به گزارش خبرنگار مهر، موسم تبلیغی که می‌رسد، تحصیل طلاب علوم دینی در همه حوزه‌های علمیه متوقف می‌شود؛ چه آنهایی که به تبلیغ می‌روند و چه طلابی که هنوز به توانمندی تبلیغی نرسیده‌اند.
ماه مبارک رمضان، ۱۰ روز نخست ماه محرم و ۱۰ روز آخر ماه صفر مهم‌ترین مناسبت‌های تبلیغی است که طلاب معمم از سوی نهادهای حوزوی و یا به صورت انفرادی به تبلیغ می‌روند. اما روزهای دیگری نیز هستند که در آنها دروس حوزه‌های علمیه همانند دیگر نظام‌های آموزشی کشور تعطیل می‌شود. فصل تابستان، تعطیلات نوروزی، پنجشنبه و جمعه، شهادت امامان معصوم(ع) و تعطیلاتی که در تقویم رسمی کشور درج شده، از جمله این ایام به شمار می‌آیند.
این نابسامانی و زیادبودن تعطیلات حوزه، در سال‌های اخیر باعث انتقاد بزرگان حوزه‌های علمیه شده است. اساتید مطرح حوزه همچون آیات عظام مکارم شیرازی، سبحانی، جوادی آملی و... بیم آن دارند که طلاب علوم دینی در اثر دوری از اجتهاد و تحصیل از هویت طلبگی خود خارج شوند.
نکته مهم اینکه، در حال حاضر حدود ۱۵۰ هزار طلبه در مدارس علمیه کشور مشغول تحصیل هستند اما در باشکوه‌ترین موسم تبلیغی بین ۳۰ تا ۴۰ هزار طلبه به مناطق تبلیغی اعزام می‌شوند. بقیه طلاب یا هنوز در سطح پایین حوزه هستند و لباس مقدس روحانیت را به تن نکرده‌اند و یا با تعطیل شدن حوزه برنامه منسجمی برای تحصیل ندارند و مشغول امور شخصی هستند.
خبرگزاری مهر، برای پیگیری این دغدغه بزرگان و زعمای حوزه‌های علمیه سلسله گفتگوهایی با اساتید و فرهیختگان حوزه انجام می‌دهد تا اظهارنظرها و پیشنهادهای آنان را مورد بررسی و واکاوی قرار دهد.
عمر و جوانی؛ دو گوهری که باید مدیریت شود
آیت‌الله سیداحمد فاطمی - استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم در پاسخ به این سئوال خبرنگار مهر که چگونه می‌توان در ایام تعطیلات رسمی حوزه از ظرفیت طلاب استفاده کرد، به روایتی از پیامبر اسلام اشاره کرد و افزود: طبق فرمایش پیامبر گرامی اسلام(ص) در روز قیامت قدم از قدم برداشته نمی‌شود مگر اینکه از انسان درباره چهار چیز سئوال شود. دو سئوال از این چهار سئوال مربوط به تعطیلات حوزه و سئوال شما می‌شود که یکی نحوه سپری شدن عمر و دیگری جوانی انسان است.
وی اضافه کرد: انسان در دوران جوانی از استعداد قوی بهره مند است و می‌تواند از این دوران بهره‌برداری بیشتری کند، بنابراین تعطیلات و غیرتعطیلات برای او معنا ندارد. انسان باید زمان و عمر را مدیریت کند تا در قبال چیزی که از دست می‌دهد موفقیت‌هایی به دست بیاورد و گرنه دچار خسران می‌شود؛ به ویژه یک طلبه و روحانی اهل عمل که خودش را در مسیر شناخت اسلام قرار داده و می‌خواهد طبق آموزه‌های عمل کند و در این دنیای پرآشوب که انواع و اقسام هجمه‌ها علیه نسل جوان است، اسلام را بشناسد و نشر بدهد.
آیت‌الله فاطمی با تاکید بر اینکه مسئله عمر امانتی است که باید مدیریت شود، تصریح کرد: طلبه‌ها زمانی که در حال تحصیل رسمی هستند، با انتخاب دروس تعدادی استاد حوزه، برنامه روزانه دارند اما وقتی تعطیلات پیش می‌آید -که گاهی به سه تا چهار ماه می‌رسد- باید برای مدیریت زمان، برنامه‌ریزی کنند که این فرصت‌ها هدر نرود.
توصیه به طلاب
این استاد حوزه به بخشی از توصیه‌های خود که در پایان سال تحصیلی حوزه به طلبه‌ها بیان داشته، اشاره کرد و افزود: در دوران تعطیلی رسمی حوزه، بدن انسان که در ایام تحصیلی دچار خستگی شده، نیاز به مقداری استراحت دارد ولی کسی که طالب علم است همیشه نمی‌تواند استراحت کند، بلکه باید زمانش را طوری مدیریت کند که بخشی از آن برای تفریح و آسایش خود و خانواده‌اش و صله ارحام و بخشی دیگر برای مطالعه سپری شود.
وی گفت: به طلبه‌ها توصیه کردم که ایام فراغت تحصیلی، دروس یک سال تحصیلی را که گذراندند، مرور و خلاصه نویسی کنند تا نوعی بازسازی علمی در آنها به وجود آید. به عنوان مثال اگر یک درس را در چند دفتر یادداشت کردند، محتوای این درس را در یک دفتر خلاصه کنند.
آیت‌الله فاطمی افزود: طلبه‌هایی که درس خارج را گذراندند و محتوای آن را به زبان فارسی یادداشت کردند، می‌توانند در ایام تعطیلات رسمی حوزه، این درس را به زبان عربی یادداشت کنند، یا به منابعی که استاد ارجاع داده مراجعه کنند تا اندوخته‌هایی که در طول دوران تحصیلی داشتند بازسازی شود.
پیگیری موضوعات مطالعاتی
انتخاب یک موضوع مطالعاتی و تلاش برای عمق بخشی دانش و اطلاعات، توصیه دیگر این استاد حوزه علمیه به طلاب علوم دینی است.
وی در این زمینه گفت: بهتر است طلاب، یک موضوع مهم را انتخاب و در مورد آن مطالعه کنند، به عنوان مثال یک موضوع قرآنی تفسیری (تفسیر موضوعی یا ترتیبی) را انتخاب و در مورد آن از چند منبع مهم تفسیری تحقیق کنند. یا دو سه جزء قرآن را از چند منبع مهم تفسیری مرور کنند که این رویه علاوه بر اینکه اندوخته علمی و ممارست با قرآن خواهد بود، نکات جدیدی را پیش روی طلاب قرار می‌دهد.
به گفته آیت‌الله فاطمی یک طلبه یا روحانی در ایام تعطیلات باید به گونه ای برنامه ریزی کند که از فرصت تعطیلات استفاده بهینه داشته باشد تا با دست پر از تعطیلات بیرون رود.