خبرگزاری مهر - گروه استانها: یکی از ابزارهایی که دشمنان اسلام برای تحقیر و طرد مسلمانان و تحریف ارزش‌های دینی به‌کار می‌گیرند، ایجاد شبهه و القاء اندیشه‌های متزلزل است؛ شبهات، هجمه‌ها و التقاطی که در حوزه آخرالزمان و زعامت امام عصر(عج) بیشترین حجم و تعداد را در کارنامه دارد.
البته به دلیل اینکه دوازدهمین ثمره امامت با هدف و فلسفه تشکیل حکومت و اجرای عدالت ظهور خواهد کرد، سنگین‌ترین هجمه‌ها در حوزه سیاسی - اجتماعی است.
از این رو با حجت الاسلام دکتر علیرضا روزبهانی، استاد حوزه علمیه و مدیر گروه فرق و ادیان مرکز تخصصی فرق و ادیان حوزه علمیه قم درباره شبهات مدیریت و حکومت امام زمان گفت‌وگویی انجام دهیم که در پی می‌آید:
* یکی از مهم‌ترین شبهاتی که درباره موضوع مهدویت و مدیریت امام زمانی مطرح می‌شود این است که امام زمان(عج) برای زعمای شیعه بهانه‌ای برای حکومت کردن و کسب قدرت و ثروت شده است، به این نوع شبهه چه پاسخی می‌توان داد؟
قبل از اینکه پاسخ این سئوال را بدهم باید به یک نکته زیربنایی اشاره کنم. اگر مطالعه‌ای درباره تعارض و القاء شبهات درباره موضوع مهدویت داشته باشیم به وضوح می‌بینیم که دست پنهان و آشکار استعمارگران در بطن تعارض‌ها مشهود است.
همین استعمارگران در سده‌های اخیر این شبهه را القاء کرده‌اند که فقها با زهد و تقوا و مردم‌داری تبدیل به حاکمان و سلاطین بلامنازع در میان مسلمانان شده‌اند و با ابزار دین بر روح و روان مردم حکومت می‌کنند؛ اما آن‌ها یک نکته بسیار اساسی را از روی جهل یا تعمد در نظر نمی‌گیرند که فقهای شیعه در طول تاریخ بر قلوب مردم حکومت کرده‌اند.
مراجع تقلید بر جان و دل شیعیان عصر خود نفوذ کرده و با یک فتوای چند سطری کل جامعه اسلامی را تحت تأثیر نفوذ و عمق کلام خود قرار داده و می‌دهند و دشمن همیشه از نفوذ علما در قلوب مردم واهمه داشته است. کلید واژه قدرت علما و فقها حکومت بر دل‌هاست که استعمارگران با درک این موضوع دست نابکار خود را علیه ولایت فقیه علم کرده‌اند.
* یکی دیگر از القائاتی که در دنیای مدرن به طور مبسوط پرداخته می‌شود این است که معارضان دینی مدعی‌اند امام زمان(عج) ساخته و پرداخته و اختراع علمای شیعه است می‌توان ریشه این ادعا را واکای کرد و فهمید از کجا آب می‌خورد؟
البته بی‌اعتقادی به امام عصر از همان دوران معاصر امام شایع و گسترده بوده و بعدها نیز برخی از روی ضعف ایمان یا عناد به آن پرداخته‌اند؛ اما عده‌ای که از این موضوع برنامه ریزی شده و گسترده بهره‌برداری کرده و شکل و شمایل سیاسی به آن دادند، رهبران فرقه ضاله بهائیت و در رأس آن مبتکر فرقه بابیه، علی محمد باب است.
آن‌ها با ارائه دلایلی معتقدند که حضرت مهدی(عج) یک موجود خیالی و ساختگی برای سوء استفاده زعما و علمای شیعه برای کسب قدرت و ثروت است.
* شبهاتی که در خصوص مهدویت مطرح می‌شود، آیا ریشه و پایه علمی دارد؟
نمی‌شود گفت کسی که در مورد مباحث آخرالزمان حرف می‌زند، هیچ شناختی ندارد و بدون مطالعه است. اگر این طور فکر کنیم سخت در اشتباهیم؛ اما مسئله این است مطالعاتی که در این حوزه با استفاده از منابع دینی انجام می‌شود بر پایه برداشت گزینشی و جهت دار تنظیم، تدوین و ترویج می‌شود.
بسیاری از مواقع هم خلط مبحث و سفسطه هم می‌کنند. جالب این است که اکثر منتقدان و معارضان حاضر به مناظره و مباحثه علمی نیستند. این نشان می‌دهد که آن‌ها ذهنشان را بر روی استدلال‌های از پیش تعیین شده بسته و دنبال تکمیل، اصلاح و تغییر موضع نیستند و کارشان از روی تعصب و بدون تکیه بر منابع علمی و به عبارت بهتر سیاسی و تخریبی است.
درمجموع روش معاندین و معارضان مسائل دینی این است که برای اثبات نظریات خود سست‌ترین اسناد را قبول کرده و همان را دستاویز می‌کنند و وقتی کسی اسناد رسمی و محکمی در رد ادعاهایش دارد، زیر بار نمی‌روند و عناد می‌کنند. ضمن اینکه اول صحبت‌هایم مطرح کردم که دست پنهان و آشکار استعمارگران در ایجاد و زمینه‌سازی این‌گونه شبهات قابل انکار نیست و آن‌ها با مزدوران داخلی و خارجی ضربه خود را می‌زنند.
* یکی از شایع‌ترین و بیشترین شبهاتی که در مورد امام زمان وجود دارد بحث زمان ظهور است. در این مورد چه دفاعی وجود دارد؟
بله برخی جدیداً مطرح می‌کنند که علمای شیعه در زمان گذشته برای ظهور وقت تعیین می‌کردند اما وقتی دیدند امام نمی‌آید تغییر رویه داده و تعیین زمان ظهور را کفر دانستند.
همان‌طور که قبلاً گفتم این نوع حرف‌ها علمی نیست و اکثراً از روی قصد و غرض است، چرا که آن‌ها به این مسئله واقف نیستند که امام دارای دو غیبت صغری و کبری است که در غیبت صغری که 70 سال طول کشید اصلاً مسئله زمان مطرح نبوده است.
مسئله زمان ظهور در غیبت کبری مهم می‌شود، اما هیچ سند تاریخی نداریم که گواه این باشد که تعیین وقت برای ظهور امام زمان مطرح شده باشد. گواه ما برای این مسئله به قبل از تولد امام دوازدهم در زمان امام صادق(ع) جاری است. چرا که بر اساس روایت مستند و محکم از ناحیه مفضل‌بن‌عمر امام ششم تعیین زمان برای ظهور را امری کاملاً مطرود و غیر قابل قبول دانسته‌اند.
* ظاهراً در این زمینه چندین ادعا وجود داشته و دارد؟
افرادی که مدعی‌اند علمای شیعه برای زمان ظهور وقت تعیین کرده‌اند آیا از زبان و آثار افراد معتبری مانند کلینی، شیخ مفید، شیخ طوسی چیزی شنیده‌اند که حالا طرح ادعا می‌کنند؟! حالا دو سه نفری هم چیزی گفته باشند مگر می‌توان بر اساس فرضیه‌های شخصی و البته غلط آن‌ها یک قاعده کلی صادر کرد. همان‌طور که در مورد علوم حسی و تجربی امکان آزمون و خطا وجود دارد، در علوم انسانی نیز که بخشی از آن علوم اسلامی است، امکان ارائه فرضیه‌ها و استدلال‌های فردی ناصواب به چشم می‌خورد.
حالا من سئوالی دارم، مسیحیت و کلیسا در گذشته علناً و رسماً با علم و عقل بشری مبارزه کرد و قصد کشتن دانشمندانی مانند گالیله را داشت. آیا با این اتفاق شوم کل مسیحیت و کلیسا زیر سؤال رفت و تعطیل شد، آیا خدایی نکرده باید خط بطلانی بر عصمت و پیامبری حضرت عیسی(ع) کشید؟
اگر کسی در دورانی در مورد توجیه کارش اسم و هدف امام زمان(عج) را بر زبان آورد، دلیل نمی‌شود که حکومت صالحین و اندیشه‌ها و منویات ائمه اطهار زیر سئوال برود و خیلی‌ها در طول تاریخ به نام ائمه اطهار و به کام خود برنامه داشتند که تبعاتی داشته ولی هیچ ضربه و آسیبی به عصمت و عظمت این خاندان نخورده و چیزی علیه آن‌ها ثابت نشده و نخواهد شد.
ائمه اطهار(ع) در زمان حیات خود مدعیان دروغین و نواب کذاب داشته‌اند و داستان‌سرایی و حرافی درباره این موضوع که فلان شخصیت سیاسی و فلان روحانی به نام امام زمان(عج) چه‌ها کرده حتی اگر درست باشد که البته اکثر آن هم توهم است، ربطی به دستگاه ائمه اطهار(ع) ندارد و چیز جدیدی نبوده و شاید باز هم از این نوع اتفاقات بیفتد.
کلاً در جامعه شاهد برخی زیاده روی‌ها و کنش و واکنش‌های احساسی و بی مایه هستیم؛ مثلاً در به کار بردن رتبه‌های علمی و معنوی در دانشگاه‌ها و به ویژه در مقاطع حوزوی و همچنین در برخی دیگر از شقوق اجتماعی و مذهبی، درگیر تعارفات و تمجیدهای غیر واقعی و غلوآمیز هستیم. درحالی که این‌ها همه تبعات دارد و در نهایت به نفع جامعه و اندیشه‌های ارزشی نیست و بهانه به دست افراد کم سواد و سوءاستفاده‌گر می‌دهد.
* آیا مدیریت امام زمانی امکان پذیر است و طرح این ادعا زیاده خواهی نیست؟
اینکه عده‌ای می‌گویند دنیا را نمی‌شود با مدیریت امام زمانی اداره کرد، با زیرکی و شیطنت این ادعا را در میان مسلمانان جا انداخته‌اند که تنها سبک زندگی و سیاستمداری آن‌ها به کار مدیریت جهان می‌آید. این در حالی است که برای هر کس که اهل انصاف و عقل است ثابت شده است که مدل حکومت‌داری و سبک زندگی غربی‌ها دردی از مشکلات جامعه امروز دوا نکرده و حتی بر مشکلات زندگی انسان‌ها نیز افزوده است.
از ابتدای شکل‌گیری اسلام، ائمه طاهرین(ع) تنها دنبال تکوین و احیای ارزش‌های دینی در جامعه و ایجاد زندگی منطبق با اعتقادات الهی بوده‌اند و این چیز غریبی نیست که با مدل زندگی بشر سازگار نباشد و اگر هم در این زمینه شک و شبهه وجود دارد، تنها به این دلیل است که دشمنان اسلام و استکبار جهانی توانسته‌اند عقاید خود را بر ذهن و جان مسلمانان تحمیل و تداعی کنند.
از طرفی ما انقلاب کردیم تا ارزش‌های فراموش شده حکومت اسلامی را در جهان زنده و پایدار کنیم و باید این رسالت را هر چند که پر هزینه است به نحو احسن به سرانجام برسانیم.
اسلام خود آرمان است و ذاتاً مطلوب است. منظورم این است که نگاه آرمانی به جامعه اسلامی باعث می‌شود که در مورد شبهات و انتقادات دشمنان اسلام دچار شک و تردید و سستی عقیده شویم. باید قبول کنیم که دشمن، دشمنی خود را دارد و هیچ‌گاه برای سنگ‌اندازی علیه اسلام کوتاه نمی‌آید و مدام در تدارک توطئه و ایجاد شبهه است و موضوعی که باید خوب به آن دقت کنیم این است که باید عقاید و علم خود را نسبت به جامعه اسلامی و حکومت ایران بالا ببریم و نباید هر اتفاق و مشکلی که برای نظام پیش می‌آید را به گردن اجنبی‌ها بیندازیم. چرا که این تصور باعث می‌شود دشمن را بسیار باهوش و کارآمد و خود را بسیار ناتوان فرض کنیم.
* به نظر شما ما در مقابل کارخانه شبهه افکنی و سفسطه گری علیه حکومت صالحه امام عصر آن‌قدر قوی هستیم که مقابله به مثل و مهم تر از آن رفع و دفع شبهات کنیم؟
این واقعیت غیرقابل کتمان است که دشمن برای تولید شبهه و ایجاد اختلال در کار مسلمانان دارای اتاق فکرهای مجهز و متنوع است. راه مقابله با هجمه سنگین فرهنگی دشمن حتماً و صرفاً مقابله به مثل نیست، یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین راهکارها تجهیز و قدرت علما، روحانیون و فعالان جبهه فرهنگی انقلاب در خصوص پاسخگویی به شبهات مردم و به خصوص جوانان است. باید کاری کنیم که اگر جوانی شبهه و ایرادی در مسائل مختلف دینی دارد با خودی‌ها مطرح کند و از دلسوزان پاسخ بشنود.
* قبول دارید در جامعه اگر کسی شبهه‌ای را مطرح کند و یا در مورد اصول سئوالی داشته باشد، بازخورد نمی‌بیند؟
من به سؤال شما با یک مثال جواب می‌دهم ما در طول تاریخ شیعه و به ویژه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی یکی از مسائلی که مورد اختلاف بوده است اصل ولایت فقیه است این اصل از آن مواردی بوده که میان علمای بزرگ هم طرح مسئله داشته و بعضاً جنبه سیاسی هم پیدا کرده است؛ اما نکته جالبی که وجود دارد این است که حتی کسانی که با برخی از وظایف ولایت فقیه مخالف هستند، به مدیریت و جاری شدن اندیشه‌های فقهی در پوشش زعامت فقها معتقدند و اگر اختلافی است در نوع، میزان و اجرای امور است.
کسانی که کمتر به ولایت مداری فقیه معتقدند مدعی‌اند فقه یک موجود زنده و جاری و ساری است که نیازی نیست به هر سئوال ریز و درشت جامعه پاسخگو باشد و مردم باید خود را با مراتب فقهی منطبق کنند. در حالی عده‌ای هم معتقدند ولایت فقیه باید بر تمام شئونات مادی و معنوی زندگی مردم اشراف داشته باشد.
* یکی از آوردگاه‌های مهم طرح مسئله و شبهه که اتفاقاً نکات ظریف و قابل تأملی هم در آن به چشم می‌خورد، فضای مجازی با پیشگامی جوانان است، آیا واقعاً می‌توان این فضا را با بضاعت حوزویان مدیریت کرد؟
سخنان اخیر مقام معظم رهبری درباره وظایف و رسالت روحانیون تکلیف را برای ما روشن کرده است. ما اگر مجهز به علم روز نباشیم و با دنیای روز آشنا نباشیم و از آن مهم تر دست و پنجه نرم نکنیم، بار رسالتی که ائمه طاهرین بر روی دوش ما گذاشته‌اند را زمین گذاشته‌ایم. شبهات جوانان در فضای مجازی و در جامعه ناشی از القائات غربی‌ها و نیز تولید ذهن خودشان است و اغلب جوانان که شبهات دینی دارند، ریشه و باطن زلالی دارند و به اصول پایبندند و این نگاه حتی در نوع جوانانی که در فضاهای مبتذل مجازی هم هستند صادق است و ما باید هوشمندانه به مسائل آن‌ها بپردازیم و نباید نسبت به در مسیر قرار گرفتن جوانان کوتاهی کنیم.
* صحبت دیگری باقی مانده است؟
فقط یک نکته اساسی را در نظر بگیریم که دشمن سخت از مدیریت ناشی از منویات و الگوی امام زمانی ترس دارد و با همه شیوه‌های نرم و سخت خود علیه نظام با شکوه و آینده ساز مهدی موعود سنگ اندازی می‌کند.