به گزارش خبرنگار مهر، تعریف خشکسالی در جوامع مختلف متفاوت است، میانگین بارندگی جهانی ۷۵۰ میلیمتر در سال است و در کشور ما این رقم به متوسط ۲۵۰ میلیمتر می رسد و در استان سمنان نیز ۱۵۰ میلیمتر است.
در کشور ایران بیش از ۱۴یا ۱۵ سال است که میزان بارش در سال به کمتر از متوسط و کمتر از میانگین دراز مدت رسیده است که این موضوع کشور ما را در شرایط خشکسالی قرار داده و با اطلاعات جمع آوری شده به نظر می رسد که این پدیده با توجه به موضوع گرم شدن هوا و تغییری که در اقلیم به وجود آمده ادامه دار باشد.
استان سمنان در این بین با بحران جدی آب مواجه شده است به صورتی که در منطقه دره تپال شاهرود برای رسیدن به آب ۲۸۰ متر حفاری انجام شده ولی به آب نرسیده است یا چشمه روزیه که برای سمنان تامین آب می کند از ۶۵۰ لیتر دبی آب در ثانیه به ۳۵۰ لیتر در ثانیه کاهش داشته است.
این موضوع ما را بر آن داشت تا در گفتگویی با محمد طاهری مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان سمنان، وضعیت امروز استان در تامین آب و خشکسالی را مورد بررسی قرار دهیم که به شرح زیر است:
*وضعیت شبکه آبرسانی و انشعابات آب شرب استان سمنان را تشریح کنید؟
جمعیت استان سمنان بر اساس آخرین آمار حدود۶۳۱ هزار نفر براورد شده که در ۱۹شهر آن ۲۲۸ هزار انشعابات آب شرب واگذار شده است. در استان ۵۰۰ کیلومتر خطوط انتقال آب وجود دارد که قطر حدود دو هزار و ۳۰۰کیلومتر آن از ۶۳ میلیمتر بالاتر است.
طرح های فاضلاب نیز در شهرهای سمنان، شاهرود، دامغان و مهدیشهر اجرا و تعداد ۴۲ هزار فقره انشعاب فاضلاب واگذار شده است؛ تاکنون ۴۲۷کیلومتر شبکه جمع آوری فاضلاب به بهره برداری رسیده و ۱۸۰هزار متر مکعب حجم مخازن نیز در مدار و برای ۲۲۸ هزار انشعابات آب، ساخته و در حال بهره برداری است.
به طور متوسط در هرسال حدود ۵۴ میلیون مترمکعب تولید آب در استان داریم که از این مقدار ۸۸ درصد آن از منابع آب زیر زمینی تامین می شود، تعداد ۱۲۰حلقه چاه آب شرب در مدار بهره برداری است و میزان ۱۲درصد آب شرب شهری نیز از منابعی چون چشمه، قنات و منابع آب سطحی و رودخانه ها تامین می شود که بعد از تصفیه وارد شبکه توزیع آب شرب می شوند.
استان سمنان از نظر جمعیت و اشتراک نسبت به کشور، یک درصد انشعابات را دارد و سرانه مصرف هر نفر نیز در استان طی هر شبانه روز قریب به ۲۰۰ لیتر است.
از نظر سرانه مصرف آب نیز از ۳۵ شرکت آب و فاضلاب در کشور دارای رتبه متوسط هستیم، البته داشتن هوای گرم و خشک هم موجب افزایش مصرف بالا می شود.
مصرف آب خانگی در کشور ۷۷درصد و در استان سمنان نیز ۷۶درصد است که متوسط قیمت فروش رفته یک متر مکعب آب در استان دو هزار و ۶۳۹ ریال بوده در صورتی که میانگین کشوری سه هزار و ۱۳۹ ریال است؛ به طور متوسط طی هر سال هر مشترک ۵۱۵ هزار ریال برای آب پرداخت دارد در حالی که میانگین کشوری ۹۲۳ هزار ریال برای هر خانوار است.
کمتر از شش درصد میزان کل آبهای موجود در استان سمنان برای شرب مورد استفاده قرار می گیرد و سرانه مصرف آب خانگی در استان به طور متوسط ۱۶۴ لیتر به ازای هر نفر در شبانه روز است که خوشبختانه مصرف مناسبی داریم.
*خشکسالی های پیاپی چه اثرات منفی را در استان سمنان به همراه داشته است؟
عمق حفاری چاه ها به طور متوسط در استان سمنان بین ۱۵۰ تا ۱۸۰متر بوده اما امروز در منطقه دره تپال شهرستان شاهرود ۲۸۰ متر حفاری در چاه انجام شده و به آب نرسیده یا چشمه روزیه که برای سمنان آب تامین می کند از ۶۵۰ لیتر به ۳۵۰ لیتر در ثانیه کاهش دبی آب داشته است و این موضوع یکی از اثرات خشکسالی است.
در این شرکت اقدامات کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدتی برنامه ریزی شده است، که کف شکنی، جابه جایی، اصلاح تجهیزات، اسید شویی جداره چاه ها، لایروبی چشمه ها و قنوات، اصلاح شبکه ها و انشعابات برای کاهش هدر روی آب در شبکه ها، فرهنگ سازی و اطلاع رسانی به مشترکان برای استفاده بهینه و مناسب، جدا سازی آب برای استفاده فضای سبز از شرب شهری، اخطار به مشترکان پر مصرف و تقاضای تعدیل مصارف به خصوص در پیک مصرف که از ۱۵خرداد شروع شده، پخش تیزرها و اطلاع رسانی از سوی ائمه جماعات در مساجد، انتشار بروشور و بولتن خبری و اطلاع رسانی از جمله اقدامات کوتاه مدت است.
انتقال آب از مناطق دور دست نیز از دیگر اقداماتی است که در برنامه شرکت آب منطقه ای استان سمنان است و در این بین از منابع سدها هم استفاده می کنیم که پس از تصفیه وارد شبکه آب شهری می شوند. انتقال آب به شهر شاهرود، در حال پیگیری است البته بهره برداری از سامانه های نوین تامین آب از جمله، سیستم های آب شیرین کن در برخی از شهرها مانند سرخه نیز در دستور کار شرکت است.
موضوع انتقال آب از سایر حوزه ها هم از برنامه های دراز مدت است که باید در این مورد مطالعات کامل و کارشناسی در سه بخش زیست محیط، هزینه ای و فنی صورت پذیرد.
در استان سمنان شبکه توزیع آب شرب حدود دو هزار و ۳۰۰ کیلومتر است که حدود ۷۰۰ کیلومتر آن که حدود ۳۰درصد از شبکه را شامل می شود باید اصلاح شوند که برای این امر به اعتباری بالغ بر ۷۰ میلیارد تومان نیاز است اما اعتبار سالانه برای این بخش بسیار کم است.
هدر رفت آب در پایان سال گذشته حدود ۲۳درصد بود که این رقم نسبت به متوسط کشوری پایین تر است اما می توانیم با اصلاح شبکه ها و نوسازی انشعابات قدیمی این میزان هدر روی را نیز کمتر کنیم.
*در خصوص جدا سازی آب های مصرفی شرب از فضای سبز چه اقداماتی صورت پذیرفته است؟
ضمن قدردانی از شورای های اسلامی شهر های استان باید بگویم که این شوراها در خصوص تصویب تبصره سه و جداسازی آب فضای سبز از شرب تعامل بسیار خوبی با این شرکت دارند، اما باید توجه داشت که استفاده از پساب تصفیه شده فاضلاب شهری می تواند در تامین آب مصرفی برای فضای سبز کمک کننده باشد.
۲۰ درصد جمعیت شهری استان سمنان تحت پوشش خدمات جمع آوری، دفع، تصفیه و ... فاضلاب شهری هستند اما در کشور ۴۰ درصد مشترکان تحت پوشش این شبکه ها هستند که باید این عقب ماندگی را با پیگیری و جذب سرمایه گذاران و علاقمندان سرمایه گذاری در این طرح ها سه تا چهار سال آتی جبران کنیم و در این بین پساب فاضلاب تصفیه شده می تواند برای جایگزینی آب مصرفی صنعت و یا فضای سبز و ... استفاده شود.
می توان برای صنعت و مجتمع های کشت و صنعتی پس از اخذ مصوبات لازم از شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور و همچنین تخصیص پساب فاضلاب از وزارت نیرو با سرمایه گذاران مشارکت داشته باشیم، مدل های مالی برای این موضوع درشهر های سمنان و دامغان توسط مشاور تهیه و به زودی فراخوان جذب سرمایه گذار برای این شهرها داده می شود.
*برنامه های سالجاری شرکت آب و فاضلاب استان سمنان در سالجاری چیست؟
برنامه های امسال علاوه برجذب سرمایه گذار برای طرح های فاضلاب موضوع جذب سرمایه گذار برای تولید برق از سیستم فشار شکن های خط انتقال چشمه روزیه به سمنان است که مقدمات فنی و برآورد مالی توسط مشاور انجام شده و در آینده نزدیک فراخوان جذب سرمایه گذار در این خصوص صورت می پذیرد.
حفر، کف شکنی، جابه جایی و تجهیز شش حلقه چاه، تکمیل هفت هزار متر مکعب مخازن و اجرای انتقال ۱۰کیلومتر خط انتقال، تکمیل طرح آبرسانی به شهر شاهرود، اجرا و تکمیل پروژه آبرسانی به ایوانکی و راه اندازی مدل اول تصفیه خانه فاضلاب دامغان، فراخوان جذب سرمایه گذاری برای سایر شهرهای استان در خصوص طرح های فاضلاب شهری از دیگر برنامه های امسال این شرکت در سالجاری است.
به جز سرمایه گذاری در برآورد اولیه ۳۰ میلیارد تومان نیز برای انجام پروژه های تکمیلی و جدید شرکت آب و فاضلاب شهری استان سمنان در سالجاری نیاز داریم.
گفتگو از اعظم سالار