قائم مقام معاونت امور باغبانی وزارت جهادکشاورزی در گفتگوی مشروح با مهر، برنامه ها و اهداف این معاونت را در تدوين برنامه ششم توسعه كشور تشریح کرد و اظهارداشت: براساس برنامه زمانی که سازمان مدیریت و برنامه ریزی برای تدوین برنامه ششم ابلاغ کرده، ۷ کارگروه در وزارت جهاد با هماهنگی این سازمان تشکیل شده است که این کارگروه ها شامل کارگروه آب با هدف افزایش بهره وری آب، کارگروه منابع طبیعی، کارگروه امنیت غذایی، کارگروه صنایع کشاورزی و کارگروه تنظیم بازار، کارگروه تجهیز منابع مالی وکارگروه تلفیق است.
جهانگیر عرب با بیان اینکه معاونت باغبانی در کارگروه های مذکور، نماینده و حضور فعال دارد، گفت: ما در حوزه باغبانی ۳ برنامه اصلی را دنبال می کنیم.
صرفه جویی سالانه ۲ میلیارد مترمکعب آب با اصلاح باغات
وی، اولویت اول معاونت باغبانی را طرح افزایش تولید محصولات باغی با هدف افزایش ضریب امنیت غذایی و سلامتی جامعه عنوان کرد و با بیان اینکه ما در این طرح نیز دو پروژه را دنبال می کنیم، افزود: پروژه نخست، اصلاح ۹۰۰ هزار هکتار از باغات قدیمی است که ۶۰۰ هزار هکتار از آنها عمر بیش از ۳۰ سال و ۳۰۰ هزار هکتار عمر بیش از۲۰ سال دارند.
این مقام مسئول در وزارت جهادکشاورزی ادامه داد: در این باغات متاسفانه علی رغم اینکه آب، خاک، کود، نیروی انسانی و سرمایه کشاورزان به کار گرفته و مصرف می شود، چون باغات قدیمی هستند، تولید در واحد سطح ۵۰ درصد از متوسط کشوری پایین تر است.
به گفته عرب، در صورتی که این باغات اصلاح شوند، ۶ میلیون تن به تولید محصولات باغی اضافه و همچنین دو میلیارد مترمکعب آب در سال صرفه جویی خواهد شد.
وی با بیان اینکه این طرح تدوین شده و ما آن را به به کارگروه تلفیق ارائه می کنیم، افزود: کارگروه پس از بررسی و انجام اقدامات لازم، طرح را به سازمان مدیریت تحویل خواهد داد و سپس باقی فرآیند آن طی خواهد شد، ضمن اینکه اجرای این طرح‌ها از سال اول برنامه شروع خواهد شد و تا پایان آن ادامه دارد.
توسعه باغات در اراضی شیبدار
عرب، پروژه دوم معاونت باغبانی را طرح توسعه باغات در اراضی شیبدار عنوان و اضافه کرد: ۲۵ درصد باغات دنیا به شکل دیم کشت و بهره برداري می شوند اما متاسفانه در کشور ما از این ظرفیت استفاده نشده است. ما در مناطق وسيعی که بارش مناسب با پراکنش منطقی داریم، می توانیم به صورت دیم، درخت میوه کشت کنیم و از امکانات خدادادی در این زمینه بهره مند شویم.
وی با بیان اینکه در حال حاضر سطح باغات دیم کشور بسیار کم است و باید این مساله در برنامه ششم جبران شود، گفت: اجرای این طرح به حفظ خاک به عنوان ركن اصلي توليد در طبيعت کمک بسیار زیادی می کند.
عرب با اشاره به اینکه خاک ارزش زیادی دارد و آسیب به آن غیرقابل جبران است، ادامه داد: وقتی در مناطق شيبدار مستعد براي كشت باغ ديم، کشتی انجام نشود، رواناب‌هایی در آن مناطق جاري می‌شود که خاک را از محیط و دسترس خارج می کند.
وی افزود: این امر به خاک آسیب می زند ضمن اینکه خسارت سيلابي نيز به همراه دارد.
ظرفیت احداث ۸۶۰ هزار هکتار باغ در اراضی شیبدار
این مقام مسئول اضافه کرد: کشت در اراضی شیبدار باعث افزایش تولید محصول و در نتیجه ضریب امنیت غذایی می شود كه این موضوع نیز زمينه ساز رشد سلامت و نشاط مردم است.
وی با بیان اینکه در مناطق مستعد و معمولی می توان به ازای هر متر مکعب آب، ۳ کیلوگرم محصول باغی تولید كرد، گفت: در مناطق دیم، تولید با آب باران انجام می شود و ما بدون استفاده از منابع آب زیرزمینی و آب رودخانه ها، قادر هستیم نصف مناطق معمولی میوه تولید کنیم.
به گفته عرب، به طور معمول هر درختی در مناطق مستعد کاشته می شود، از سال چهارم یا پنجم کشت، محصول می دهد و از سال هفتم یا هشتم تولید آن اقتصادی می شود.
وی افزود: اگر امکانات و ملزومات تامین شود ما ظرفیت احداث ۸۶۰ هزار هکتارباغ را در اراضی شیبدار طی برنامه ششم داریم، ضمن اینکه هم اکنون این عدد حدود ۵۷ هزار هکتار است.
اجرای طرح افزایش تولید محصولات گلخانه ای در برنامه ششم
این مقام مسئول در وزارت جهادکشاورزی، طرح دوم معاونت باغبانی را طرح افزایش تولید محصولات گلخانه ای عنوان کرد و گفت: درحال حاضر ما در کشور حدود ٨ هزار هکتار گلخانه داریم که از این میزان بخشی به تولید سبزی و صیفی و بخشی به تولید دیگر محصولات اختصاص دارد.
وی با بیان اینکه ۱.۵ میلیون تن محصول سبزی و صیفی در گلخانه ها تولید می شود، گفت: قرار است حداقل ۱۸ هزارهکتار گلخانه جدید طی برنامه ششم احداث شود.
عرب با اشاره به اینکه طرح فوق نیز شامل دو پروژه است، اظهارداشت: پروژه اول، تولید محصولات سبزی و صیفی در داخل گلخانه است.
وی درباره دلایل این موضوع نیز با بیان اینکه تولید در گلخانه قابل مدیریت است، گفت: هم اکنون در کشور بیش از ۲۵۰ هزار هکتار سبزی و صیفی در فضای آزاد کشت می شود که در این روش به ازای هر هکتار تولید، ۱۲ هزار و ۵۰۰مترمکعب آب مصرف و به طور متوسط ۳۰ تن محصول تولید می شود.
به گفته این مقام مسئول، وزارت جهاد در قالب طرح افزایش تولید محصولات گلخانه ای قصد دارد این ۲۵۰ هزار هکتار را به ۲۵ هزار هکتار گلخانه منتقل کند و تولید محصولات گلخانه ای را به ۷ میلیون تن برساند که این امر باعث می شود ۳ میلیارد متر مکعب آب در بخش کشاورزی کمتر صرفه جويي شود.
امکان تولید سالانه ۲۶ هزار تن روغن زیتون در کشور
عرب، طرح سوم معاونت باغبانی را طرح تولید روغن زیتون عنوان کرد و گفت: در حال حاضر حدود ۵ هزار تن روغن زیتون در کشور تولید می شود و در صورت فراهم شدن ملزومات طی برنامه ششم، امکان تولید ساليانه ۲۶ هزار تن از این روغن در کشور وجود دارد.
وی با بیان اینكه روغن زیتون روغنی سالم است و ارزش غذایی بسیار بالایی دارد، ادامه داد: ما تجربه ۲۰ سال کار در این زمینه داریم، ضمن اینکه دانش مورد نیاز را در اختیار گرفته ایم و امکان در اختیار گرفتن دانش روز هم برایمان فراهم شده است.
عرب با اشاره به اینکه باغداران کشور نیز تجربیات خوبی در این زمینه کسب کرده اند، ادامه داد: ما قصد داریم کشاورزان را حمايت کنیم تا به جای تولید بیشتر زیتون کنسروی، روغن زیتون تولید کنند.
به گفته این مقام مسئول، هدف از اجرای توسعه و اصلاحات باغات زیتون تولید روغن است نه زیتون کنسروی.
عرب با بیان اینکه در این طرح هدف عمده ما، افزایش عملکرد در واحد سطح است، ادامه داد: البته در مناطقی که مستعد هستند و از لحاظ منابع آبی نیز مشکل ندارند، توسعه ارقام جدید اتفاق خواهد افتاد.
وی اضافه کرد: باید این نکته را گفت که ظرفیت و استعداد تامین بيش از ١٥ درصد روغن خوراكي مورد نياز کشور از طريق تولید روغن زيتون در داخل وجود دارد و این مساله كه مطالعات آن نیز انجام شده، نیازمند یک اراده ملي و امري دست يافتني است.
افزایش صادرات محصولات باغی به ۲ میلیون تن
قائم مقام معاونت امور باغبانی وزارت جهادکشاورزی، سطح باغات کشور را در حال حاضر حدود ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار عنوان کرد و گفت: از این میزان حدود دو میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار باغ بارآور هستند، ضمن اینکه میزان تولید انواع محصولات باغی در کشور حدود ۱۶ میلیون تن است.
عرب با اشاره به صادرات یک میلیون تن محصولات باغی به ارزش بیش از دو میلیارد دلار در حال حاضر، تصریح کرد: در برنامه ششم قرار است در راستای مثبت كردن تراز تجاری بخش كشاورزي که جزو دستورالعمل‌های ابلاغی سیاست‌های اقتصاد مقاومتی نيز است، میزان صادرات این محصولات به دو میلیون تن و ارزش آن به ۴ میلیارد دلار افزایش یابد.