حفاظت شده محیط زیستی مخالفت کرد در نهایت می توان گفت از لحاظ رایزنی و مشاوره، ادارات شهرستانی و استانی می توانند در تصمیمات سازمان محیط زیست موثر باشند.
میزان بارندگی در پارک توران ۱۰برابر سال گذشته
این مقام مسئول میزان بارندگی در پارک توران را ۹۲ میلیمتر اعلام کرد و ابراز داشت: میزان بارش باران نسبت به سال پیش بیش از ۱۰برابر افزایش پیدا کرده که این خبر خوشی در رابطه با پارک ملی توران است.
فیروزپوربندپی همچنین اعلام کرد: شب گذشته منطقه توران در بیارجمند شاهد ۶۰ الی ۷۰میلیمتر بارش برف بوده است که این امر نیز جای خوشحالی دارد.
وی افزود: منطقه پارک توران سالها با خشکسالی روبرو بوده و بارندگی های اخیر می تواند تحولی هرچند ناچیز را در منطقه به واسطه رشد علوفه خوراکی توسط دام های وحشی و تامین غذای گوشتخواران ایجاد کند.
۱۵ نفر تحت نظارت پروژه حفاظت از یوزآسیایی فعالیت دارند
رئیس اداره حفاظت از محیط زیست شهرستان شاهرود همچنین در تشریح امکانات و تعداد نیروهای این اداره در منطقه توران نیز گفت: در مجموع این اداره ۶۲ همکار دارد که از این تعداد ۲۳نفر در بیارجمند و ۱۵نفر تحت نظارت پروژه حفاظت از یوزآسیایی فعالیت دارند.
فیروزپوربندپی همچنین از فعالیت گروه حفاظت از یوزآسیایی در منطقه خوش ییلاق خبر داد و اظهار داشت: پس از مشاهده یک قلاده یوزپلنگ آسیایی در منطقه خوشش ییلاق از این پس نیروهای فعال در حفاظت از یوزآسیایی در این منطقه نیز حضور دارند.
وی ادامه داد: در مجموع می توان گفت حفاظت از محیط زیست در پارک طبیعی توران مشکل خودرو و وسایل نقلیه موتوری ندارد لیکن ماموران پارک توران به صورت هفتگی و ۲۴ساعته به همراه یک سرباز در پارک مستقر هستند.
نصب تابلوها و علایم هشدار دهنده در مسیر میامی- کاهک
رئیس اداره راه و ترابری شهرستان میامی نیز در ادامه این نشست هم اندیشی، در رابطه با اتلاف دو قلاده یوزپلنگ در سالجاری، گفت: تابلوهای محدودیت سرعت در جاده های ما به دو صورت اعمال می شوند که در نهایت ۱۱۰کیلیومتر بر ساعت و در اقل ۵۰ کیلومتر در ساعت را نشان می دهند که می توان از این امکان برای کاهش سرعت رانندگان استفاده کرد.
علی تیموری با اشاره به امکان نصب تابلو های هشدار دهنده در محور میامی-کاهک، تصریح کرد: تابلوهای علایم هشدار دهنده می توانند با حداقل های مورد نظر قانون در مسیر عبور یوزپلنگ اعمال شود همچنین می توان از مجسمه یوزپلنگ، بنرها و پارچه های تبلیغی و هشداری و ... نیز در مسیر راه استفاده کرد.
وی افزود: به واقع باید اذعان کرد که مهترین اقدام در این زمینه فرهنگ سازی است چرا که امروزه شاهد هستیم بسیاری از تابلوها و علایم جاده ای ربوده می شوند و مجموعه اداره راه و ترابری و پلیس راهور ناجا را با مشکلات عدیده ای مواجه می سازند.
این مقام مسئول در حوزه راه های شهرستان میامی، در توضیح اقدامات کوتاه مدت پیشگیری از سوانح برای یوزهای آسیایی در ایام سال نو، تاکید کرد: می توان به صورت موقت از علایم هشداری، چراغ های چشمک زند و بنرهای تبلیغاتی و هشداری در جاده ها استفاده کرد.
تیموری، خاطر نشان کرد: می توان نصب تابلوها و بنرها را در اماکنی که مسافران توقف های کوتاه دارند مانند زائر سراها و ایستگاه های پلیس راه و در ورودی شهر نصب کرد تا نسبت به این پدیده اطلاع رسانی به مسافران نوروزی انجام پذیرد.
اتلاف ۲ یوزپلنگ یعنی اتلاف پنج درصد یوزهای آسیایی دنیا
عضو جمعیت دیدبان طبیعت نیز در این نشست با اشاره به اهمیت پارک طبیعی توران، گفت: متاسفانه موضوع احداث جاده در مسیر جنگل ابر آنقدر اذهان عمومی و فعالان محیط زیستی را به سوی خود روانه ساخت که از موضوعات مهم دیگر مانند خطر حضور بی رویه گوسفندان در توران و زادآوری یوزآسیایی کمی دور شده اند.
حنیف رضا گلزار با بیان اینکه امکانات کم و وقت محدود فعالان محیط زیستی را مجبور به اولویت بندی کرده است، اظهار داشت: هم اکنون سمن های فعال در عرصه محیط زیست آماده اند تا برای پارک طبیعی توران و زادآوری یوز آسیایی اقداماتی را انجام دهند.
وی افزود: امروزه دو موضوع مهم پیرامون محیط زیست شهرستان وجود دارد که نگرانی های زیست محیطی فراوانی را به همراه داشته، نخست معدن تاش و دیگری پایش پارک طبیعی توران است.
این فعال محیط زیست، از پارک توران به عنوان ثروت ملی و طبیعی یاد کرد و ابراز داشت: سالی که گذشت متاسفانه با خبرهای بدی برای این منبع خدادادی همراه بود و آن هم اتلاف دو قلاده یوزپلنگ ماده یکساله و سه ساله بود که خسران عظیمی برای محیط زیست شهرستان، کشور و حتی دنیا محسوب می شد.
گلزار تاکید کرد: زمانی این فاجعه محیط زیستی بهتر درک می شود که بدانیم این تعداد بالغ بر پنج درصد کل یوزهای آسیایی موجود در دنیا بوده اند.
وی ادامه داد: متاسفانه با وجود فعالیت و همکاری همه جانبه مسئولان محترم اداره محیط زیست شهرستان شاهرود، باید گفت خسران اتلاف یوز آسیایی بسیار سنگین است چراکه جبران این خسران امری بسیار دشوار است.
عضو دیدبان طبیعت شهرستان شاهرود همچنین در رابطه با معدن طرود نیز، اظهار داشت: به هر حال همه طرح های معدنی، عمرانی و ... که برای پیشرفت منطقه و رفع مشکل اشتغال در حوزه محیط زیست اجرا می شوند باید با رعایت ملاحظات زیست محیطی باشند.
گلزار در پایان خاطرنشان کرد: مشکل امروز معدن تاش تخریب نواحی از محیط زیست است که سمن های فعال در حوزه محیط زیست قاطعانه به دنبال برخورد با اینگونه تخریب ها در حیطه محیط زیست هستند.
گزارش: محمد حسین عابدی