خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ: در نخستین بخش از گفتگوی مهر با حمید قبادی، دبیر کارگروه مد و لباس به واگذاری جشنواره مدولباس فجر به اتاق اصناف و چگونگی به تولید انبوه رسیدن طرح‌ها و آثار برتر این جشنواره پرداخته شد و او از راه‌اندازی نمایشگاه دائمی برای ارائه طرح‌ها و کارهای برتر خبر داد و تأکید کرد: «گاهی بعضی از کارها، آن‌قدر هنری است که با مخاطب ارتباط برقرار نمی‌کند و هدف ما نزدیک شدن به سلیقه مردم است.»
در قسمت دوم این گفتگو به موضوعاتی چون برندسازی، سایزبندی، نمایش زنده و تولید و طراحی لباس برای گروه سنی نوجوان پرداخته شده است.
حاصل این گپ و گفت را در ادامه می‌خوانید:
* برند سازی، یکی از موارد مهمی است که باید در حوزه مدولباس به آن پرداخته شود. کارگروه مد و لباس چه تمهیداتی را در این زمینه فراهم کرده است؟
برندسازی، یک فرآیند است؛ این‌گونه نیست که صبح اراده کنیم برندی ساخته شود و این اتفاق بیفتد. باید نهادهای مختلفی کنار یکدیگر قرار بگیرند چراکه کارگروه مد و لباس، به تنهایی توان اجرای این کار را ندارد.
* مثلاً کدام نهادها؟
صداوسیما؛ اداره کل تبلیغات و اطلاع رسانی ارشاد؛ سازمان ثبت علایم تجاری؛ وزارت صنعت، معدن، تجارت؛ سازمان مالیاتی کشور و ادارات کل ارشاد در استان‌ها از جمله مراکزی هستند که می‌توانند به ما در زمینه برندسازی یاری برسانند.
* اما هنوز فاصله زیادی بین تعداد موسسات مد و لباس با نیاز واقعی مردم وجود دارد؟
بله. همین‌طور است. در شرایط کنونی تعدادی از موسسه‌های فعال مد و لباس ما در حال توسعه هستند اما هنوز فاصله زیادی میان این تعداد و نیاز واقعی ما وجود دارد.
به عبارتی یکی دیگر از مشکلاتی که موسسه‌های ما با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، تعداد محدود مراکز عرضه و فروش اختصاصی است اما در سال‌های اخیر، موسسه‌هایی به برند تبدیل شده‌اند و کاری که ما در زمینه برندسازی انجام داده‌ایم این است که نگرش آنها را تغییر داده و تولیدکننده‌ها را متقاعد کرده‌ایم که برای رقابت با نمونه‌های خارجی باید به یک جایگاه مشخص برسیم.
* برای رسیدن به این جایگاه چه کرده‌اید؟
ما از همه نهادهای مرتباط با حوزه مد و لباس وزارت صنعت، معدن، تجارت، قوه قضاییه، وزارت ارشاد و... دعوت کرده‌ایم تا مشکلات را بشنوند. برای مثال صدا و سیما به ما قول مساعدت داده تا در تبلیغات، کالاها و برندهای ایرانی را کالای فرهنگی به حساب بیاورد یا اداره کل تبلیغات ارشاد، بر آن شده تا صیانت از وضع موجود و جلوگیری از ورود برندهای غیرایرانی را برعهده بگیرد.
الان یکی از مشکلات ما نابرابری در شرایط بازار و در راس آن، بحث مربوط به قاچاق است. امروز بسیاری از کشورها با هدف گرفتن سهم عمده‌ای از بازار به تهران و شهرهای بزرگ ایران می‌آیند و با راه‌اندازی فروشگاه‌های بزرگ، برند خود را تبلیغ می‌کنند و به فروش می‌رسانند.
حتی سهمی از قاچاق به این فروشگاه‌ها اختصاص دارد. به عبارتی با تابلوی رسمی، برخی فعالیت‌های غیرقانونی را انجام می‌دهند در حالی که شرایط برای تولیدکنندگان و طراحان ما به‌ویژه در هزینه‌ها محدود است.
* نماینده وزارت صنعت و معدن در افتتاحیه نمایشگاه مد و لباس عنوان کرد که قرار است در تعامل با کارگروه مد و لباس، جلوی قاچاق را بگیرد. چه اتفاقی در این زمینه افتاد؟
دوستان ما در وزارت صنعت و معدن با همکاری ستاد مبارزه با قاچاق به قول خود وفا کردند. همین نشان‌هایی جدیدی که برای محصولات وارداتی، پیش‌بینی کرده‌اند از شاخص‌ترین و بهترین کارهایی بوده که وزارت صنعت و معدن می‌توانسته انجام دهد، اما تا زمانی که مزیت مصرف کالای غیرایرانی در کشور ما جاری باشد و نگرش ما تغییر نکند، این شرایط به قوت خود باقی است.
اگر برندهای مختلف خارجی بدانند که باید مالیات بیشتری پرداخت کنند، اتفاق خوشایندی است از آن طرف، ناخوشایند این‌که یک کارشناس مالیاتی تصور کند با بزرگ شدن یک برند باید مالیات بیشتری از او گرفته شود. چرا باید یک برند، دغدغه بزرگ شدن داشته باشد!؟ چرا موسسات دلشان نمی‌خواهد با برند شدن برای خود حاشیه اقتصادی فراهم کنند و مجبور به پرداخت مالیات بیشتر شوند؟
ما می‌خواهیم از تعزیرات دعوت کنیم تا بیایند و حواشی کار را ببینند. شاید آن زمان، پاسخ این سوال را پیدا کنیم که چطور حساسیت ما در ارتباط با محصولات ایرانی خیلی بالاست اما نسبت به کالاهای قاچاق و اجناس غیرایرانی، حساسیت چندانی نداریم؟
* به فرض که برندهای مختلف شکل بگیرد. آیا این برندها، ماندگار می‌شوند؟
امروز برندهای ما، ماندگاری چندانی ندارند و در حال حاضر یک گروه از پژوهشگران، در قالب پایان‌نامه به بررسی ناپایداری برندهای ایرانی پرداخته‌اند و ما نتیجه این تحقیق را منتشر می‌کنیم.
مساله دیگر که بر آن اصرار داریم این است که موسسات هنری مد و لباس، مشمول معافیت مالیاتی شوند. برای رسیدن به این منظور با سازمان مالیاتی، مکاتباتی داشته‌ایم و وزیر فرهنگ و ارشاد هم قول مساعدت داده است.
* یکی از کاستی‌های واحدهای تولیدی ما این است که کمتر از وجود طراحان بهره می‌برند. آیا کارگروه مد و لباس قصد ندارد تا ضرورت حضور طراحان را قانونی کند؟
در سال ۹۵ و در گام‌های بعد برآن هستیم تا درصدی از فعالیت‌های واحدهای تولیدی که دارای بخش طراحی هستند را از مالیات معاف کنیم. چون کمتر تولیدکننده‌ای از وجود طراح در تولیدی خود بهره می‌برد و ما تصمیم داریم تا سهم هنری مد و لباس را تبیین و آن را از مالیات معاف کنیم.
* استفاده از لباس ایرانی به فرهنگسازی نیاز دارد. کارگروه مد و لباس در این زمینه چه کرده است؟
فرهنگسازی در زمینه استفاده از نشان ایرانی هم برای ما اهمیت دارد و یکی از اهداف‌مان است. اتفاقا شاخص عمده برای جلب معافیت و همچنین تسهیلات بیشتر، داشتن همین نشان است که طراحی آن با همکاری اتاق اصناف آغاز شده و ما در حال تدوین آیین‌نامه‌ای هستیم که چه فروشگاه‌ها و تولیدکننده‌هایی می‌توانند این نشان را به خود اختصاص دهند و از تسهیلات بانکی بیشتر و مالیات کمتر بهره‌مند شوند.
* کارگروه مد و لباس، نظارتی هم بر قیمت‌ها خواهد داشت؟ حالا که رقابت پوشاک خارجی و داخلی نابرابر است می‌توان کاری کرد که قیمت‌ها به گونه‌ای باشد که مصرف‌کنندگان به پوشاک ایرانی رغبت نشان دهند؟
باید دید عناصر مرتبط با هزینه‌ها چگونه به دست می‌آید؟ برای مثال تولیدکننده از چه نوع پارچه‌ای استفاده می‌کند؟ آیا ما امکان تولید پارچه در داخل را داریم؟ آیا ما ظرفیت تولید پارچه‌های خارجی را داریم یا نه؟
اگر این امکان وجود ندارد باید تعرفه‌های مالیاتی را به حداقل برسانیم تا هم هزینه تمام شده برای تولیدکننده به حداقل برسد هم قاچاق پوشاک، کنترل شود.
* واقعیت این است که ایرانی‌ها، محصولات خارجی را به خاطر خوش‌پوش و خوش‌دوخت بودن به پوشاک داخلی ترجیح می‌دهند.
متاسفانه عمده محصولات خارجی به خاطر تولید صنعتی، خوش‌پوش‌تر هستند، اما ما همچنان از دست استفاده می‌کنیم و همچنان بیشتر تولیدکننده‌های ما، طراحی و برش کار را به شکل دستی انجام می‌دهند.
* چگونه می‌توانیم به تولید صنعتی برسیم؟
باید طراحی دستی ما به نرم‌افزار تبدیل شود. در حال حاضر، یکی از فعالیت‌ها استفاده از نرم‌افزارهای طراحی است. نرم‌افزارهای موجود یا آموزشی یا تولیدی یا برای استفاده‌های شخصی هستند. ما به دنبال این هستیم که زمینه های ارتباط نرم افزار را فراهم کنیم تا یک طراح از مرحله دانشجویی تا شخصی سازی با یک نرم افاری کار کند.
از سوی دیگر، تعداد نرم‌افزارهایی که هماهنگ با نیاز ایرانی باشند بسیار محدود است. به عبارتی بیشتر نرم‌افزارهای ما خارجی هستند و خدماتشان به کار ما نمی‌آید.
* قرار است طراحی ما با نرم‌افزار انجام شود. این مساله به حذف معدود طراحانی که در تولیدی‌های ما مشغول فعالیت هستند منجر نمی‌شود؟
نه قرار نیست، طراح حذف شود. طراح، در همان واحد تولیدی، کار نرم‌افزاری انجام می‌دهد. در هر حال مهم‌ترین رکن، ذائقه مردم است. مردم باید یک کار را دوست داشته باشند. ما نمی‌توانیم پوشیدن لباسی را به مردم پیشنهاد بدهیم که دلخواهشان نیست. اما درخواست ما از مردم این است که اگر لباس ایرانی با سلیقه و خواست‌شان هماهنگ است حتما از این لباس استفاده کنند و زمینه‌های تولید انبوه و کاهش قیمت آن را فراهم آورند.
* در حال حاضر چنددرصد محصولات موجود در بازار ایرانی است؟
آمار بدبینانه حاکی از این است که ۵۰ درصد محصولات، قاچاق و غیرایرانی است. اما آماری که ما با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت به آن رسیده‌ایم این‌که ۷۰ درصد محصولات، ایرانی است و تولیدکنندگان و طراحان اگر به ذائفه مردم بیشتر توجه کنند، این میزان بالاتر می‌رود.
* سایزبندی یکی از مشکلات جدی ما در زمینه پوشاک ایرانی است. کارگروه مد و لباس در این زمینه چه کرده است؟
سیستم سایزینگ، یک عنصر بسیار تاثیرگذار و کاملا بومی است. شما اگر به اروپا بروید می‌بینید سایز مرم در برخی قسمت‌ها با بخشی دیگر تفاوت دارد و این به آناتومی بدن برمی‌گردد. اقلیم جغرافیایی، شاخص بسیار مهمی است و کشور ما هنوز نتواسته در زمینه سایزینگ، اقدام درخور و موثری انجام دهد. اما ما در چند سال اخیر، موضوع سایزینگ را با چند دانشگاه مطرح کرده و طرح‌هایی دریافت کرده‌ایم.
چندین طرح هم از جانب انجمن طراحان پارچه و لباس به دستمان رسیده که باید این طرح‌ها را بررسی کنیم و به نتیجه برسیم و با مشارکت همه دست‌اندرکان از دانشگاهیان و طراحان گرفته تا تولیدکنندگان و خود مردم، تا پایان سال جاری، به حوزه سایزینگ سر و سامان بدهیم.
* طراحان مد و لباس معتقدند در حوزه نمایش زنده لباس‌های زنانه به دلیل برخی محدودیت‌ها، بیننده و منتقد جدی وجود ندارد. چه اشکالی دارد که نمایش زنده مانتو و برخی لباس‌های زنانه با رعایت شئونات اسلامی، جنبه عمومی پیدا کند؟
ما در یک سال و نیم گذشته، تجربه خوبی در زمینه نمایش زنده کسب کردیم و بعضی همکاران ما در حال بررسی نقاط ضعف و قوت این مساله هستند. همچنین در حال بررسی تاثیر نمایش زنده بر توسعه مد و لباس هستیم.
همه این بررسی‌ها ما را به این نتیجه می‌رساند که ادامه و شکل کار به چه صورت باشد و در سال چند نمایش زنده برگزار شود و مواردی از این دست. ما تا پایان ماه صفر، نتیجه تحقیقات خود را دسته‌بندی می‌کنیم و در ارتباط با این موضوع هم تصمیم می‌گیریم که آیا آیا با رعایت همه اصول امکان نمایش عمومی برای پوشاک بانوان وجود دارد یا نه؟
* امروز شبکه‌های مجازی هم به موضوع مد و لباس و نمایش زنده پرداخه‌اند. قرار است کارگروه مد و لباس نطارتی بر این شبکه‌ها داشته باشد؟
نمایش زنده، به صورت یک تب فراگیر درآمده؛ من همین‌جا اعلام می‌کنم مجموعه‌های غیررسمی، به هیچ عنوان مجاز به انجام این کار نیستند. مسئولیت نظارت بر این شبکه‌ها با ما نیست اما می‌توانیم به خانواده‌ها سفارش کنیم که اجازه ندهند فرزندانشان به سمت استفاده از شبکه‌های مجازی بروند.
* امروز ماهیت رسانه تغییر کرده. ما نمی‌توانیم چشم خود را بر تاثیر شبکه‌های اجتماعی و فراگیری آن ببندیم.
در حال حاضر بچه‌های ما با این شبکه‌ها آمیخته شده‌اند و من اصل شبکه‌های مجازی را نفی نمی‌کنم. مقام معظم رهبری هم فرموده‌اند که این شبکه‌ها می‌توانند به یک فرصت تبدیل شوند. همه حرف من این است که از طریق این شبکه‌ها، تبلیغات غیررسمی و غیرمجاز انجام می‌شود و خانواده‌ها باید دقت بیشتری داشته باشند.
* لباس‌های ایرانی، رده بندی سنی ندارند و ما برای نوجوانان، لباس مناسبی تولید نکرده‌ایم. آیا قرار است تولید و طراحی لباس نوجوانان جدی گرفته شود؟
یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های ما پرداختن به گروه سنی نوجوان است و این کار هم سهل است و هم ممتنع. سهل از این جهت که ما با خود می‌گوییم: وقتی کار مردانه و زنانه طراحی و تولید می‌کنیم خوب برای نوجوان‌ها هم کار می‌کنیم و ممتنع از این جهت که حساسیت‌های شرعی و همچنین حساسیت‌های نوجوانانه زیاد است و این گروه سنی تنوع و تکثر در لباس را می‌پسندد.
* چند طراح و تولیدکننده در زمینه لباس نوجوان فعالیت می‌کنند؟
ما به طراحی لباس نوجوان بیشتر از تولید آن نیاز داریم. در حال حاضر، کارگروه مد و لباس، ۱۵ مرکز را شناسایی کرده است. اما این مراکز هنوز امکان عرضه ندارند.
* قرار است کارگروه مد و لباس، چه امکاناتی را در اختیار تولیدکنندگان گروه نوجوان قرار دهد؟
قرار است در نمایشگاه‌ها و جشنواره‌ها، فضای عرضه بیشتری را برای تولیدکنندگان نوجوان فراهم آوریم. این مراکز، در بخش مسابقه نمایشگاه مد و لباسی که سال گذشته برگزار شد، خوب دیده نشدند. اما امسال قرار است تسهیلات ویژه‌ای در اختیارشان قرار بگیرد. امید که یکی دو سال آینده لباس نوجوان به صورت حرفه‌ای وارد میدان می‌شود.
گفتگو: زهره نیلی