خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ: بعد از تصدی دبیرکلی نهاد کتابخانه های عمومی کشور توسط علیرضا مختارپور در اردیبهشت ۹۳، طرح ها و برنامه های مختلفی از جمله افزایش حقوق کتابداران، برگزاری نشست های همفکری با کتابداران و اساتید کتابداری و ... اعلام و اجرایی شدند. اما یکی از برنامه های مختارپور در نهاد کتابخانه ها، که مربوط به سال ۹۴ می شود، راه اندازی و آغاز نشست های کتابخوان در سراسر کشور بود.
نشست های کتابخوان، برنامه هایی بودند که مسئولان نهاد کتابخانه ها پیش از برگزاری شان، اعلام کردند برای به اشتراک گذاری تجربه های خواندن است و افرادی که کتاب هایی را خوانده اند، این کتاب ها را در قالب نشست های کتابخوان به دیگران معرفی کرده و برداشت خود را از آن آثار اعلام کنند.
نقطه آغاز
خردادماه سال جاری بود که اعلام شد اولین نشست کتابخوان برگزار خواهد شد. به طور دقیق، پیش خبر برگزاری نشست های کتابخوان، روز ۱۹ خرداد منتشر شد که خبر از برگزاری اولین برنامه از سلسله نشست هایی با نام «کتابخوان» را در روز ۲۶ خرداد می داد. در خبر مذکور اعلام شد که در هر نوبت از نشستهای کتابخوان، هشت نفر، هر کدام به میزان ۱۰ الی ۱۵ دقیقه، به ارائه گزارشی از کتابی که مطالعه کرده‌اند می‌پردازند و شکل ارائه و معرفی کتاب‌ها، متفاوت‌تر از قالب‌های مرسوم خواهد بود.
بعد از برگزاری این نشست در کتابخانه مرکزی پارک شهر تهران که در آن تعدادی از کتابداران و چند تن از خبرنگاران و نویسندگان به معرفی کتاب های خوانده شده شان پرداختند، برگزاری نشست های کتابخوان در دیگر شهرهای کشور آغاز شد. به این ترتیب، کتابداران دیگر شهرستان های کشور، در غالب جلسات مختلف کتابخوان، به معرفی کتاب های مورد مطالعه و مورد علاقه خود پرداختند. در این میان چندین نشست ویژه و خاص هم در میان برنامه های کتابخوان برگزار شد که در ادامه به آن ها اشاره می شود.
برای اصحاب رسانه
تعدادی از نشست های کتابخوان، نشست های ملی بودند و همان طور که از نامشان مشخص است، در سطح ملی برگزار شدند. نشست های ملی کتابخوان در کل به ۳ برنامه رسیدند که یک برنامه مربوط به برگزاري نشست كتاب خوان مكتب با حضور ۶ تن از اعضای هيات امنای كتابخانه های عمومی بزرگ كشور در آرشيو کتابخانه ملی بود که در تاریخ ۲۵ آبان برگزار شد و دو نشست دیگر مربوط به نشست های اصحاب رسانه بودند.
در خلال دو نشست مربوط به اصحاب رسانه، خبرنگاران و اصحاب رسانه، به معرفی کتاب هایی که خوانده بودند، پرداختند. اولین نشست کتابخوان ویژه اصحاب رسانه، به مناسبت روز خبرنگار در فرهنگسرای رسانه و دومین نشست آن، همزمان با بزرگداشت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار در هتل انقلاب تهران برگزار شد.
در اولین نشست کتابخوانی که ۲۵ مرداد برگزار شد، مختارپور به این مساله اشاره کرد که این نشست یکی از بهترین نشست های کتابخوان بوده که تا به حال برگزار شده است. تا زمان برگزاری نشست مذکور، حدود ۳۰ نشست کتابخوان در کشور برگزار شده و ۳۰۰ کتاب در این نشست ها معرفی شده بود. دبیرکل نهاد کتابخانه ها در این نشست به این نکته هم اشاره کرد که: مشخص بود افرادی که در این نشست شرکت کردند، کتاب معرفی کردند و نظرات خود را بیان کردند، نه از جستجوهای فضای مجازی، بلکه از اطلاعات موجود در خود کتاب‌ها استفاده کرده بودند. برگزاری این نشست نشان داد که هنوز هم یکی از بهترین، مفیدترین و موثرترین گروه‌ها برای ترویج کتابخوانی و معرفی کتاب، فعالان رسانه‌ای و خبرنگاران کتاب هستند.
دومین نشست کتابخوان برای اصحاب رسانه هم که در هفته کتاب برگزار شد، دویستمین نشست از کل این برنامه ها بود. ۸ خبرنگار و فعال رسانه ای در این نشست در کنار مختارپور که کتاب های «آئین شهرداری در قرن هفتم هجری» نوشته محمد بنا حمد قرشی (ابن اخواه) و رمان« حکیم» نوشته نوا گردون را معرفی کرد، به بیان تجربه های خوانشی خود از آثاری که مطالعه کرده بودند، پرداختند. این برنامه شنبه ۲۳ آبان برگزار شد و مختارپور در آن ابراز امیدواری کرد که نشست های کتابخوان به صورت هفتگی برگزار شود.
بنابراین پرونده نشست های ملی کتابخوان تا این تاریخ با برگزاری ۳ نشست باز نگه داشته شده است.
در مدرسه تابستانی خواندن
یکی از برنامه های دیگری که نهاد کتابخانه ها، به غیر از برپایی نشست های کتابخوان، در دستور کار قرار داد، برگزاری مدرسه تابستانی خواندن بود که اولین دوره این سری برنامه ها هم امسال، و در خلال آن، یک نشست کتابخوان هم برگزار شد. اولین مدرسه تابستانی خواندن، کار خود را در شهر مشهد شروع کرد. بخشی از مراسم اختتامیه این دوره که به برگزاری کارگاه ها و دوره های آموزشی برای کتابداران اختصاص داشت، به برگزاری یک نشست کتابخوان اختصاص پیدا کرد.
برای نابینایان
یکی از نشست های ویژه کتابخوان که اخیرا و در روزهای زمستان برگزار شد، نشست کتابخوان ویژه نابینایان تهرانی بود. روز یکشنبه ۲۰ دی بود که پیش خبر این برنامه منتشر و اعلام شد که نشست «کتابخوان» ویژه نابینایان استان تهران با حضور دبیر کل و جمعی از معاونان، مشاوران، مدیران کل نهاد و کتابداران تهرانی روز دوشنبه ۲۱ دی در کتابخانه مرکزی پارک شهر تهران برگزار می شود.
برای کودکان با نیازهای خاص
بعد از نشست کتابخوانی که در دی ماه برای نابینایان برگزار شد، نشستی برای کودکان با نیازهای خاص در بهمن ماه در نظر گرفته شد. با برنامه ریزی های انجام شده، نشست مذکور روز سه شنبه ۱۳ بهمن در مدرسه دانش آموزان استثنایی دانش در شهر ری برگزار شد و در آن این دانش آموزان به معرفی کتاب هایی که خوانده بودند، پرداختند.
جمع بندی نشست های ویژه
نشست های کتابخوان که پسوند ویژه را با خود یدک می کشند، نشست هایی برای نابينايان، طلاب، دانشگاهی، زندانيان، فعالان مساجد و دانشجویان بودند که در مجموع، ۸ نشست از این نشست ها در سطح کشور برگزار شد.
کتابخوان های مدرسه ای
یکی دیگر از شاخه های مهم و پرتعداد نشست های کتابخوان، نشست هایی بود که در مدارس کشور برگزار شد. طبق آماری که محمد اللهیاری فومنی معاون توسعه كتابخانه‌ها و كتابخواني نهاد كتابخانه‌هاي عمومی كشور چندی پیش اعلام کرد، تا پايان دی ماه امسال و در مجموع پس از گذشت بيش از سه ماه و نيم از آغاز برگزاری سلسله نشستهای كتاب‌خوان مدرسه‌ای، ۱۷۴۵ نفر در ۲۳۵ نشست شركت كردند كه ۲ نشست در مهر ماه، ۱۰ نشست در آبان ماه، ۵۵ نشست در آذر و ۷۸ نشست در دي ماه ۹۴ در سراسر كشور برگزار شده است.
طبق آماری که نهاد کتابخانه ها برای تهیه این گزارش در اختیار مهر قرار داد، تا پایان بهمن ماه امسال، تعداد نشست های کتابخوان مدرسه ای به ۵۲۰ نشست می رسد.
از خرداد تا پایان دی ماه ۹۴
از نقطه آغاز و شروع کار نشست های کتابخوان در روزهای پایانی خرداد تا پایان دی ماه امسال، در مجموع ۹۱۶ نشست کتابخوان در سراسر کشور برگزار شده و می شود که این رقم از جمع ۵۲۰ نشست مدرسه ای، ۸ نشست ویژه، ۳ نشست ملی و ۳۸۵ نشست اصلی و فرعی در کشور حاصل شده است.
همچنین مجموع کتابهایی که در این نشست ها معرفی شده ۴۰۵۰ عنوان بوده است.
رقم ۹۱۶ برای نشست های کتابخوان، عددی به واقع قابل ملاحظه و تامل است که البته می توان درباره کمیت و کیفیت جلسات به طور مفصل صحبت کرد. در ابتدای بررسی، کمیت این نشست ها، نشان از عزمی راسخ برای به ثمر رساندن این طرح است. اما در مورد کیفیت می توان درباره طرح های اجرایی و چگونگی بهتر برگزار کردن این جلسات سخن گفت.
برنامه های آینده
این نشست ها در ادامه راه قرار است برای هنرمندان کشور و اقلیت های مذهبی هم برگزار شود.
هادی ناصری ،مدیر روابط عمومی نهاد کتابخانه های عمومی کشور در این باره به خبرنگار مهر می گوید: بعد از برگزاری نشست های کتابخوان برای دانش آموزان،دانشگاهیان،طلاب و دیگر اهالی فرهنگ کشور بنا داریم نشست های کتابخوان را بین هنرمندان و اقلیت های مذهبی ببریم تا این اقشار نیز درباره کتابهای مورد نظر خود صحبت کنند و آنها را برای مطالعه به مردم پیشنهاد بدهند.
لزوم شکیبایی و استمرار
یکی از وظایفی که بارها در سخنان مختارپور دبیرکل نهاد کتابخانه ها به آن اشاره شده، وظیفه ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی توسط نهاد کتابخانه های عمومی کشور است. مشخص است که این سخن به معنی برگزاری برنامه های مختلف و نشست های تخصصی و عمومی در این حوزه است. برگزاری نشست های کتابخوان را می توان یکی از برنامه های مختلفی دانست که نهاد کتابخانه ها متولی برگزاری آن است و کمیت و کیفیت برگزاری این نشست ها هم نشان از باور این مجموعه به هدف ترویج کتاب و کتابخوانی در کشور است.
اشاره به این نکته ضروری است که نباید در راه به نتیجه رسیدن طرح نشست های کتابخوان، عجله کرد و این طرح باید در حکم یک فرهنگ سازی مهم، در یک بازه زمانی درازت مدت به ثمر بنشیند. با این وجود می توان گفت که با گذشت حدود ۷ ماه از شروع این طرح، (با در نظر نگرفتن کتابدارها، اهالی فرهنگ و هنر که کتاب خواندن را وظیفه خود می دانند) بیشتر، جمعیت کتابخوان کشور بوده اند که به سمت معرفی کتاب جذب شده اند و باید برای جمعیت غیرکتابخوان کشور هم برنامه ریزی داشت تا در قدم ابتدایی به سمت کتاب آمده و مطالعه کنند تا در قدم بعدی، به معرفی کتاب های مورد علاقه شان تشویق شوند.
بنابراین می توان گفت که طرح نشست های کتابخوان از طرفی جوان و کم سن و سال است و به معرفی بیشتر احتیاج دارد؛ و از طرفی به مدد رسانه ها و خبررسانی، بین اهالی کتاب و فرهنگ شناخته شده است و لازم است تا بین جمعیت غیرکتابخوان نیز معرفی شود. در این زمینه، پخش تلویزیونی یا رادیویی محتوای این نشست ها از رسانه هایی چون صدا و سیما می تواند کمک شایانی به فراگیرتر شدن آن ها داشته باشد.
مختارپور چند مرتبه در مقاطع مختلفی که در نشست های کتابخوان حاضر شده، به این نکته اشاره کرده که نهاد کتابخانه ها حاضر است در زمینه معرفی کتاب، با ناشران، مخاطبان و اهالی کتاب همکاری داشته و از برنامه های مشابه حمایت کند. حال به نظر می رسد، نهاد کتابخانه های عمومی کشور به عنوان متولی برگزارکننده نشست های کتابخوان نیز باید از حمایت و شاید بهتر باشد بگوییم «مشارکت» دیگر دستگاه های فرهنگی و هنری کشور برخوردار شود.