این گزارش از سلسله گزارشهای «پرونده ویژه بررسی پدیده کم آبی و مدیریت بحران آب در استانهای کشور» منتشر شده است. دومین «پرونده ویژه» مجموعه گزارشهای تولیدی دفاتر سرپرستی استانهای خبرگزاری مهر، در یک موضوع مشترک است. نخستین پرونده ویژه استان ها با عنوان«پرونده ویژه بررسی پدیده حاشیه نشینی در استانهای کشور» را می توانید در اینجا بخوانید.
به گزارش خبرنگار مهر، در سالهای اخیر در میان حوادث طبیعی که برای بشر رخ داده است بحران کم آبی و به دنبال آن خشکسالی بیش از همه نگران کننده بوده است در این میان؛ خسارات اقتصادی و اثرات اجتماعی که ارمغان این پدیده شوم است از ساير بلايای طبيعی بیشتر آتش به جان آدمی انداخته است با تفاسیر ارائه شده در ادامه باید گفت؛ در حال حاضر زمين گرم تر شده است و خشکسالی روی درجه گرما تاثیر گذاشته است بحران کم آبی گریبان جنگل ها و مراتع را گرفته و آسيب‌های زيست محيطی و آلودگی هوا را در بر داشته است به همین منظور باید اعلام کرد؛ نياز به آب در آينده با افزايش جمعيت بیش از همیشه احساس می شود به همین منظور باید مسئولان و متولیان امر به این معضل توجه ویژه تری داشته باشند.
بارش باران طی سال جاری در کرج ۲۱ درصد کاهش داشت
وجود بحران کم آبی در کشور و همچنین استان البرز که خطر بیابان زایی هم تهدیدش می کند، باعث می شود که کاهش بارش باران، مصرف بیش از حد سرانه های آب در حوزه صنعت، کشاورزی و خانگی و وضعیت خشکسالی را در این استان جوان بررسی کنیم.
در این خصوص منصور رحمانیان مدیرکل اداره کل هواشناسی البرز در گفتگو با مهر گفت: میزان بارندگی بلند مدت سالانه طی چند سال اخیر در کرج ۲۳۸ میلی متر است و این میزان نرمال منطقه است.
وی در ادامه با اشاره به میزان بارندگی در سال ۹۰ در شهرستان کرج، گفت: مقدار بارش در سال ۹۰، ۳۸۰ میلی متر بوده است که در مقایسه با بارش بلند مدت سالیانه ۵۹ درصد افزایش داشته است.
رحمانیان ادامه داد: مقدار بارش باران در سال ۹۱، ۲۸۷ میلی متر بوده است که در مقایسه با میزان بارش سالیانه ۲۰ درصد افزایش داشته است.
این مسئول میزان بارش در سال ۹۲ را ۱۳۲ میلی متر اعلام کرد و گفت: در سال ۹۲، میزان بارش نسبت به میانگین سالانه ۴۵ درصد کاهش داشته است.
مدیرکل اداره کل هواشناسی البرز میزان بارش در سال ۹۳ را ۱۵۹ میلی متر اعلام کرد و گفت: در سال ۹۳، میزان بارندگی نسبت به میانگین سالیانه ۳۳ درصد کاهش داشته است.
این مسئول به سال جدید اشاره کرد و میزان بارش بلند مدت امسال را ۶۹.۸ درصد اعلام کرد و گفت: از ابتدای فرردین ماه سال جاری تا ۲۵ خرداد ماه میزان بارش ۵۵.۲ میلی متر بوده است که نسبت به بارش بلند مدت سالیانه ۲۱ درصد کاهش بارندگی داشته ایم.
میزان سرانه آب در حوزه صنعت البرز ۱ درصد است
در ادامه در خصوص سرانه مصرفی آب در حوزه صنعت البرز رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان در گفتگو با مهر در پاسخ به این پرسش که میزان وضعیت سرانه مصرف آب در حوزه صنعت به چه میزان است؟ اظهار کرد: طبق آمار ۱ درصد از منابع آبی استان البرز به بخش صنعت اختصاص پیدا می کند.
ایرج موفق اختصاص یک درصد آب به بخش صنعت در البرز را برای این بخش کم دانست و گفت: در برخی از استان های کشور ۳ درصد آب به بخش صنعت اختصاص یافته است.
این مسئول در ادامه افزود: اختصاص یک درصد آب به بخش صنعت البرز باعث شده است مجوز بسیاری از طرح های که دارای آب بری هستند صادر نشود. در حال حاضر اولویت صدور مجوز برای طرح های کم آب بر است.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان البرز بیان کرد: اگر بتوانیم سهم آب بیشتری از سد طالقان و امیرکبیر به بخش صنعت اختصاص دهیم می توانیم چرخ های اقتصادی را با سرعت بیشتری به حرکت درآوریم در این صورت می توانیم به اشتغال پایدار به معنای واقعی جامه عمل بپوشانیم.
وی در پایان گفت: در استان البرز کشاورزی هم رونق دارد اگر بتوانیم در این بخش مصرف آب را بهینه سازی کنیم به بخش صنعت کمک شایانی خواهد شد.
آمار قطعی آب طی دو سال اخیر ارائه نشد!
در ادامه مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان البرز در پاسخ به این پرسش که میزان وضعیت سرانه مصرف آب در حوزه خانگی در استان البرز چقدر است؟ گفت: میزان استاندار سرانه مصراف آب برای هر نفر در کشور بین ۱۲۵ تا ۱۵۰ لیتر در شبانه روز است و این در حالی است که هر کرجی در شبانه روز ۲۲۰ لیتر آب مصرف می کند که تقریبا دو برابر استاندار کشور است.
رضایی فر در ادامه در پاسخ به این پرسش که آیا کیفیت آب در کلانشهر کرج افت دارد یا خیر؟ افزود: در کرج با افت کیفیت آب مواجه نیستیم آب در بهترین و مجهز ترین آزمایشگاه ها نمونه برداری و آزمایش می شود.
وی از تاکید اداره بهداشت بر روی آب مصرفی شهروندان خبر داد و گفت: در آزمایشگاه های کرج با پیشرفته ترین دستگاه ها، آب آزمایش می شود و هیچ گونه مشکلی ندارد.
برای یافتن پاسخ این پرسش که آماری از قطعی آب در دو سال اخیر در کرج موجود است یا خیر شرکت آب و فاضلاب استان ما را همراهی نکرد و آماری ارائه نداد.
میزان مصرف آب در حوزه کشاورزی البرز ۶۵ تا ۷۰ درصد از کل سهم آب استان است
در ادامه مدیراطلاع رسانی سازمان جهادکشاورزی استان البرز میزان سرانه مصرف آب در حوزه کشاورزی استان البرز را ۶۵ تا ۷۰ درصد از سهم آب استان اعلام کرد و گفت: استان البرز به لحاظ راندمان آبیاری جزو استان های برتر کشور است.
امیربهادر ولیخانی در پاسخ به این پرسش که آیا اراضی کشاورزی در استان وجود دارد که به علت خشکسالی به طور کل از بین رفته باشد؟ بیان کرد: اراضی کشاورزی که به طور کل بر اثر پدیده خشکسالی از میان رفته باشد در استان وجود ندارد ولی برخی از اراضی کشاورزی که در گذشته کشاورز می توانست ۶ تن گندم برداشت کند در حال حاضر به دلیل کاهش بارندگی و منابع آبی زیرزمینی برداشت محصصل به ۵ تن رسیده است.
این کارشناس کشاورزی ادامه داد: بر اثر مسائل ناشی از تنش های حرارتی برداشت برخی از محصولات در استان البرز نسبت به گذشته کاهش داشته است به همین منظور در این زمینه باید الگوی مصرف آب در حوزه کشاورزی تغییر کند.
ولیخانی در پایان در پاسخ به این پرسش که در زمینه تغییر الگوی مصرف آب در حوزه کشاورزی سامان جهادکشاورزی استان چه راهکارهای در دستور کار دارد؟ گفت: برای استفاده از سیستم های آبیاری نوین از جمله آبیاری به روش قطره ای و بارانی اعتبارات خوبی تخصیص یافته است.
در ادامه باید گفت؛ سیل مهاجرت به استان نوپای البرز معضلی جدی بشمار می رود و سبب شده است بحران کمبود آب بیشتر احساس شود. اگر روند رشد جمعیت در استان البرز عادی شود خیلی از طرحهایی که در زمینه های مختلف از جمله تامین منابع آبی لازم برای مردم از سوی دستگاههای اجرایی مطالعه شده به نتیجه خواهد رسید. گزارش های اداره آبفای استان البرز نشان از این واقعیت دارد که سالانه در استان البرز ۶ درصد نیاز جدید در بخش آب به وجود می آید حال اگر روند رو به رشد جمعیت عادی شود این ۶ درصد را نخواهیم داشت.
طرح جامع خشکسالی در البرز تهیه می شود
در ادامه با اشاره به اینکه بحث کمبود آب در کشور و همچنین استان البرز جدی است اشاره ای به سخنان مدیرکل بحران استانداری البرز می کنیم وی در جلسه بررسی و رفع مشکلات آب شرب استان که ۳۱ خردادماه تشکیل شد با اعلام اینکه مشکل کم آبی به رغم بارشهای بسیاری در البرز مرتفع نشده است؛ گفت: تنها ۲۰ درصد منابع آبی برای شرب و صنعت استفاده می شود که باید تمهیدات جدی در این زمینه صورت گیرد.
باقری با اعلام خبر تهیه طرح جامع خطرپذیری خشکسالی افزود: تهیه این طرح راهکار مناسبی برای مقابله با بحران کم آبی است چرا که البرز به عنوان استانی نیمه خشک و خشک در سالهای اخیر به دلیل بارشهای کم با مشکلات کم آبی مواجه شده است.
باقری تهیه طرح جامع خشکسالی را راهی برای اجرای طرحهای استفاده بهینه از آب و طریقه درست مصرف آب شرب در استان اعلام کرد و گفت: بررسی خشکسالی، آفات نباتی، گرد و غبار، آتش‌سوزی در مراتع، سیل و زلزله، بیابان‌زایی و مخاطرات جوی در طرح جامع خطرپذیری تدوین می‌شود.
به گفته این مسئول بر اساس این طرح دستگاههای اجرایی استان می‌دانند در چه محیطی از خطر و آسیب‌پذیری قرار دارند و چه حوادثی حوزه استحفاظی آنها را تهدید می‌کند.
مدیرکل بحران استانداری البرز با اشاره به اینکه مصرف آب شرب در کشور دو برابر متوسط جهانی است، گفت: باید اقدامات ویژه ای در زمینه خشکسالی و تهیه آب کشاورزی در البرز صورت گیرد.
وی از وجود ۱۰ هزار حلقه چاه غیر مجاز در البرز خبر داد و گفت: اداره کل آب منطقه ای در سال گذشته ۵۸۰ فقره آن را شناسایی کرده است این چاههای غیر مجاز سبب کاهش آبهای سطحی می شود که در نتیجه آن میزان آبهای کشاورزی نیز پایین می رود.
به گفته این مسئول آبفا با نصب کنتورهای هوشمند و شیرهای آبرسانی هوشمند گامهای موثری را در زمینه مصرف بهینه آب آغاز کرده است به همین منظور باید در این زمینه فرهنگسازی شود.
سریال قطعی آب هر ساله فصل تابستان در البرز اکران می شود
در حالی که مسئولان امر کیفیت آب در کرج را بدون مشکل اعلام می کنند ساکنان گوهردشت و باغستان از کیفیت بد آب و رنگ کدر این مایه حیات شکایت دارند.
مرتضی خزعلی یکی از کاسبان در منطقه باغستان غربی است وی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: کافیست در برخی از ساعات شبانه روز یک لیوان آب را زیر شیر آب بگیرید ذرات موجود در آب را که در حال ته نشین شدن هستند با چشم غیرمسلح خواهید دید.
خزعلی افزود: برای آب خوردن مجبور هستیم از آب معدنی استفاده کنیم با توجه به شروع فصل تابستان قطعی های آب نیز شروع می شود برای آنان که فرزند کوچکی در خانه دارند این معضل دو چندان می شود.
یکی دیگر از شهروندان که ساکن گوهردشت است در گفتگو با مهر گفت: سریال قطعی آب در تابستان هر هفته میهمان خانه های ما است.
این شهروند افزود: سال گذشته بر اثر قطعی های آب مجبور می شدیم که از خانه اقوام که در محله های دیگر زندگی می کردند آب قرض بگیریم.
این بانوی ساکن منطقه گوهردشت می گوید: قدیم ها تابستان آدمی را به یاد تعطیلات می انداخت در حالی که حالا؛ با شروع فصل تابستان باید در برخی از روزها دبه به دست در خانه اقوام برویم.
در پایان باید گفت؛ با توجه به بحران کم آبی، پدیده تلخ خشکسالی عمده ترین مشکلات استان البرز به ویژه شهرستان کرج است به همین منظور چاره جویی توسط متولیان امر از هر ضرورتی ضروری تر است چرا که آمارها نشان از خشک شدن برخی حلقه چاه آب در کرج، دارد. در حالی که استان البرز در حال دست و پنجه نرم کردن با کمبود آب هستند جمعیتش سیر صعودی دارد و نرخ رشد جمعیت در البرز بیش از دو برابر نرخ کشوری گزارش می شود و این روند اصلا خوشایند نیست.