به گزارش خبرنگار مهر، دومین کنفرانس بین المللی فقه و قانون که روز پنجشنبه با پیام آیت‌الله العظمی ناصر مکارم شیرازی و حضور صاحبنظران کشورهای اسلامی آغاز شده بود، شامگاه جمعه با قرائت بیانیه و تجلیل از صاحبان مقالات برتر به کار خود پایان داد.
این کنفرانس دو روزه به همت مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی در سالن همایش‌های مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد.
محمد طی، استاد دانشگاه لبنان در آئین اختتامیه این کنفرانس از جمهوری اسلامی ایران به دلیل برگزاری این کنفرانس بین المللی قدردانی کرد و گفت: ایران به گسترش فرهنگی اهتمام دارد که از ملت‌ها فراتر رفته و مشکلاتی را مطرح می‌کند که مورد نیاز بشر امروز است.
وی تلاش برای نهادینه کردن اخلاق را رویداد بزرگی دانست که کنفرانس بین المللی فقه و قانون به دنبال دستیابی آن است و در ادامه تأکید کرد: در دین اسلام گنج‌هایی نهفته است که باید آنها را کشف کرده و به وسیله آن جهان را نجات دهیم.
حجت‌الاسلام احمد مبلغی رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی سخنران دیگر مراسم اختتامیه بود که پیرامون اهمیت نهادینه شدن اخلاق در جوامع اسلامی به عنوان زیباترین فصل زندگی انسانی سخنرانی کرد.
این استاد حوزه علمیه اظهار داشت: اگر اخلاق، سنگر قانون را فتح کند و مراحل قانونگذاری بر اساس اخلاق قرار گیرد این قانون در خدمت جامعه خواهد بود.
تقدیر از محمد طی، احمد بابک حریر عیسی، هادی نعیم المالکی، احمد یامان، محمد المندر و... از دیگر بخش‌های این مراسم بود.
در پایان این کنفرانس بین‌المللی بیانیه‌ای به دو زبان فارسی و عربی قرائت شد که بدین شرح است:
در سایه افزایش نیاز به دین و افزایش مشکلات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در دنیای معاصر؛ نیاز به فعال‌سازی نقش اخلاق در قانون، مهم می‌نماید، چرا که برای موفقیت دین و قانون در حل مشکلات جوامع بشری، اخلاق، عنصری کلیدی به شمار می‌رود. از این روی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی ایران، مبادرت به برگزاری دومین کنفرانس فقه و قانون در شهر قم، در هفتم و هشتم خرداد هزار سیصد و نود و چهار برابر با نهم و دهم شعبان المعظم ۱۴۳۶ مصادف با ۲۸ و ۲۹ می ۲۰۱۵ کرد.
موضوع این کنفرانس رابطه فقه، اخلاق و قانون با نگاهی فقهی و حقوقی بود. این کنفرانس از حضور گروهی از شخصیت‌های برجسته فقهی و حقوقی کشورهای اسلامی سود می‌برد تا اهداف زیر را محقق کند:
۱- مقایسه میان اصول و مبانی اخلاق، فقه و قانون به منظور توضیح رابطه آنها.
۲- توضیح مشکلاتی که در چارچوب روش‌شناسی فقهی در برابر روند تقنین اخلاق قرار دارد و تلاش برای بررسی و رفع این مشکلات به صورت علمی.
۳- اثبات هم‌خوانی قانون با آموزه‌های اسلامی در چارچوب بازگشت به اخلاق اسلامی که جایگاهی والا در مبانی و منابع قانونگذاری اسلامی دارد.
۴- تبدیل اعتدال به خاستگاه قانونگذاری در زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی.
۵- ایجاد محیط مناسب برای رشد احترام به قانون.
۶- بیان تأثیرات مثبت تقنین اخلاقی و احترام به قانون بر جامعه.
۷- بررسی تطبیقی نظام اسلام و دیگر نظام‌های حقوقی در زمینه بهره‌گیری از اخلاق در فرآیند تقنین.
این کنفرانس فعالیت خود را با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر احمد مبلغی، رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی و رئیس کنفرانس آغاز کرد.
وی در سخنرانی خود با تأکید بر اهمیت موضوع کنفرانس و پرباری آموزه‌های اخلاقی دین اسلام اظهار داشت باید از این منبع غنی در زمینه‌های مختلف تقنین استفاده کرد.
ریاست کنفرانس هم‌چنین ابراز امیدواری کرد که دومین کنفرانس فقه و قانون منجر به گسترش جریان انقلابی تقنین اخلاق و اخلاق قانون گردد.
وی هم‌چنین از آیت‌الله االعظمی مکارم شیرازی به خاطر پیام تاثیرگذارشان به این کنفرانس تشکر کرد.
شرکت‌کنندگان در این کنفرانس، مقاله‌های خود را در قالب سه محور و طی چهار جلسه تخصصی ارائه کردند. این محورها عبارت بودند از:
۱- رابطه میان اخلاق و قانون ۲- تقنین اخلاق (تبدیل اخلاق به قانون) ۳- اخلاق قانون (ماهیت و مصداق‌ها)
اینک و بعد از ارائه و بررسی مقالات، دومین کنفرانس بین‌المللی فقه و قانون پیشنهادات خود را به شرح مطرح می‌کند:
۱- تاکید بر ضرورت نیل به نگرشی روشن در رابطه میان فقه، اخلاق و قانون با هدف رشد جریان تقنین اخلاقی و رفع مشکلات موجود در خصوص این رابطه.
۲- تاکید بر شکوفاسازی ادبیات علمی در زمینه تقنین اخلاق و بیان این ادبیات به صورت جهانی تا نظام‌های جهانی از این سرچشمه جوشان سیراب شده و جریان بازگشت به اخلاق که به تازگی نشانه‌های آن در جهان اسلام نمایان شده است، گسترش یابد.
۳- تلاش سازمانی برای ایجاد یک جریان علمی گسترده و فراهم‌سازی زمینه ایجاد و حمایت از پروژه‌های علمی اخلاق حقوق و قانون اخلاقی.
۴- دعوت از سازمان‌ها و گروه‌های فقهی برای ایجاد محیط علمی مناسب به منظور حمایت از جریان تقنین اخلاق و تبیین یک روش‌شناسی منقح برای آن.
۵- شناسایی تقنین اخلاق به عنوان گامی مهم در جهت وحدت اسلامی و دفع فتنه مذهب‌گرایی و مقابله با جریان‌های افراطی و تکفیری. این مهم با دخیل کردن آموزه‌های اخلاقی تمامی مذاهب اسلامی محقق خواهد شد.
۶- تأکید بر این که آموزه‌های اخلاقی اسلام، پیام این دین برای اصلاح جوامع عصر حاضر و تنها راه برای حل مشکلات مختلف جهانی است. این آموزه‌ها با توجه به وجه درونی نظارت در گزاره‌های اخلاقی، ضامن حقیقی اجرای قانون خواهند بود.
۷- تأکید بر رصد تجربه‌ها و تلاش‌های مربوط به تقنین اخلاق، در حوزه‌های قانونگذاری و پژوهش‌گری در تمامی کشورها و اطلاع‌رسانی نسبت به آنها.
۸- تأکید بر نقش پژوهش‌های اخلاقی در حذف شکاف‌های قانونی در مرحله قانونگذاری، تدوین قانون و اجرای آن.
۹- تأکید بر نقش تکمیلی اخلاق نسبت قانون برای ایجاد عدالت. چرا که اخلاق نمونه برتر عدالت است.
۱۰- از مرکز تحقیقات اسلامی درخواست می‌شود برگزاری کنفرانس‌هایی مشابه این کنفرانس را به طور منظم ادامه دهد.
۱۱- با توجه به ضرورت رسیدن به اهداف اخلاقی باید عناصری اخلاقی هم‌چون حسن نیت و انصاف و ایجاد انعطاف مناسب در قانون به فرایند تقنین افزوده شود.
در پایان شرکت‌کنندگان در کنفرانس از جمهوری اسلامی ایران؛ رهبر معظم انقلاب و دولت و مجلس این کشور، به خاطر برگزاری و حمایت از این گونه کنفرانس‌ها تشکر می‌کنند. از خداوند موفقیت برای علما و پژوهشگران حقوق را در خصوص پیگیری اهداف کنفرانس مسئلت داریم.
و قل اعملوا فسیری الله عملکم و رسوله و المومنون.