به گزارش خبرنگار مهر، زمانی که در مهرماه سال ۹۳ فاز جدیدی از بازسازی مجموعه تئاتر شهر آغاز شد سالن‌های قشقایی، سایه و کارگاه نمایش مجموعه تخریب شدند. قرار شد تا همزمان با فعالیت سالن اصلی و سالن چهارسوی تئاتر شهر، سالن‌های بلک‌باکسِ تخریب شده نیز بازسازی و استاندارد شوند. در آن مقطع اولین موردی که در بازسازی مجموعه تئاتر شهر مطرح شد، بودن یا نبودن کارگاه نمایش بود زیرا طبق گفته دست‌اندرکاران بازسازی و مدیران تئاتری مهمترین هدف از بازسازی نزدیک کردن مجموعه به استانداردهای فنی و ایمنی سالن‌های تئاتری بود.
پرسش مهمی که از زمان آغاز بازسازی سالن‌های قشقایی، سایه و کارگاه نمایش از سوی خانواده تئاتر مطرح شد، مدت زمان در نظر گرفته شده برای این بازسازی و تعیین زمان بهره‌برداری مجدد از این سالن‌ها بود. پاسخ مدیران و مسئولان هنری و تئاتری و همچنین دفتر طرح‌های عمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به پرسش مطرح شده این بود که بازسازی تا پیش از برگزاری سی و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به پایان می‌رسد.
برای شفاف شدن روند بازسازی و ارائه اطلاعات به جامعه تئاتری، نشستی با حضور رئیس مجموعه تئاتر شهر، نماینده مجموعه در بازسازی و سرپرست دفتر طرح‌های عمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سالن کنفرانس مجموعه تئاتر شهر در مورخ ۲۷ مهرماه برگزار شد.
در آن نشست و گفتگوهای مدیران و مسئولان هنری و تئاتری که بعد از نشست مذکور انجام شد، نکاتی مطرح شد که توجه به آنها خالی از لطف نیست. در ابتدای نشست مذکور مسعود معمار سرپرست دفتر طرح‌های عمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توضیح داد: دفتر با توجه به نابسامی بنای تئاتر شهر و با توجه به مطالعات و بررسی‌های ۶ ماهه انجام شده، پیمانکار را انتخاب کرد و تخریب ظرف ۲۰ روز انجام شد. حالا (اواخر مهرماه) مرحله بازسازی شروع شده و تا جشنواره تئاتر فجر مجموعه آماده بهره‌برداری می‌شود. با توجه به بازسازی سال ۸۶ و نگرانی ایجاد شده بابت این اتفاق ناشایست، طبق نظر آقای کاراندیش معاون وزیر ارشاد قرار شد از نظرات هنرمندان صاحب‌نظر در این امر استفاده کنیم تا نتیجه چیزی باشد که همه خانواده تئاتر راضی باشند.
نشست بازسازی مجموعه تئاتر شهر در ۲۷ مهرماه
وی در بخش دیگری از آن نشست تأکید کرد: سالن‌های بلک‌باکس مجموعه تا آغاز سی و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر آماده می‌شوند. ما به عنوان سیستم دولتی می‌توانیم ضمانت‌نامه بگذاریم و تا انتهای کار، جوابگوی بازسازی خواهیم بود. از پیشکسوتان تئاتر دعوت کردیم که فعالیت‌های ما را ببینند و نکات مدنظرشان را بیان کنند تا تغییرات لازم ایجاد شود.
مسعود معمار در ادامه درباره کم‌کاری شرکت پیمانکاری «پیکرنهاد» در خصوص خرید برخی امکاناتی که در ابتدای سال ۹۳ برای اجرای بازسازی در سالن اصلی تئاتر شهر وجود داشت و همچنین بودجه در نظر گرفته شده برای بازسازی سالن‌های قشقایی، سایه و کارگاه نمایش، یادآور شد: اگر خریدی به موقع انجام نشد به دلیل این بود که تأمین اعتبار نشده بود اما وقتی اعتبار را تأمین کرده‌ام خریدهای لازم را انجام دادیم. من دوباره کاری نخواهم کرد و از بهترین موارد برای بازسازی تئاتر شهر استفاده می‌کنیم. بودجه در نظر گرفته شده برای این بازسازی نیز ۱۲ میلیارد تومان است.
بعد از سپری شدن پاییز ۹۳ و علیرغم وعده‌های وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاون هنری وزیر، مدیرکل هنرهای نمایشی و رئیس مجموعه تئاتر شهر و برخی بازدیدهایی که از روند بازسازی مجموعه می‌شد، هیچ مشخصه بارزی که حاکی از پایان بازسازی آغاز شده تا پیش از برگزاری سی و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر باشد، دیده نشد.
روز چهارشنبه ۱۰ دی‌ماه علی مرادخانی معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت یازدهم از مجموعه تئاتر شهر بازدید کرد و این بار بر خلاف وعده‌های گذشته خود مبنی برای پایان بازسازی تا پیش از برگزاری جشنواره تئاتر فجر سی و سوم در بهمن سال ۹۳، گفت: ترجیح می‌دهیم تعجیل برای جشنواره موجب نشود از برخی اتفاقات خوب در بازسازی صرف‌نظر شود. اگرچه آماده شدن سالن‌ها برای ما ضرورت دارد اما کیفیت مهم‌تر است. در مورد بازسازی، اهالی تئاتر هم نظراتی دارند که قرار است تمامی نظرات تجمیع شود. به همین دلیل نمی‌خواهیم فشار کاری و کمبود زمان موجب شود از برخی مسایل چشم‌پوشی کنیم.
روز یکشنبه ۱۴ دی‌ماه و تنها ۴ روز بعد از اظهار نظر معاون هنری وزیر ارشاد مبنی بر آماده نشدن سالن‌های بازسازی شده مجموعه تئاتر شهر تا پیش از برگزاری جشنواره تئاتر فجر سی و سوم، پریسا مقتدی رئیس مجموعه اعلام کرد که طراحان صحنه تئاتر طرحی را درباره بازسازی سالن قشقایی مجموعه ارائه دادند که طی آن جایگاه تماشاگر و صحنه نسبت به وضعیت فعلی باید تغییر کند. برای اینکه به لحاظ سازه تئاتر شهر، ایمنی و پارامترهای آتش‌نشانی بررسی‌های لازم روی طرح طراحان صحنه تئاتر انجام شود و به یک نقطه‌نظر مشترک برسیم، بازسازی سالن قشقایی را به طور موقت متوقف کردیم.
جشنواره سی و سوم تئاتر فجر برگزار شد و به پایان رسید اما بازسازی در مجموعه تئاتر شهر همچنان ادامه داشت. سالن سایه با صندلی‌های ایرانی و تجهیزات نوری و صوتی گذشته خود در اسفندماه میزبان اثری نمایشی شد و مدیران تئاتری قول دادند در بهار سال ۹۴ این سالن با تمام امکانات مورد بهره‌برداری قرار بگیرد.
روز ۲۵ اسفندماه پریسا مقتدی رئیس مجموعه تئاتر شهر در نشست رسانه‌ای شوراهای هنری سالن‌های مجموعه، گزارشی از روند بازسازی ارائه داد. وی در گزارش خود گفت: در مسیر بازسازی، تنها تالار قشقایی توقف یک و نیم ماهه‌ای داشت و آن هم به دلیل اختلاف نظر و حساسیت‌های مطرح شده از سوی اعضای شورای هنری این سالن بود که با توافق‌های صورت گرفته، بازسازی‌ها پیگیری شد تا در این زمینه کم‌ترین مشکلی را شاهد باشیم. تکنولوژی به کار گرفته شده در این سالن‌ها از بالاترین سطح کیفی ممکن برخوردار است. بخش عمده تعمیرات سالن سایه انجام شده و امکان اجرا یافته است. چند درصد باقیمانده نیز بعد از پایان اجرای نمایش «کابوس شب نیمه آذر» ادامه پیدا می‌کند. می‌توان گفت نیمه اردیبهشت‌ماه ۹۴ سالن به صورت رسمی افتتاح خواهد شد. همچنین سالن قشقایی نیمه خردادماه سال ۹۴ به بهره‌برداری می‌رسد.
نشست شوراهای هنری تئاتر شهر در ۲۵ اسفندماه
با پایان سال ۹۳ و آغاز سال ۹۴، بازسازی مجموعه تئاتر شهر همچنان بدون وضعیت و چشم‌اندازی مشخص ادامه داشت تا اینکه در روز یکشنبه ۱۳ اردیبهشت‌ماه و طی بازدید از تئاتر شهر معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاون هنری وزیر، مدیرکل هنرهای نمایشی، سرپرست دفتر طرح‌های عمرانی و رئیس مجموعه تئاتر شهر، اظهار نظرهای متفاوتی نسبت به گذشته از سوی مدیران مطرح شد.
در بازدید مذکور مهدی شفیعی گفت: متاسفانه خرید تجهیزات سالن سایه که شامل سیستم‌های نور، صدا و صندلی‌ها می‌شود با تاخیر روبه رو شده و هنوز مبالغ مورد نظر به حساب شرکت واردکننده ریخته نشده است. حتی اگر این هزینه واریز شود و تجهیزات بخواهند به کشور وارد شوند نزدیک به ۲ ماه فرصت می‌طلبد. با توجه به برنامه‌هایی که برای اجراهای عمومی و جشنواره‌های پیش‌رو داریم اگر سالن های سایه و قشقایی تا پایان خردادماه به پایان برسند، بسیار خوب است.
وی تأکید کرد: یکی از نقدهای به حقی که در بازسازی سالن قشقایی عنوان شد آن بود که بدون درنظر گرفتن چشم انداز مناسب و دقیق وارد بازسازی شدیم.
در آن بازدید علی مرادخانی معاون هنری وزیر ارشاد هم با بیان اینکه بر محدودیت ها و مسائلی که وجود دارد واقفیم ولی طبیعتاً اگر کارها برای زمان مشخصی برنامه‌ریزی شود مشکلات کمتری به وجود می‌آید، درباره بازسازی سالن اصلی مجموعه پیشنهاد داد: برای سالن اصلی باید مهندسی معکوس داشته باشیم. برنامه ریزی‌ها، طراحی نقشه‌ها، خرید تجهیزات و تایید مسئولین و هنرمندان کسب شود و بعد از آن اقدامات لازم برای تخریب و بازسازی صورت بگیرد.
معاون هنری وزیر ارشاد یادآور شد: طبق زمانی که توسط دوستان اعلام شده است سالن سایه اواسط تیرماه و سالن قشقایی اوایل شهریورماه تحویل داده می شود.
بعد از انتشار این سخنان که برای اولین بار به تأخیر در خرید و تجهیزات نور و صدا و صندلی‌ها از خارج از کشور و نداشتن برنامه و چشم‌اندازی برای بازسازی، اشاره داشت، مهدی شفیعی در اواخر خردادماه سال ۹۴ از نارضایتی از سرعت پیشرفت بازسازی سالن‌های سایه و قشقایی تئاتر شهر و همچنین اخطار قانونی به پیمانکار بازسازی سخن گفت.
سپس مسعود معمار سرپرست دفتر طرح‌های عمرانی وزارت ارشاد در روز سه‌شنبه ۲ تیرماه در گفتگویی رسانه‌ای اعلام کرد: بازسازی مجموعه تئاتر شهر در ۲ پلاتو و سالن‌های دیگر در مقطعی با سرعت پیش می‌رفت و همه چیز با تعامل با نماینده تام‌الاختیار معاونت هنری دنبال می‌شد تا اینکه در مقطعی با نظر طراحان صحنه تئاتر، وقفه‌ای در بازسازی سالن قشقایی ایجاد شد و ۳ تا ۴ ماه تعمیرات آن به تعطیلی کشیده شد. در این سالن راهکارهایی در نظر گرفته شد اما با این حال دوباره نقطه نظراتی مطرح شده و ریزه‌کاری‌هایی که در تئاتر هست باعث شده، کار در این سالن با وقفه روبرو شود.
وی با اشاره به برگزاری جلسه‌ای با حضور معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی وزیر ارشاد و مدیرکل هنرهای نمایشی در روز ۲ تیرماه، تأکید کرد: در جلسه امروز مقرر شد که پیمانکار پروژه تا ۱۵ روز آینده (نیمه تیرماه) سالن سایه و ۲ پلاتو را تحویل دهد. خریدهای لازم برای تجهیز سالن‌ها از فرانسه انجام شده و شرکت فرانسوی اعلام کرده که وسایل تا ۲ هفته آینده به ایران می‌رسند. بنابراین با اولتیماتوم شفاهی که امروز داده شد تا ۱۵ روز آینده سالن سایه و ۲ پلاتو تکمیل می‌شوند.
با گذشت یک هفته از سخنان گفته شده توسط مسعود معمار، سرپرست دفتر طرح‌های عمرانی وزارت ارشاد در گفتگو با خبرنگار مهر در روز دوشنبه ۸ تیرماه، با اشاره به بالا رفتن سرعت بازسازی در سالن‌های سایه و قشقایی، زمان پایان بازسازی سالن سایه را تا ۱۰ روز دیگر از تاریخ گفتگو اعلام کرد. وی درباره زمان پایان بازسازی سالن قشقایی نیز بار دیگر تغییرات ارائه شده از سوی هنرمندان را دلیل تأخیر در بازسازی این سالن عنوان کرد و زمان دقیقی در خصوص بهره‌برداری مجدد از سالن قشقایی ارائه نداد.
سرپرست دفتر طرح‌های عمرانی درباره زمان انعقاد قرارداد برای خرید تجهیزات و امکانات صوتی، نوری و صندلی‌های سالن‌های سایه و قشقایی یادآور شد: قراردادهای خرید تجهیزات و امکانات اردیبهشت‌ماه بسته شدند.
وی درباره دلایل تأخیر زمانی برای اقدام به خرید تجهیزات و امکانات خارجی مورد نیاز با توجه به اینکه بازسازی از مهرماه سال ۹۳ آغاز شده بود، تأکید کرد: مشکلی مالی پیدا کرده بودیم که برطرف و خرید تجهیزات و امکانات انجام شد.
مسعود معمار درباره حدود بودجه هزینه شده برای خرید تجهیزات نور، صدا و صندلی سالن‌های سایه و قشقایی مجموعه تئاتر شهر، اظهار کرد: نمی‌توانم بودجه دقیقی را اعلام کنم اما حدود ۱ میلیارد و خرده‌ای برای خرید تجهیزات و امکانات خارجی هزینه شده است.
با مرور سخنان مدیران و مسئولان هنری، تئاتری و دست‌اندرکاران پروژه بازسازی مجموعه تئاتر شهر تناقض‌هایی مشاهده می‌شود که برای برطرف شدن آنها پرسش‌هایی مطرح می‌شود.
۱- با توجه به سخنان سرپرست دفتر طرح‌های عمرانی وزارت ارشاد در نشست رسانه‌ای مورخ ۲۷ مهرماه مبنی بر مطالعات و بررسی‌های ۶ ماهه انجام شده در خصوص بازسازی مجموعه تئاتر شهر، چرا نباید چشم‌انداز مشخصی برای بازسازی و روند آن وجود داشته باشد؟ نبود این جشم‌انداز و برنامه‌ریزی در سخنان مدیرکل هنرهای نمایشی و همچنین معاون هنری وزیر ارشاد در بازدید ۱۳ اردیبهشت‌ماه مشهود است.
۲- اگر چشم‌انداز و برنامه‌ریزی بازسازی مجموعه تئاتر شهر مشخص بود و به تأیید معاون هنری و مدیرکل هنرهای نمایشی رسیده بود که اجازه بازسازی در مهرماه ۹۳ داده شد، دلیل تأخیر در به پایان نرسیدن بازسازی تا جشنواره سی و سوم تئاتر فجر چه بود؟ به طور حتم نمی‌توان دلیل تأخیر در بازسازی سالن سایه را هم، اختلاف نظر با طراحان صحنه تئاتر دانست. ضمن اینکه طبق گفته رئیس مجموعه تئاتر شهر در مورخ ۱۴ دی‌ماه مبنی بر توقف موقت بازسازی سالن قشقایی، این اختلاف نظر ۴ ماه بعد از شروع بازسازی به وجود آمده و دلیل کم‌کاری‌های ۴ ماه ابتدایی بازسازی در سالن قشقایی را توجیه نمی‌کند.
۳- با توجه به صحبت هایی که در خصوص تأخیر در بازسازی مجموعه تئاتر شهر از سوی مدیران و مسئولان ارائه شده، چرا تصمیم‌گیرندگان هنری و تئاتری و همچنین دست‌اندرکاران بازسازی با وجود آگاه بودن از شرایط مدنظرشان، به دفعات بر به پایان رسیدن بازسازی تا پیش از جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر تأکید کردند و بعد از آن هم به ارائه چندین زمان دیگر به عنوان پایان بازسازی پرداختند؟
۴- معاون هنری در سخنان خود در ۱۳ اردیبهشت‌ماه سال ۹۴ از عبارت «مهندسی معکوس» در بازسازی سالن اصلی استفاده کرد یعنی برای سالن اصلی باید در ابتدا برنامه‌ریزی‌ها، طراحی نقشه‌ها، خرید تجهیزات و تایید مسئولان و هنرمندان کسب شود و بعد از آن اقدامات لازم برای تخریب و بازسازی سالن اصلی صورت بگیرد. با توجه به این نکته آیا برنامه ریزی و طراحی نقشه‌ها و خرید تجهیزات و سایر ملزومات در دیدگاه مدیران و مسئولان هنری و تئاتری باید در مرحله بعد از تخریب یک سازه تئاتری انجام شوند که حال با مهندسی معکوس این روند، بازسازی سالن اصلی در آینده بهتر انجام شود؟ آیا این سخنان معاون هنری حاکی از این واقعیت است که بدون هیچ چشم‌انداز، برنامه مشخص و خرید تجهیزات، بازسازی سالن‌های سایه و قشقایی مجموعه تئاتر شهر آغاز شده است؟
۵- معاون هنری وزیر ارشاد در ۱۳ اردیبهشت‌ماه اعلام کرد که دوستان دست‌اندرکار پروژه بازسازی تئاتر شهر اعلام کرده‌اند که سالن سایه را تا اواسط تیرماه و سالن قشقایی را تا شهریورماه تحویل می‌دهند. با توجه به این نکته، اخطار و اولتیماتوم قانونی یا شفاهی به پیمانکار از سوی مدیرکل هنرهای نمایشی و دفتر طرح‌های عمرانی در اواخر خردادماه و اوایل تیرماه و تعیین مهلت زمانی ۱۵ روزه برای پیمانکار به منظور تحویل دادن سالن سایه، از چه اهمیت و جایگاهی برخوردار است؟
۶- در نشست ۲۷ مهرماه اعلام شد که بودجه بازسازی سالن‌های سایه، قشقایی و کارگاه نمایش مجموعه تئاتر شهر ۱۲ میلیارد تومان است. با توجه به تعیین بودجه، چرا خرید تجهیزات و امکانات با تأخیری ۸ ماهه و در اردییبهشت‌ماه سال ۹۴ باید انجام شود؟ اینکه اختلاف نظر در خصوص گرید تجهیزات و امکانات میان جامعه هنری و رئیس تئاتر شهر و نماینده تام‌الاختیار معاون هنری در بازسازی با دفتر طرح‌های عمرانی باعث بالا رفتن برآورد اولیه شده و این امر باعث تأخیر در خرید تجهیزات خارجی است، تنها به یک توجیه ساده شبیه است زیرا طبق گفته سرپرست دفتر طرح‌های عمرانی بودجه هزینه شده برای خرید تجهیزات خارجی مبلغی کمی بیش از ۱ میلیارد تومان است که در بودجه ۱۲ میلیاردی تعیین شده برای بازسازی، مبلغی چشمگیر نیست.
۷- اگر اختلاف نظر میان طراحان صحنه با رئیس مجموعه تئاتر شهر، شوراهای هنری مجموعه و دست‌اندرکاران پروژه بازسازی تئاتر شهر بر سر چگونگی بازسازی سالن قشقایی وجود نداشت، بازسازی تا قبل از برگزاری جشنواره سی و سوم تئاتر فجر به پایان می‌رسید؟ اگر اینگونه بود چرا سالن سایه و پلاتوها که وضعیتی مجزا از سالن قشقایی داشتند و حتی سالن سایه با ۶۰ درصد توانایی خود در اسفندماه سال گذشته میزبان اثری نمایشی شد، پیش از برگزاری جشنواره تئاتر فجر یا اواسط اردیبهشت‌ماه سال جاری، به پایان بازسازی نرسید؟
۸- آیا استفاده از این موضوع که نظر طراحان صحنه و هنرمندان تئاتر در بازسازی مجموعه تئاتر شهر لحاظ شد و این امر یکی از دلایل تأخیر در بازسازی است که مدام از سوی مدیران و مسئولان درگیر پروژه بازسازی تئاتر شهر مطرح می‌شود تنها یک توجیه نیست وقتی که مدیرکل هنرهای نمایشی در ۱۳ اردیبهشت‌ماه اعلام می‌کند که بدون چشم‌اندازی مشخص بازسازی سالن قشقایی آغاز شد و اینکه هیچکدام از تجهیزات و امکانات خارجی خریداری نشده و حتی پولی به حساب شرکت واردکننده واریز نشده است؟
۹- آیا بازسازی اخیر مجموعه تئاتر شهر همچون بازسازی انجام شده در سال ۸۶، حاکی از نبود برنامه‌ریزی مدیران و مسئولان تئاتری و هنری و دست‌اندرکاران پروژه بازسازی نیست؟ اگر به دلیل نبود برنامه‌ریزی مشخص و تخصیص اعتبار در نظر گرفته شده برای بازسازی قلب تپنده تئاتر ایران، این پروژه با تأخیر و روندی فرسایشی انجام می‌شود چرا مدیران، تعامل با هنرمندان و جامعه تئاتری را دلیل تأخیر در بازسازی عنوان می‌کنند؟ وقتی سرپرست دفتر طرح‌های عمرانی اعلام می‌کند که به دلیل مشکل مالی قرارداد خرید تجهیزات خارجی اردیبهشت‌ماه سال ۹۴ منعقد شده، چرا موضوعاتی غیر از بودجه و برنامه ریزی مدیران به عنوان دلایل تأخیر بازسازی تئاتر شهر مطرح می‌شوند؟