خبرگزاری مهر-گروه استانها: محلات یکی از زیباترین و خوش آب و هواترین شهرهای استان مرکزی است و وجود گلستان‌های متعدد پرورش گل این زیبایی و طراوت را دوچندان کرده است. این شهر به دلیل شهرت در تولید گل به نام هلند ایران و شهر گل‌ها لقب گرفته و هر ساله میزبان تعداد زیادی گردشگر داخلی و خارجی است.
محلات بزرگ‌ترین منطقه کشور از نظر میزان سطح زیر کشت گل است و در زمینه تنوع تولید گل مقام اول و از نظر مقدار تولید مقام دوم را در کشور دارد. سابقه تولید گل در محلات به ۸۰ سال پیش باز می‌گردد و این شهرستان از پیشگامان تولید و توسعه صنعت گل در کشور محسوب می‌شود.
انواع گل‌های شاخه بریده، نشائی و فصلی، آپارتمانی، گل‌های فضای سبز و باغچه‌ای و درخت و درختچه‌های زینتی و انواع کاکتوس در این شهرستان تولید می‌شود و به دلیل آب و هوای معتدل و عدم گرما و سرمای شدید، ماندگاری طولانی‌تری نسبت به سایر نقاط کشور دارد.
صادرات گل و گیاهان زینتی ارزآوری خوبی دارد
رئیس پژوهشکده ملی گل و گیاهان زینتی محلات به خبرنگار مهر گفت: با بررسی‌های انجام شده با همین وضعیت نابسامان تولید گل در کشور اگر بتوان تا ۳۰ درصد محصولات گل و گیاهان زینتی کشور را صادر کرد، حدود یک میلیارد دلار صادرات به دنبال خواهد داشت که این رقم معادل یک سوم صادرات محصولات باغبانی و ۱۵ درصد کل صادرات محصولات کشاورزی کشور است.
پژمان آزادی تأکید کرد: صادرات گل و گیاه بسیار درآمد زاست و برای سرمایه‌گذاری بسیار مناسب است و اگر دولت در این زمینه حمایت کافی و اتحادیه‌ها و بخش خصوصی سرمایه‌گذاری لازم را انجام دهند، ارزآوری بسیار خوبی به همراه خواهد داشت.
بازار مجازی گل و گیاه زینتی در شهرستان محلات ایجاد می‌شود
وی افزود: در زمینه زیرساختی از قبیل پایانه گل و گیاه، سیستم حمل و نقل مخصوص گل و گیاهان زینتی و ارتباطات بین‌الملل، آماده همکاری با فرمانداری و مدیریت جهاد کشاورزی هستیم. همچنین به زودی با مشارکت بخش خصوصی بازار مجازی گل و گیاهان زینتی در شهرستان محلات ایجاد خواهد شد.
آزادی با بیان اینکه شرایط آب و هوایی محلات برای پرورش گل مناسب است، افزود: شمال ایران مهد پرورش گل‌های آپارتمانی است ولی به دلیل رطوبت بالای هوای منطقه شمال نیاز به سازگاری با شرایط خشک را دارند. در محلات به دلیل شرایط آب و هوایی ویژه، این گیاهان مراحل سازگاری خود را طی کرده و برای صادرات مناسب هستند.
وی اظهار داشت: عمده‌ترین مشکل صنعت گل در محلات، تفکر سنتی است که تمایل به به‌کارگیری ابزارها و امکانات نوین را کاهش می‌دهد که در این زمینه پژوهشکده با اجرای برنامه‌های ترویجی و تشکیل نشست‌های هم‌اندیشی با تولیدکنندگان گل و دعوت از متخصصان، آنان را به سمت سرمایه‌گذاری برای کشت‌های نوین و درآمدزا ترغیب می‌کند تا بتوانند علاوه بر افزایش سطح زیر کشت و افزایش تولید، قیمت تمام شده محصولات خود را کاهش دهند.
رئیس پژوهشکده ملی گل و گیاهان زینتی محلات روش‌های بازار رسانی گل را یکی دیگر از مشکلات ذکر کرد و گفت: بازار رسانی گل و گیاهان زینتی به روش سنتی انجام می‌شود در حالی که باید با ایجاد سالن مناسب حراج و فروش گل، با روش‌های علمی گل‌ها را رتبه‌بندی و از لحاظ کیفی شماره‌گذاری کرد تا محصولات با قیمت عادلانه به دست مصرف کننده برسد. همچنین حمل و نقل مناسب و وجود ماشین‌های یخچال دار حمل گل نیز یکی از نیازهای این حوزه است.
وی اظهار امیدواری کرد که با تلاش‌های اتحادیه گل و گیاه و کمک فرمانداری محلات، پایانه گل و گیاهان زینتی محلات راه‌اندازی شود و افزود: ایجاد تفکر فروش پایانه‌ای از اهمیت ویژه‌ای برخودار بوده و لازمه آن راه‌اندازی فیزیکی پایانه است.
آزادی خاطرنشان کرد: در حوزه روابط بین‌الملل اگر نتوانیم به بازارهای جهانی ورود پیدا کنیم و تنها به بازار داخلی تکیه نماییم قطعاً این صنعت با شکست مواجه می‌شود.
تولید ارقام جدید گل و گیاهان زینتی در محلات
وی با اشاره به بالا بودن هزینه تولید گل در کشور افزود: تمام ارقام جدید گل از خارج کشور وارد می‌شود که علاوه بر خروج ارز، موجب افزایش قیمت تمام شده محصول شده و منجر به کاهش توان رقابت در بازارهای جهانی می‌شود. به همین منظور تولید ارقام جدید با مشارکت بخش خصوصی در دستور کار است تا علاوه بر صرفه‌جویی ارزی، توان رقابت نیز بالا رود.
رئیس پژوهشکده ملی گل و گیاهان زینتی افزود: در این خصوص از سال گذشته، تیم ۲۰ نفری از مراکز پژوهشی، دانشگاهی و بخش خصوصی تشکیل شد و پروژه‌های کاربردی و تحول‌آفرین در این زمینه معرفی و تکثیر ارقام جدید گل‌های زینتی در دستور کار قرار گرفت که در قالب ۱۵ طرح کلان در زمینه اقتصاد مقاومتی تعریف شد.
آزادی خاطرنشان کرد: از جمله پروژه‌ها و طرح‌های در دستور کار معرفی ارقام جدید گیاهان زینتی و روش‌های تولید و تکثیر گل‌های میخک، گلایل، رز، شیپوری و زنبق است و طبق پیش‌بینی‌های صورت گرفته، ثمردهی این پروژه‌ها از چهار سال آینده شروع می‌شود و در این صورت خواهیم توانست با تأمین نیاز داخلی و جلوگیری از خروج ارز، ۷۰ میلیارد تومان صرفه‌جویی ارزی در سال داشته باشیم.
نمایشگاه گل باید فرصتی برای ارتباط‌گیری تولیدکنندگان با خریداران اصلی باشد
رئیس پژوهشکده ملی گل و گیاهان زینتی محلات درخصوص برگزاری جشنواره گل خاطرنشان کرد: این جشنواره با هدف ایجاد تعامل بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان صورت گرفته و تولیدکنندگان فرصت پیدا می‌کنند با خریداران و مصرف‌کنندگان ارتباط مستقیم برقرار کرده و برای تولیدات آینده خود برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت و درازمدت کنند.
وی با اشاره به برگزاری جشنواره گل محلات افزود: جشنواره‌هایی که تاکنون در محلات برگزار شده از جنبه نمایشگاهی ضعیف بوده‌اند، چون نمایشگاه باید به صورت علمی برنامه‌ریزی و اجرا شود و این امکان فراهم شود که تولیدکنندگان با خریداران اصلی خود ارتباط بگیرند.
وی ادامه داد: در بسیاری از نمایشگاه‌های بین‌المللی مانند نمایشگاه گل هلند تنها تولیدکنندگان و بازرگانان اجازه ورود به نمایشگاه دارند و به سایر بازدیدکنندگان عادی تنها روزهای خاصی به صورت محدود اختصاص داده می‌شود و غرفه داران و تولیدکنندگان حاضر به سرمایه‌گذاری و هزینه کردن در این نمایشگاه‌ها هستند چون می‌دانند با مصرف‌کنندگان و مشتریان واقعی سروکار دارند.
آزادی خاطرنشان کرد: البته برگزاری جشنواره گل در محلات نیز باعث ایجاد تعامل قوی بین تولیدکنندگان شده و از بابت اطلاع‌رسانی در زمینه گل و بازدید مردم از آن جشنواره محلات یکی از جشنواره‌های خوب کشور است ولی از نظر نمایشگاهی نمره قابل قبولی در این حوزه نداریم.
وی با اشاره به آمادگی پژوهشکده گل محلات برای برگزاری نمایشگاه تخصصی گل در سال‌های آتی اظهار داشت: امیدواریم در سال‌های آینده شاهد برگزاری نمایشگاه گل به معنای واقعی در سطح شهرستان باشیم و پژوهشکده این آمادگی را دارد که با بهره‌گیری از نیروهای متخصص خود که سابقه شرکت در نمایشگاه‌های جهانی را دارند، به برگزاری یک نمایشگاه تخصصی کمک کند.
سالانه ۱۳۵ میلیون شاخه گل در محلات تولید می‌شود
رئیس اتحادیه گل و گیاه محلات در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: وضعیت تولید گل در محلات خوب است ولی وجود رکود اقتصادی در بازار برای تولیدکنندگان مشکل ایجاد کرده است.
غلامعلی ابراهیمی افزود: محلات با تولید سالانه ۱۳۵ میلیون انواع گل‌های شاخه بریده شامل گل‌های گلایول، رز، میخک، شیپوری، داوودی، لیفیانتوس و زنبق در کشور رتبه دوم را در این بخش دارد.
وی ادامه داد: این شهر از نظر تولید گل‌های فضای سبز و باغچه‌ای با بیش از ۷۰ گونه و تولید ۸۵ میلیون گلدان در سال و نیز تولید سالانه ۲۵ تن انواع بذرهای فصلی و نشائی در کشور رتبه اول را داراست.
ابراهیمی افزود: همچنین در زمینه گل‌های آپارتمانی با بیش از ۱۰ گونه و تولید چهار میلیون گلدان در سال و تولید سالانه۱۲۰ میلیون گلدان انواع گیاهان فصلی رتبه دوم کشوری و در تولید درخت و درختچه‌های زینتی با تولید پنج میلیون اصله در سال رتبه سوم کشوری را داراست.
رئیس اتحادیه گل و گیاه محلات سطح زیر کشت گل شهرستان را حدود ۹۰۰ هکتار شامل فضای باز و گلخانه‌ای بیان کرد که از این حیث در بین شهرستان‌های کشور مقام اول را دارد و یادآور شد که ۷۰۰ بهره‌بردار در این زمینه مشغول به فعالیت هستند.
ابراهیمی خاطرنشان کرد: نمایشگاه گل محلات طی سال‌های گذشته با هدف افزایش صادرات و تبادل اطلاعات بین تولیدکنندگان داخلی و خارجی شکل گرفت و رشد اقتصادی و افزایش جذب توریست را به دنبال داشت.
برگزاری نمایشگاه گل در زمینه افزایش صادرات غیرنفتی مؤثر بود به نحوی که در اولین سال برگزاری نمایشگاه، شهرستان محلات ۱۰ میلیون دلار صادرات گل داشت و در هشتمین دوره برگزاری نمایشگاه این میزان به ۲۲ میلیون دلار رسید ولی دوباره به دلیل مشکلات صادرات و تحریم‌های اقتصادی روند نزولی گرفتوی با اشاره به برگزاری ۱۲ دوره نمایشگاه گل در سطح شهرستان محلات اظهار داشت: برگزاری نمایشگاه گل در زمینه افزایش صادرات غیرنفتی مؤثر بود به نحوی که در اولین سال برگزاری نمایشگاه، شهرستان محلات ۱۰ میلیون دلار صادرات گل داشت و در هشتمین دوره برگزاری نمایشگاه این میزان به ۲۲ میلیون دلار رسید ولی دوباره به دلیل مشکلات صادرات و تحریم‌های اقتصادی روند نزولی گرفت.
ابراهیمی افزود: از ابتدای سال جاری تاکنون هشت و نیم میلیون دلار گل و گیاهان زینتی از محلات به کشورهای عراق، ترکمنستان، آذربایجان، کشورهای حاشیه خلیج فارس، ژاپن، انگلستان و هلند صادر شده است.
وی با اشاره به مشکلات بخش صادرات گل گفت: واحدهای تولیدی اکثراً سنتی هستند و زیرساخت‌های لازم در بخش صادرات هنوز مهیا نیست.
ابراهیمی افزود: در بخش سرمایه‌گذاری، سود تسهیلات بانکی بسیار بالاست و با توجه به کرایه‌های بالای حمل و نقل هوایی و هزینه‌های زیاد بسته‌بندی، انجام صادرات گل مقرون به صرفه نیست.
رئیس اتحادیه گل و گیاه محلات با اشاره به سنتی بودن دستگاه‌های حرارتی در گلخانه‌ها و افزایش مصرف انرژی ادامه داد: اگر دولت در زمینه تسهیلات بانکی کم‌بهره و بلند مدت و مهیاسازی زیرساخت‌های صادرات از تولیدکنندگان حمایت کند، می‌توان با سرمایه‌گذاری مناسب در زمینه مکانیزه کردن تولید، هزینه تولید را کاهش داد و به سمت رقابت در بازارهای جهانی شتافت.
ابراهیمی خاطرنشان کرد: طبق ارزیابی که انجام شده در صورت حمایت ویژه دولت و سرمایه‌گذاری مناسب بخش خصوصی می‌توان رقم صادرات را در مدت پنج سال به ۲۵۰ میلیون دلار رساند.
نبود بازار صادراتی و روش‌های تولید سنتی آفت صنعت گل در محلات
فرماندار محلات به خبرنگار مهر گفت: قدیمی‌ترین و پرسابقه‌ترین پتانسیل اقتصادی محلات، تاکنون صنعت تولید گل بوده است.
سید احمد سجادی افزود: گرچه پس از ورود صنعت سنگ محلات به بازار اقتصادی، این بخش تأثیر اقتصادی بیشتری نسبت به صنعت گل داشته است ولی صنعت گل با وجود سنتی بودن از روال و ثبات نسبی برخوردار بوده است.
فرماندار محلات با اشاره به مشکلات صنعت گل محلات گفت: مهم‌ترین مشکلات این حوزه، عدم وجود بازار صادراتی و زیرساخت مناسب برای صادرات، سنتی بودن روش‌های تولید و مشکلات حمل و نقل و ترانزیت هوایی گل است.
وی خاطرنشان کرد: برای رفع مشکلات تولید باید تولید و بازار فروش سامان یابد و تسهیلات ارزان قیمت برای نوسازی واحدهای سنتی به این بخش تزریق شود.
فرماندار محلات بیان داشت: در دو سال گذشته، پژوهشکده ملی گل و گیاهان زینتی محلات تأثیرات خوبی بر روی صنعت گل این منطقه داشته است و برای تداوم این تأثیرات مثبت نیاز به تعامل و رابطه خوب پژوهشکده و تولیدکننده هستیم و این رابطه باید در میدان عملیاتی و حوزه تولید خودنمایی کند.
سجادی ادامه داد: در این مدت ارقام جدیدی از گل و گیاه زینتی در پژوهشکده گل محلات تولید شده است که باید با برنامه‌ریزی مناسب روند تولید آن شتاب گیرد.
فرماندار محلات یکی از مهم‌ترین حوزه‌های تولید گل را که باید توجه ویژه به آن شود، حوزه صادرات گل ذکر کرد و افزود: باید در زمینه صادرات گل به کشورهای همجوار برنامه‌ریزی و حمایت ویژه صورت پذیرد تا بازار مناسبی در این خصوص ایجاد شود.
طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته با تولیدکنندگان گل بناشده است تا صادرات گل در مدت پنج سال به ۱۰۰ میلیون دلار برسد و این اقدام دور از دسترس نیستسجادی با اشاره به صادرات ۱۲۲ میلیون دلاری گل محلات در سال گذشته خاطرنشان کرد: طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته با تولیدکنندگان گل بناشده است تا صادرات گل در مدت پنج سال به ۱۰۰ میلیون دلار برسد و این اقدام دور از دسترس نیست.
وی برگزاری نمایشگاه گل را یکی از راهکارهای توسعه گل در شهرستان عنوان کرد و ادامه داد: ایجاد نمایشگاه قوی در سطح شهرستان و حضور پررنگ در نمایشگاه‌های خارجی مهم‌ترین ابزار برای ورود به تجارت جهانی است.
سجادی افزود: در نمایشگاه سیزدهم، برای اولین بار شاهد حضور سفیر کشور هلند و عراق و ۱۳ رایزن اقتصادی کشورهای خارجی در نمایشگاه گل محلات خواهیم بود. همچنین امسال ۲۰ نفر از تولیدکنندگان گل محلات به هلند اعزام می‌شوند.
وی ادامه داد: هدف دیگر از برگزاری نمایشگاه گل، جذب توریسم و گردشگر در شهرستان است که موجب تحول در اقتصاد شهر و معرفی توانمندی‌های شهرستان می‌شود.
فرماندار محلات از ویژگی‌های دوره سیزدهم نمایشگاه گل محلات به اختصاص کل فضای نمایشگاه به گل، ابزارآلات و نهاده‌های گل و خوداتکایی نمایشگاه به تولیدکنندگان و عدم استفاده از بودجه دولتی اشاره کرد.
زمینه صادرات گل به کشورهای همجوار فراهم شود
دبیر تعاونی گل و گیاه و یکی از تولیدکنندگان گل محلات به خبرنگار مهر گفت: گل به دلیل نگاه فانتزی به آن، هنوز جایگاه خود را در خانواده‌های ایرانی باز نکرده است در صورتی که در کشورهای پیشرفته تبلیغات مناسبی در زمینه استفاده گل در خانواده‌ها صورت گرفته است و اگر در سبد خانوار مردم جای گیرد از بسیاری از استرس‌ها و فشارهای روانی جلوگیری خواهد کرد.
بالا بودن بهره بانکی، افزایش نرخ ارز و تحریم‌های اقتصادی از جمله مشکلات این صنعت است و در بحث هدفمندی یارانه‌ها قرار بود بخشی از درآمد حاصله به تولید اختصاص یابد که این اتفاق نیفتادبابک لریجانی با اشاره به مشکلات تولید گل افزود: بالا بودن بهره بانکی، افزایش نرخ ارز و تحریم‌های اقتصادی از جمله مشکلات این صنعت است و در بحث هدفمندی یارانه‌ها قرار بود بخشی از درآمد حاصله به تولید اختصاص یابد که این اتفاق نیفتاد.
وی در خصوص صادرات گل گفت: افق صادرات افق بسیار روشنی است و کشور ما در منطقه‌ای واقع شده است که کشورهای مصرف‌کننده مانند عراق، افغانستان، آذربایجان و کشورهای حاشیه خلیج فارس در اطراف ما واقع شده‌اند و این یک فرصت طلایی برای صادرات است و حتی بیدقرمز محلات به هلند صادر می‌شود.
دبیر تعاونی گل و گیاه محلات خاطرنشان کرد: گل کالایی است که به عنوان صادرات غیرنفتی ارزآوری بسیار خوبی دارد و با توجه به مشکلات آب در کشور، به نسبت تولید محصولات زراعی و جالیزی از صرفه اقتصادی بسیار بالایی برخوردار است.
لریجانی مهم‌ترین مشکلات صادرات گل در محلات را عدم پشتیبانی دولت از صادرات بخش خصوصی در زمینه گل، سنتی بودن تولید و افزایش هزینه تولید، ضعف در بسته‌بندی، مشکلات زیرساختی و حمل و نقل، عدم بازاریابی مناسب و شناخت کشش بازار و به روز نبودن علم تولید گل ذکر کرد و یادآور شد: با توجه به شرایط محیطی و اقلیمی و هوای معتدل محلات، گل‌های تولیدی این شهرستان ماندگاری بیشتری دارند و از خصوصیات ویژه‌ای برخوردار است، به عنوان مثال گل مریم تولیدی در محلات تنها نمونه تولید این گونه در کشور است که معطر بوده و عطر و بوی مطبوعی دارد.
برگزاری نمایشگاه گل، سکوی پرتاب گل محلات شد
عضو ستاد برگزاری نمایشگاه گل محلات، برگزاری این نمایشگاه را موجب رشد صنعت گل منطقه دانست و تصریح کرد: برگزاری ۱۲ دوره نمایشگاه گل محلات سکوی پرتاب گل محلات شد و دریچه‌ای بود که بوی مطبوع گل محلات را به مشام تمام نقاط ایران رسانید.
وی افزود: نمایشگاه گل محلات یکی از قدیمی‌ترین نمایشگاه‌های گل کشور است و در شناساندن توانمندی‌های شهر محلات در زمینه تولید گل سهم به سزایی دارد.
لریجانی خاطرنشان کرد: در اولین دوره برگزاری نمایشگاه فضای نمایشگاه ۳۰۰ مترمربع بود که در دوره سیزدهم این مقدار به ۵۰۰۰ مترمربع افزایش یافته است.
وی ادامه داد: توریسم کشاورزی یکی از پاک‌ترین توریست‌ها در دنیاست و برگزاری نمایشگاه گل باعث جذب این نوع توریسم در شهر می‌شود و اقتصاد شهر را پویا می‌کند.
سیزدهمین نمایشگاه گل و محلات ۲۴ شهریورماه افتتاح می‌شود و از ۲۵ تا ۲۸ شهریورماه در محل پایانه گل و گیاهان زینتی محلات آماده بازدید عموم استلریجانی افزود: سیزدهمین نمایشگاه گل و محلات ۲۴ شهریورماه افتتاح می‌شود و از ۲۵ تا ۲۸ شهریورماه در محل پایانه گل و گیاهان زینتی محلات آماده بازدید عموم است.
این تولیدکننده گل تأثیر پژوهشکده گل و گیاهان زینتی محلات را مثبت ارزیابی کرد و گفت: در دو سال گذشته رابطه نزدیکی میان تولیدکنندگان و پژوهشکده گل شکل گرفته است و علم و دانش روز در اختیار تولیدکننده قرار گرفته و سعی شده علم و تجربه به هم پیوند بخورد.
وی افزود: در کنار برپایی نمایشگاه برگزاری کارگاه‌های آموزشی، بازدیدهای میدانی و تورهای آموزشی برای گردشگران کشورهای دیگر می‌تواند در پیشبرد این اهداف کمک کند.
عضو ستاد برگزاری نمایشگاه گل محلات در پایان خاطرنشان کرد: صنعت گل و گیاه محلات یک صنعت پاک، ارزآور، اشتغال‌زا و توریسم پذیر است که باید مورد حمایت جدی قرار گیرد.
آنچه مشخص است تولید گل گذشته از اینکه موجب رونق و طراوت و شادابی در منطقه می‌شود، می‌تواند سهم قابل‌توجهی از صادرات غیرنفتی سالانه کشور را به خود اختصاص دهد و به ارزآوری کمک شایانی کند. در کنار استفاده از شیوه‌های نوین تولید و مکانیزه کردن سیستم‌های حرارتی و آبیاری باید زمینه‌های رقابت در بازار خارجی را فراهم کرد و اگر زیرساخت‌های افزایش صادرات گل فراهم شود، در مدت زمان کوتاه شاهد شکوفایی این صنعت در منطقه و کشور خواهیم بود.
خبرنگار و عکاس: محمدباقر شهبازی