خبرگزاری مهر – گروه استانها: قره‌باغ در جنوب غربی جمهوری آذربایجان قرار دارد که بیشتر جمعیت ساکن آن ارمنی هستند. صبح شنبه ۱۴ فروردین خبری با این مضمون که جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه قره باغ وارد جنگ شدند در رسانه‌های مختلف جهان مخابره شد و بعد از سالها آتش بس، دوباره شعله جنگ بر سر قره باغ افروخته شد و دو طرف درگیری با تمام توان به میدان آمدند.
در همان روز اول رسانه‌های نزدیک به طرف‌های درگیری اخباری از کشته و زخمی شدن ده‌ها نفر از مردم و نظامیان جمهوری آذربایجان و ارمنستان مخابره کردند و این درحالی اتفاق افتاد که درگیری های آذربایجان و ارمنستان دو کشور تازه به استقلال رسیده بر سر قره باغ از ابتدای سال ۱۹۹۰ آغاز شده و در سال های مختلف قره باغ شاهد صلح و آشتی های زیادی بوده است.
وقوع این درگیری از شنبه هفته جاری زمینه بررسی پیشینه تاریخی مناقشه قره باغ را فراهم آورد.
همه چیز از فروپاشی شوروی سابق و به استقلال رسیدن آذربایجان و ارمنستان آغاز شد و در این بین قره باغ به منطقه ای تبدیل شد که دو طرف بر سر آن اختلاف نظر داشتند و برای همین در مناقشه بودند. قره‌باغ با اینکه در خاک آذربایجان بود ولی بیشتر مردم آن ارمنی‌ها بودند تا اینکه در اواخر سال ۱۹۹۰ قره‌باغ اعلام استقلال کرد و ناگهان جنگی خونین و بزرگ در این منطقه بین آذربایجان و ارمنستان آغاز شد.
با بالاگرفتن درگیری، هرکدام از طرفین سعی در پاکسازی قومی مناطق تحت تصرف خود از نژاد دیگر کردند و از این رو ۲۳۰ هزار نفر ارمنی ساکن آذربایجان و ۸۰۰ هزار آذری مجبور به مهاجرت از ارمنستان و مناطق اشغالی جمهوری آذربایجان شدند.
این جنگ بیش از سه سال طول کشید و در اوایل سال ۱۹۹۴ به پایان رسید ولی بسیاری از مردم و نظامیان در طرف درگیری جان خود را از دست دادند و بر طبق اخبار موجود بیش از ۳۵ هزار نفر در این جنگ سه ساله کشته شدند.
علاوه بر این تعداد کشته ها صدها هزار نفر نیز بر اثر این جنگ آواره شدند. همین موضوع و ادامه کشمکش ها در آن سالها باعث شد تا جمهوری اسلامی ایران و روسیه تلاش‌های زیادی برای آتش بس همیشگی در این منطقه انجام دهند که بالاخره در سال ۱۹۹۴ روسیه توانست با میانجیگری، یک وضعیت نه صلح نه جنگ را در قره باغ به وجود آورد و جنگ را متوقف کند.
سال ۱۹۹۴ آتش بسی دو طرفه بین آذربایجان و ارمنستان امضا شد و به توافق طرفین رسید ولی از آن زمان به بعد بازهم درگیری‌های کوچک و بزرگی در منطقه قره باغ به وجود آمد ولی درگیری‌ها چندان جدی نبود ولی با این حال جنگ اخیر را می توان شدیدترین و بزرگترین درگیری نظامی دو کشور از سال ۱۹۹۴ تاکنون دانست.
به گفته کارشناسان و صاحب نظران علت اصلی بحران قره باغ اختلاف تاریخی و قومیتی است که در یک فضای ملی گرایانه از سوی هر دو طرف دنبال می‌شود. به عبارتی، رویکرد ناسیونالیستی به این مسئله و رفتار مبتنی بر انگیزه های ملی گرایانه و فشار گروه‌های داخلی در هر دو جامعه به علاوه تلاش هر دو طرف برای حفظ مشروعیت سیاسی، می‌تواند از عوامل شعله‌ور شدن بحران و اختلاف بین دو کشور باشد.
قره باغ سرزمین آذربایجان است
عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی در خصوص مناقشه قره باغ و درگیری‌های اخیر که روز به روز شدت آن افزایش می یابد، به خبرنگار مهر اظهار داشت: قره باغ سرزمین آذربایجان است.
علیرضا منادی با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری در خصوص قره باغ گفت: ایشان فرمودند که قره باغ سرزمین اسلام است.
وی سپس افزود: با این تفاسیر نتیجه می‌گیریم که قره باغ سرزمین اسلام و آذربایجان است و باید هرچه زودتر دولت جمهوری اسلامی ایران جنایات ارمنستان را محکوم کند.
این نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو خواستار آزادی قره باغ از دست ارمنستانی‌ها شد و گفت: من تجاوز ارمنستان به قره باغ را محکوم می‌کنم و شهادت ۱۳ مسلمان آذربایجانی را در این درگیری تسلیت می‌گویم.
آمریکا می‌خواهد جنگ و خونریزی در منطقه به پایان نرسد
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی و نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس نیز در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: استکبار می‌خواهد مناقشات ارضی به پایان نرسد چراکه منافع آنها از این طریق تامین می‌شود پس برای همین دوست ندارند این نوع درگیری‌های مرزی به پایان برسد.
محمد اسماعیل سعیدی با اشاره به اینکه مناقشه و درگیری‌های قره باغ از سال ۱۹۹۰ آغاز شده و در این دوران همواره قره باغ در شرایط صلح و جنگ بوده است، افزود: قره باغ حق آذربایجان و مسلمانان این کشور است و باید ارمنستان در این خصوص زیاده‌خواهی نکند.
وی با تاکید بر اینکه باید مجامع بین المللی به مناقشه قره باغ ورود کنند، ادامه داد: باید این درگیری ها هرچه زودتر به پایان برسد و زمینه سوء استفاده استکبار فراهم نشود.
سعیدی با تاکید بر اینکه آمریکا و رژیم صهیونیستی به دنبال تداوم درگیری‌ها و گرفتن ماهی از آب گل آلود هستند، ادامه داد: آنها می‌خواهند جنگ در منطقه ما به پایان نرسد تا از این جهت کشورها مشغول جنگ باشند و از توطئه‌های آمریکا و اسرائیل غاصب غفلت کنند.
این نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو با بیان اینکه انتظار می‌رود این مناقشات بین دو کشور تازه به استقلال رسیده جمهوری آذربایجان و ارمنستان با مذاکره به پایان برسد، ابراز داشت: طبق فرموده مقام معظم رهبری قره باغ سرزمین مسلمانان است و نباید اشغال باشد.
با همه این تفاسیر به نظر می‌رسد راه حل مشخصی دست کم در آینده نزدیک برای قره باغ قابل پیش بینی نیست چراکه قره باغ برای جمهوری آذربایجان به نوعی یک آبروی ملی تلقی می‌شود و برای ارمنستان نیز بحث قومیتی است ولی با این حال طرف‌ها باید به جای درگیری‌های نظامی در اندیشه آتش بس و انجام مذاکرات بین المللی باشند.